Vísir - 10.05.1971, Blaðsíða 8

8
V f SIR. Mánudagur 10. maí 1971,
y
CJtgefandS: Keykiaprenr nt.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R Eyjólfsson
Ritstjöri- Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjómarfulltrói: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Simar 15610 11660
Afgreiðsla Bröttugötu 3b Stmi 11660
Ritstjóri- Laugavegi 178 Slmi 11660 f5 linur)
Askriftargjald kr. 195.00 á mánuði innanlands
I lausasölu kr. 12.00 eintakið
Prent.smiðja Vtsis — Edda hl.
Pólifík á leiksviði
. - - '• •' • ‘ l
Fjórir vinstriflokkar bjóöa fram í alþingiskosningun-
um, sem verða í næsta mánuði. Að ýmsu leyti hafa all-
ir þessir flokkar upp á svipaðar stefnur að bjóða. Þeir
vilja allir auka umsvif ríkisins og koma upp margvís-
legum nýjum stofnunum og ríkisfyrirtækjum.
Þeir vilja koma á fót ríkisútgerð og ráðstefnustofn-
un og setja atvinnulífið undir heildarstjórn hins opin-
bera, svo að dæmi úr tillögum þeirra á alþingi séu
tekin. Meira að segja virðist Framsóknarflokkurinn,
sem hér áður fyrr var miðflokkur, nú vera engu ódeig-
ari í vinstri tillögunum en hinir flokkarnir.
Samtals höfðu þessir flokkar fylgi rúmlega helm-
ings kjósenda í síðustu kosningum. Vonandi lækkar
það hlutfall núna. En sá möguleiki vofir þó yfir lands-
mönnum, að þeir reyni að slá saman í nýja vinstri-
stjórn til þess að fá tækifæri til að sýna ríkisdýrkun
sína í verki. Fjölmennir hópar innan þessara flokka
stefna einmitt að slíkri stjórn.
Fróðlegt og gaman væri fyrir kiósendur að spá í
það, hvernig slík stjórn muridi starfa. Líklega yrði að
halda ríkisstjórnarfundina í aðskildum herbergjum,
því að varla mundu Magnús Kjartansson og Hanni-
bal Valdimarsson geta verið saman í herbergi.
Ef til vill mundi það leysa vandamálið, að Fram-
sóknarflokkurinn er „opinn í báða enda“, eins og gum-
að var af á flokksþingi hans. Þá væri hægt að hafa
herbergin þrjú, þar af eitt í miðjunni og opið í báða
enda. Þar gætu framsóknarráðherrarnir setið og borið
á milli þeirra Magnúsar og Hannibals.
Þá væri líka gaman fyrir kjósendur að fá að vera við
staddir, þegar Gylfi Þ. Gíslason og framsóknarráð-
herramir færu að ráðgast um, hvernig heildarstjórn-
inni á !dndl;ú:;r.3inum skvldi hagað. Vafalaust yrði
hin bezta skemmt" - A hlu^a á þær viðræður. En
kannski væri hægt aö leysa rnálið með því að gera
Björn Pálsson að landbúnaðarráðherra.
Margt hlýtur þó að vera óljóst í slíkri spá um vinstri
stjórn. Hvað segðu t.d. forsvarsmenn launþega, sem
nú eru að byrja að átta sig á, að Magnús Kjartansson
er búinn að bola ur framboðum fyrir Alþýðubandalag-
ið öllum verkalýðsmönnum nema Eðvarð Sigurðssyni
og setja í staðinn þægar puntudúkkur af ýmsu tagi?
Hvaða Hannibalistar komast svo inn á þing? Verða
það hinir raunverulegu Hannibalistar með launþega-
fylgið eða verður það menntamannahónurinn með
Bjarna Guðnason í broddi fylkingar? Eða falla at-
kvæði Hannibalista dauð, vegna þess að þeir komi
ekki manni inn á þing?
Það væri verðugt verkefni fyrir leikritaskáld að
semja gleðileik um nýja vinstristjórn, enda á hún
miklu fremur heima á leiksviði heldur en í alvöru-
pólitík.
-------------immw——■—iw m n iii ■ i r n—t~i—i
Samanburður á h'ógum fólks i Vestur- og Austur-Þýzkalandi:
Verkamenn fyrir vest-
an 30-40% tekjuhærri
Flokksformaðurinn Ulbricht hefur hætt „afa“ hlutverki sínu
í Austur-Þýzkalandi.
