Vísir - 02.10.1971, Blaðsíða 7

VÍSÍR. Laugardagur 2. október 1971.
7
cTVIenningarmál
Meistaraskóli
Iðnskólinn í Reykjavík
fyrir þá, sem hugsa sér að sækja um viður-
kenningu bygginganefndar Reykjavíkur til að
standa fyrir mannvirkjagerð í umdæminu,
mun starfa í vetur, ef næg þátttaka fæst.
Kennt verður seinnihluta dags, 20-24 tíma
á viku og hefst kennsla væntanlega um
mánaðamótin október — nóvember n.k.
Inmstun fer fram í skrifstofu skólans dag-
ana 4. til 14. október á skrifstofutíma.
í broddi fylkingar: Árni Tryggvason í fullum höfuðsmannsskrúða.
Skólastjóri
ÞjóSleikhúsið:
Höfuösmaðurinn
frá Köpenick
Þýzkt ævintýri í 3 þáttum
eftir Cari Zuckmayer
Þýðandi: Óskar Ingimarsson
Leikstjóri: G'isli Alfreðsson
Leikmynd: Ekkehard Kröhn
Búningar: Lárus Ingólfsson
TTöfuðsmaðurinn frá Köpenick
er hittin ádeila, hnyttið gys
um þýzka hernaðarhyggju, aga-
trú og ofstjórn. Sjálf hin sanna
saga sem Ieikurinn segir frá
hefur á síöan orðið alkunnugt
dæ-mi þjóölegra þýzkra skaplýta
— og er það ef til vill að ein-
hverju leyti áð þakka leikriti
Carls Zuckmayer og vinsælli
kvikmynd eftir leikritinu sem
gerð var fyrir nokkrum árum.
Hvemig gat þessi saga gerzt?
Þetta er að sögn höfundar sú
spuming sem leikurinn leitast
við að svara. En sögulegt til-
efni leiksins er fráleitt ástæða
þess að hann er enn í dag leik-
irm viða um lönd — það er æti-
andi að efni hans eigi enn i dag
hljómgrunn hvarvetna þar sem
skrifstofuveldj viðgengst með
tilskilinni trú á réttsköpuð yfir-
völd. Höfuðsmaðurinn frá Köpe-
nick lýsir uppreisn lítilmagna

Höfuðsmaðurinn frá Köpenick í fangi réttvísinnar: Bessi Bjarnason, Valur Gíslason, Ámi
Tryggvason, Rúrik Haraldsson.
Ólafur Jónsson skrifar um leiklist:
Manneskja í maskínunni
gegn ómennsku, afskræmdu
stjórnkerfi. og markmið leiksins
er að lýsa kerfinu sjálfu og
þeim hugsunarhætti sem það rís
á fremur en atvikum uppreisn-
arinnar. Af þessu leiðir m. a.
hve langdreginn leikurinn verð-
ur framan af og virðist aldrei
ætla að koma sér að efninu.
Cýning Höfuðsmannsins frá
k*’ Köpenick er stærsta við-
fangsefni, langhelzta leikstjóm-
arverk G’isla Alfreðssonar til
þessa, fólksfrek og fyrirferöar-
mikil leiksýning sem ekki hefur
verið til sparað — enda ýtar-
legum áróðri haldið uppi fyrir
hennj af blaðafulltrúa leikhúss-
ins undanfarnar vikur. Hér er
augljóslega stefnt að mikilli að-
sókn og vinsældum. Og aðferð
leikstjórans að efninu með
marséringum og lúðraleik, við
bráðhnyttna leikmynd Ekke-
hards Kröhn þar sem mynd
Vilhjálms Þýzkalandskeisara
gnæfir yfir sviðið, vekur óneit-
anlega ánægju og áhuga í upp-
hafi. Satt að segja varð upphaf
hennar einhver skemmtilegustu
augnablik sýningarinnar, Því
að texti leiksins reyndist sjaldn-
ast verulega fyndinn í Þjóðleik
húsinu sýning hans fjarska
löng þótt mikið væri lagt upp
úr lipurlegum sviðskiptum, létt-
um brag hennar.
