Vísir - 27.02.1971, Síða 7

VÍSIR . Laugardagur 27. febrúar 1971.
cTWenningarmál
Kyndilmessa
Helgafeli, ReykjaWk 1971
70 bls.
Ctundum er taiað um nýja Ijóð
ræna 'hefð í landi — hins
formfrjálsa rímlausa nútíma-
Ijóðs eins og það hefur þróazt
eftir formbyltingu atómskáld-
anna. Svo mikið er víst að furðu
miki'lil hluti þess sem berst »f
nýjum ljóðum ár frá ári hefur
á sér furðu líkan svip. í sínu
friálsa formi eru þessi lióð ein
att svo og svo einkalegs efnis,
ljóðræn tilfinningamái sem þá
*.< -*■.• V
' •••" ' ••;•'• ’í'—>*£ /é
viröist takast bezt að ávaxta.i
skáidskap þegar tekst sem fvllst
einfeldni orðfærís og hugsunar-
háttar. Þannig séð er hin nv-l jóð
ræna hefð nánast. neikvætt hug-
tak. nýr farvegur almennra lióð
rænna tilhneiginga sem ekki
veitir iðkpndum sínum lengur
aðhald Ijóðstafasetningar og
rims. en óvíst hvað í staðinn.
Alhæfingar sem þessar eru
revndar ævinlega vafasamar ef
ekki beinh'nis rangar. Og í öðru
lagi lifir og brífst raunveruieg
hefð á hveríum tíma f bókuni
fárra hinna beztu hö.funda. —
Þótt ekki kveði vkja mikið að
nýrri Ijóðagerð í bókmenntum
þessara ára, þrátt fyrir fiöld
Ijóðabóka eftir komunga höf-
Olafur Jónsson skrifar um bökmenntlr;
LJOS UM
unda t.d. í fyrra. hygg ég að
undir niðri í hinum beztu bók-
um ungra og vngstu ljóðskáld-
anna sé arfur formbyltingarinn-
ar enn í dag að ávaxta sig og
geti þá og þegar blómgazt í
fnimlegum skáldskap.
Ljóðabækur Vilborgar Dag-
bjartsdóttur, Kyndilmessa hin
þriðia, eru litlar og láta ekki
mikið yfir sér. En ljóð hennar
ha-fa alla tíð borið vitni um upp-
runalega ljóðræna gáfu, per-
sónuilegan rithátt í ölluin ein-
faldleik sinum. Auk hins friálsa
forms halda þau áfram í stefnu
formbvftingarinnar, Jóns úr Vör
og Jóhannesar úr Kötlum, með-
ferð bversdagsefna f skáldskap,
hversdagslegu málfari, verö-
mæta hversdaeslífs og starfs.
Á dögum rauðra sokka er víst
ekki vel séð »ð tsla marvt im
,,kvenlegleika“. . En bezrtu Ijóð,
Vilborgar Dagbiartsdóttur auð-
kennast af næmi og þýðleik seni
ég kann ekki um betra lýsingar
orð en e;nmitt „kvenlegur". Til
marVq um bétta Kvo'rt
er eitt fallegasta ljóðið i nýju
bókinni. Tnterludp. tileinkað
Federico Carcia Lorca. sem
hefst svo:
á borðinu epli
á borðinu tvð epli
á borðinu tvö græn epli
og rós,
en er bví mTðnr bf langt ti! að
tilfs»ra ■ hofi tiPr í hr'jin ino-i eins
og með bvrfti. Rómant.iska er
sem 'p »kki útafdanð í skákl-
skap öðru nær. begar efnt oe
ástæður ern ti] að nr^r^ríl ylíica
hussun tilfinninc Hér er efni-
VÍftn.TÍnu H'rjoíocrt mcH .
legur veruleiki sem tekst ein-
földum orðum að sera að ónænt
um faltegum skáldskan. Oc slíkc
eru fleiri ólík dæmi í hinum
f’ölbrevtta miðhhita bókarinn-
ar: Lausn. Á ferminaardeei svst
ur minnar. svo eitthvað sé
nríi't pða Frfiðir tirnar. ort út
af Brúðuheimili Ibsens. Þar er
bessi einkenniiega áhrifamikla
náttúrulýsing f niðurlagi ljóös-
ins:
Nei, góða mín, far þú aftur út i mvrkrið.
Fjörðurinn er spegiteléttur og djúpur.
Bráðum kemur tunglið upp fyrir hvíta fjatlsröndína
þá verður ratljóst.
StaMsystir þm Anna Karenina telcur á móti þér
á brautarstöðinni.
1-Ivilið ykkur stundarkorn ytir teboilla. .
Það eru ennþá erfiðir tímar.
Kyndilmessa byrjar með
tveimur ljóðaflokkum, öörum
samnefndum bókinni, en hinn
Skammdegisljöö, er þrjú ofur-
einföld ástarljóð — í einfeldni
sinnj eitehvað hið fallegasta
sem Vilborg hefur ort. Meiri
metnaður er vafaiaust lagður
í Kyndilmessu:
Orð drottins kom til mtin í stofunni
þar sem ég sat yfir kaffibolla.