Það er forvitnilegt að
bera saman þýzku ríkin
tvö. í öðru stjórna
kommúnistar, í hinu lýð
ræðissinnar. Þar er
margt ólíkt, en þó furðu
margt svipað þrátt fyrir
mismunandi hagkerfi. —
Félagsfræðingar hafa ný
lega samið ítarlega
skýrslu um hagi manna í
ríkjunum tveimur. Af
henni kemur fram, að
Vestur-Þjóðverjar fram-
leiða meira og bera meiri
tekjur úr býtum. Hins
vegar virðast Austur-
Þjóðverjar fremri á sum-
um sviðum skólamála.
Sjúkratryggingar betri
fyrir vestan, mæðra
styrkir fyrir austan
Þegar bornar eru saman tekj-
ur fólks f vestrænum ríkjum
við kommúnistríkin, verður
alltaf að hafa í huga þau þæg-
indi, sem fólk í kommúnistaríkj-
, um kann að hafa ,,ðkeypis“ um-
fram fóikið vestan tjalds. í
t kwjvnvmistaríkjum -er, ■ ‘.hlutur
hins opinbera stærri. Til dæmis
kunna verkamenn þar að fá
hiuta raunveruiegra launa
sinna greiddan með aðgöngumið
um í leik- eða kvikmyndahús, ð
fþróttavelii og fram eftir þeim
götum
Samanburður á félagslegum
stuðningi, er hinn almenni borg-
ari nýtur, 1 Vestur- og í Austur-
Þýzkalandi, leiðir í ljós, aö
þessi stuðningur er í eðli sínu
svipaður í þeim báðum. Vegna
mismunandj hagkerfa er fram-
kvæmdin öl’ önnur. í Vestur-
Þýzkalandi er félagslega þjón-
ustan ekki undir einum hatti.
Hún er sveigjanleg eftir lífskjör-
um í Austur-Þýzkalandi er fast
kerfi. sem breytist lítið með
árunum. Eftirlaun eru mun
lægri í Austur-Þýzkalandí. í
Vestur-Þýzkalandi eru sjúkra-
tryeí’ir.rar betr:. Hins vegar er
mæðrastyrkir hærri i Austur-
Þýzkalandi, og þar er barna-
dauði minni.
Aö öllu samanlögðu fara 18
af hundraði bjóðgrframleiðslu
Vestur-Þjóðveria í útgiðld til
félagslegra mála, en 12.4 af
hundraði af bjAðarframleiðslu
Austur-Þýzka’ands
Tekjuhækkunin meiri í
\7„T»'4t1^1 p A i
Að bessu athuguðu er unnt
aö bera saman tekiur manna i
bessum tveimur jöndum VeUur-
Þjóðveriar hafa bar vinninainn,
Fyrir 10 árum voru nettóteki-
ur um það bi] hinar sömu f báð-
um ríkjunum. Síðan hafa brúttö-
tekiurnar hækkað um briðfung
í Austur-Þýzkaiandi en nærri
bví tvöfaldazt í Vestur-Þvzka-
iand’ Meðalverkamaður ■ fær í
Vestur-Þýzkalandj samkvæmt
þéssum skýrslum um 25 búsund
krónur nettó, en í Austur-Þýzka-
landi um 17 þúsund. Saman-
burður á tekjum meðalheimila
verkafólks gefur sams konar
niðurstöður. Auk þess er skatt-
frádráttur meiri £ Vestur-Þýzka-
landi.
Samtímis er tekjumismunur-
inn mun meiri f Vestur-Þýzka-
landi. Þannig hafa vestur-þýzkir
verkamenn verul. hærri tekjur
en austur-þýzkir, en til viðbótar
hafa tekjuhærri stéttir miklu
meiri tekjur vestan megin að öll-
um jafnaði. Orsökin er auðvit-
að sú, að Vestur-Þjóöverjar
'framleiða rftiin ’meira á hvern
íbúa en Austur-Þjóöverjar og
hafa úr miklu meira að spila.
En athuga verður, að verðlag
nauösynjavara er miklu lægra
austan megin. Hins vegar eru
„munaðarvörur” allar margfalt
dýrari : Austur-Þýzkalandi.