Án efa á Höfuðsmaðurinn frá
Köpenick varanlegar vin
sældir og gengi sitt á leiksviði
einkum að þakka þvi að hann
reynist í réttum meöförum út-
metinn farsaleikur, tilefni
hnyttinnar og skopvísrar úr-
vinnslu efnisins. mikillar glað-
værðar á sviði og í sal. Til að
skopefni leiksins nýtist til hlít-
ar þarf við leikinnar úrlausnar
hvers og eins hlutverks, þótt þau
séu mörg og smá. og mjög sam-
felldrar stílfærslu efnisins i
heild. Þótt Gísli Alfreðsson
marki sýningunn; haganlega
stefnu og aðferð að efnivið
hennar fannst mér hún víða
rista fjarska grunnt: Lýsing
militarismans í leiknum, líftaug
ádeilunnar, staðnæmdist einatt
við fótastapp, hávaða, umsig-
slátt. Auövitað tókst sitthvað
vel til einstök leikatriði og heil
hlutverk. Ég nefn; til dæmis
5ta og 7da, 16da og 17da atriði
leiksins þar sem Rúrik Haralds-
Gíslason og Bessj Bjamsfson
lýstu allir bróöhnyttnum mann-
gervingum hernaðarhyggju og
agastjómar í daglegu borgara-
legu lífi. Obermuller borgar-
stjðri Erlings Gíslasonar hygg
ég að sé ein heillegust mann-
lýsing f leiknum, mótuð með
næmrj °S markvl'sri skopkennd,
en t.a.m. Lárus Ingólfsson fór
af miklum hagleik með mörg
smá hlutverk í sýningunni. Eins
og gerist á fólksfrekum sýning-
um reyndust hin fjölskipaðri
atriði leiksins, þótt þau væru
haganlega búin á svið, einatt
lausarj f böndunum — og var
þó t.a.m. æðigaman að 8da at-
riði. tukthúsinu með ómetan-
Iegum herpresti Bessa Bjarna-
sonar. En maður saknar þess
sem sé að leikurinn njóti i heild
viðlíka stílfærslu, skopgervingar
og hin fremstu hlutverk og at-
riði hans. Einungis slík samfella
hins sundurleita efnis hygg ég
að láti skopefni. og þar með
einnig alvöru Ieiksins undir
niðri, njóta sín til Mitar.
Á rnj Tryggvason fer með
hlutverb Wilhelms Voigt,
hins ölánssama refsifanga og
höfuðsmaons í Köpeniek, lang-
mesta hlutverkið í leiknum og
sitt viðurihlutamesta viðfangs
efni um Iangt skeið. Það má ætla
að nógu mikHsháttar skopleik-
arj í þessu hlutverkj gætj gert
Höfuðsmannirm að einhlíða
stjömusýningu þar sem allt sner
ist um þessa mannlýsmgu eina
saman — hvemig sem slik að-
ferð kæmi heim við tilætlun
leiksins. Að slíkri úrlausn var
sem betur fer ekki stefnt í
Þjóðleikhúsinu, en gaman var
að þv’i og kom heim.við aörar að
ferðir sýningarinnar hve frjáls-
mannlega og ýkjulaust Árni fór
að hlutverki sínu einkum fram-
an af Ieiknum. Voigt er í ver-
unni eina eiginlega manneskjan
í leiknum, litla manneskjan sem
snýr á og afhjúpar stjórnarfar
og öld sína. Þess háttar man-n-
lýsingu mótaði Árni Tryggvason
í Höfuðsmanninum frá Köpe-
nick — þótt aldarfarið sjálft,
heill hugarheimur leiksins þyrfti
að koma fram til miklu meiri
hlítar til að sýningin fullnægði
þeim metnaði og þeirrj alúð
sem við hana er lögð í Þjóðleik-
húsínu.