Mér varð svo bitt við fyrsta veiið
að ég slökkti í sigarettunni.
Vei, sagöi drottinn , tj’
Eins og að sínum hætti í
kvæðinu um Nóru og Önnu Kar
eninu reyna þessi kvæöi til að
heimfæra umheiminn, kvöl og
þjáning hans, heimafengnum
hversdaasefnum. daglegu máli
og lifi. Mér er að svo komrm
hreint ekki ljóst hvort þetta
tekst 'rí! neinnar hlítar —- en i
bessum Ilóðum kemur cleoast
í Ijós hve styrkur og virkur
ritháttiír Vilborgar er, persónu-
legur henni í öllu sínu látlévsi.
Kyndilmessa kveður 1iöir»*»i tíð
lof sitt, vekur upp myndir þess
lífs sem þá var:
ö gamlar myndir
f dimmum hugarfylgsnum
ljós hef .ég kveikt ■ ■.
ljós i hverju skoti
liós í leyndustu sálarkimum
með ljós í hendi. geng ég urn húsið.
En minningin verður hér c-kki
s'kálkask.jól, flótti frá umheim
inum. vanda og veruleik hans.
heldur imynd varanlegra verð-
mæta í heiminum, í dag.
í seinni hluta bókarinnar éru
þýdd ljóð úr ýmsum máluni, höf
undar: Anna Akhmatova, Mir-
oslav Hólub, Iván Wernisch, AII
an Riddell, Morten Nielsen, Laur
ence Coliinson. Eiris og frum-
kveðin Ijóð Vilborgar auðkenn-
ast þýðingar hennar af einfald-
lei-ka orðfæris og iHjgsuharhíátt
ar, hversdagsliósu og raunsæiu
Ijóðmáli. En fallegastir eru lik-
ast til þeir textar sem innst inni
eru rómántískir: kvæði Önhú
Akhmatovu, Allan Riddels —
hver sem hann skyldi annars
vera. Hversda.asheimur lióða
hennar er stafaður einkennilega
trúverðugri. rómantískri birtu.
alaðlegum brag sem á ekki
minnsta þátt í þokka þessarar
faWegu bókar.
Gunnar Björnsson skrifar um
tónlist:
Beztu
tónleikar
vetrarins
Sinfóníuhijömsyeit íslands
11. tónleikar. 25. febr. 1971.
Stjömandi: George CIcvc,
einleikari: Stoika Milanova.
Efnisskrá:
Forieikur að óp. Oberon
eftir Weber.
Fiðlukonsert i e-moll ón. 64
eftir Mendelsohn,
Sinfónia nr. 9 í C-dur eftír
Franz Schubert.
J ágvaxinn, þrekinn, al-
skeggjaður og siðhærður
þrammar bandariski hljómsveit-
arstjórinn George Cleve inn á
mitt sviðið í Háskólabíói. klifr-
ar upp á hliómsveitarstiórapall-
inn os hneigir sig djúpt í allar
áttir. Hann er 35 ára og þegar
hann snýr sér að híjómsveitinni
flögrar það að áhorfandanum. að
svona hafi Jóhannes Brahms
kannski litið út kringum 1868.
Þegar hann lyftir talstokknum
hátt á loft með hægri hendi,
skilst, mönnum að í þessum sal
ér aðeins rúm fyrir einn vilja.
Hratt og örugglega lætur hann
höndina falta og samfímis byrjar
kunnuglea hornsóló Oberon-
forleiksins. Beztu tónleikar
vetrarins eru hafnir.
Hin sterka hlið Cleves er
■ vandvirkni. Honum tókst að
bjóða upp á samtaka hl.iómsveit-
arleik, hreinan og tæran, mjúk-
an og hóflegan Þessir eiginleik-
ar nutu sín vel í gull-fallegum
verkum efnisskrárinnar. Ýmis
blæbrigði. í styrkleika og áif.erð
voru nú skýrari en ég befi áður
heyrt til bessarar hijórnsveitar
og voru af bvf tæi sem mjög
hofðu verið velkomin f Brúð-
kaupf Fígarös!
Stojka Milanova frá Búlgaríu
lék Fiðlukonsert Mendelsohns.
Hún er aðeins 25 árá að aldri.
Granour fiðlutórm hennar fannst
mér eiga miðlungi vel við verk-
efnið: þetta er hressilegur fiðlu-
konsert. Einhvern veginn viríist
einleikarinn ekki ná að koma
efninu nógu vel til skila fram i
salinn og er þar sumpart um að
kenna margnefndri, vondri
heyrð Háskólabfós. En hvað
tæknj snertir, býr Stoi'ka Mila-
nova ýfir stófskri ró og þeirri
fuilkomnun, sem með árum og
auknum þroska mun skila henni
djúgum áleiðis.
NÝTT FRA LITA VERI
Höfum fengið munstruð teppi í öllum hugsanlegum li tasamsetningum. Breiddir frá 2 m upp í 3.66 m. Verð
frá kr. 597.00 upp í 954.00 pr. ferm. Kynnið yður söluskilmála vora og staðgreiðsluafslátt.
Aðeins úrvals vörur
í LITAVERI
! 302 30-325