Þrátt fyrir stöðugra verðlag
nauðsynjavara i austurhlutan-
um er kaupmáttur hvers vestur-
marks meiri en kaupmáttur
hvers austurmarks, þegar allt
er athugað.
Þess vegna er mismunurinn
á peningatekjum verkafólks
einnig raunverulegur mismunur
á kaupmætti tekna. Ve'rkamenn
í Vestur-Þýzkalandi hafa í raun
milli 30 og 40 prósentum meiri
tekjur
Bilið fer vaxandi.
Konur vinna miklu
fremur í Austur-
Þv^kalandi
Margt annað er mismunandi
í þýzku' ríkjunum tveimur. Til
dæmis vinna konur „úti“ i
miklu ri'kari mæli í Austur-
Þýzkalandi. Árið 1964 unnu
60,5 af hverjum 100 konum i
austurhlutanum á aldrinum 25—
60 ára utan heimilis en aðeins
41.8 af hverium 100 í vestur-
bi”tanum. Þetta leiðir til þess,
sð tiltölulega vinna miklu fleiri
aö framleiðslustörfum í iðnaði
í austurhlutanum Framleiöslan
á hvern vinnandi mann er þó
mik’u minni Tðnaðurinn i Aust-
ur-Þýzkalandi framleiddi árin
]960—68 að meðaltali aðeins
25 Tósent af iðnaðarframleiðsl-
unni í Vesfur-Þvzkalandi, þótt
sá austur-býzki hefði 34 pró-
sent af vinnandi fólki vestur-
hlutans og 30 prósent af af-
kastagetu hans. Þannig fengu
Austur-Þjóðverjar mun minna
út úr iönaði sínum en Vestur-
Þjóðverjar og framleiösla á
hvern mann var 28% minni.
Svo er Vestur-Þýzkaland mun
stærra og þéttbýlla. Þar búa
þrisvar sinnum fleiri íbúar á
iandi, sem er tvisvar sinnum
stærra Á hverjum ferkilómetra
í Vestur-Þýzkalandi búa aö með-
altali 245 manns, en 158 £ Aust-
ur-Þýzkalandi. Þetta bil breikk-
ar stöðugt. Vestur-Þjóðverjum
fjölgar annars vegna innflytj-
enda, en fólksfjöldinn breytist
tiltölulega lítið i austurhlutan-
um.
1 Austur-Þýzkalandi eru til-
tölulega fleiri gamlir menn og
konur. 22 prósent af íbúunum
er kominn yfir sextugt, en 18.9
prósent eru komnir yfir 60 í
vesturhlutanum. Austur-Þjóð-
verjar ganga yngri í hjónaband
og hjónaskilnaðir eru algeng-
ari.
Á árunum 1950—1968 tvö-
faldaöist fjöldi húsa £ Vestur-
Þýzka’andi en jókst um aðeins
tuttugu prósent i austurhlutan-
um. Helmingur allra húsa í V,-
Þýzkalandi hefur verið byggöur
eftir stríðið, en tuttugu prósent
húsa í A.-Þýzkalandi.
í Vestur-Þýzkalandi er meiri
hreyfing á íbúum, menn skipta
um búsetu í ríkari mæli. í vest-
urhlutanum er meiri tilhneiging
til borga’ífs.
í vesturhlutanum býr þriðj:
hver íbúi í borgum með yfir 100
þúsund ibúa, en aðeins fimmti
hver £ austurhlutanum.
Fleiri stúdeníar fyrir
austan
í skólamálum er munurinn
mikill á þýzku ríkjunum tveim-
ur. I Austur-Þýzkalandi er meiri
sérmenntun en vestan megin,
einfaldara skólakerf; og meiri
tilhneiging til tæknimenntunar
hvers konar. Sérgreindir skólar
eru reglan austan megin. Einnig
Y háskó’unum leggja Austur-
Þjóðverjar meira upp úr tækni-
menntuninni. Stúdentar eru til-
töluiega fleiri f Austur-Þýzka-
landi. Árið 1968 voru 17 af
hverjum 1000 Austur-Þjóðverj-
um á aldrinum 18—45 ára í há-
skólum. en í Vestur-Þýzkalandi
var þetta hlutfall 14 af hverjiun
igsc.
Umsjón: Haukur Helgason