Vísir - 23.10.1971, Blaðsíða 7

VÍSIR. Laugardagur 23. október 1971.
cTWenningarmál
Gunnar Björnsson skrifar um tónlist:
Heim með Búkollu
Sínfónívihljóinsveit íslands.
Tónleikar i Háskólabíój.
fimmtudaginn 21. október
T97Í, kl. 21.00.
Stjórnandi: George Cleve, ein-
Ieikarh Mildred Dilling,
hörpnleikari.
Efnisskrá:
Hörpukonsert eftir Hándel,
Rðmeó og Júlía (þættir) eftir
Berlioz,
Inngangur og Allegro eftir
Ravel,
Sinfónía nr. 7 í A-dúr eftir
Beethoven.
Aðsókn aö þessum tónleikuni
M var frábærlega góð.
Nú hefur hljómflekunum fjölg
að og tónburðurinn batnað
nokkuð. Cleve ra'ðar þeim upp
samkvæmt formúlunni tveir sjö
og þrír, setur s’iðan hornin aftan
við fiðlurnar til vinstri. Mér
fannst hljómurinn í knéfiðlum
og bössum betri en nokkru
sinni; likt eins og þegar búið er
að setja alla fílterana á stereó-
tækin og nálin í lagi.
Næst ber að geta þeirrar á-
nægjulegu nýlundu að fá að
hlýða á það gamla og göfuga
hljóðfæri hörpuna. Nánar til
tekið er harpan hamflettur flyg-
il! eða með öðrum orðum: losaðu
sig við svartgljáandj fjaöurham
stór-p’ianósins og þú situr eftir
með hörpu. Annars verkar harp-
an á mig eins og dálítið fornfá-
legt hljóðfæri að minnsta kosti
í Handel; þaö er eins og leikið
sé undramjúkt á slaghörpu með
biluöum pedal, hljómurinn situr
eftir löngu eftir að hann á að
vera þagnaður. í Ravel er eins
og hún eigi betur heima. Þetta
er svona fáðuþérípípuogleggðu-
afturaugun-verk, viðbúið þú
sjáir fyrir þér svifléttar dísir,
sem dvelja hjá tali dimmra
fossa; það slokknar ekkj á þess-
ari sýn, fyrr en dautt er ’i píp-
unni. Mildred Dilling lei.kur dá-
vel á hörpuna sína, en margrugl-
aðist á þessum tónleikum.
“Dómeó og Júlía Berliozar er
nokkuð langt verk. Við
könnumst við skemmtilega
instrúmentasjón höfundarins úr
Kjötkveðjuhátíöinni í Róm:
þéttriðin og litrik hljómasam-
bönd með sérkennilegum tón-
blæ, sem fæst með kornangli
og strengjum konsordínó s’i og
æ. \
George Cleve gengur að hljóm
sveitarstjórninni af mikilli rögg-
semi. Þetta er dökkur maður
yfirlitum hærður eins og hár-
prúðasta kona. Hann hefur al-
skegg, sem brosið nær aldrei
að skína í gegnum. Árangur
gærkvöldsins sýnir mikla hæfni
hans.
Síðast á efnisskránni var Sjö-
unda sinfónia Beethovens, Öl!
var hún nákvæmlega unnin i
þessum flutningi. Fyrst; þáttur-
inn var svo vel fluttur, að unun
var á að hlýða. Hinir þrVr voru
of hraðir og nokkuð kuldalega
fluttir. I síðasta þættinum sá
Öskubuska sitt óvænna og
skundaði heim með Búkollu,
enda þyrnigerðið löngu fokið út
i veður og vind og álagahamur-
inn fallinn af Dordingli, sem
reyndist þá vera djöfuls tröll-
skessan.
Bókmenntaverðlaun NÓBELS 1971:
skáld frá Chile
Pablo Neruda
EFTIR
OLAF
JONSSON
pablo Neruda er þriöji höf-
undur í rómönsku Ameriku,
annað Ijóðskáld frá Chile sem
hlýtur bókmenntaverðlaun Nó-
bels, Gabriela Mistral sem hlotn
aðist þess; heiður þegar árið
1945 var reyndar kennarj Ner-
udas í æskunni. Sjálfur var
hann fjarska bráðþroska höf- •
undur, birti fyrstu Ijóð sin að-
eins sevtján ára að aldri og varð
tvVtugur. 1924, kunnasta og dáð-
asta ljóðskáld í landinu, við
hliðina á Mistral, fyrir safn af
ástarkvæðum. Tuttugu ljóð um
ástina. sem etin í dag mun vera
vinsælasta verk hans um allan
hinn spænskumælandi heim.
TVTeruda !auk skólanámi og
gekk borgaralega frarna-
bra.ut í utanrikisþjónustu Chile
jafnframt skáldferlinum. 1935
varð hann konsúl! í Madrid. Um
þær mundir var hann að yrkia
og birta höfuðrit sitt fvrri hluta
ævi. kvæðasafn sem nefnist Vist
á jörðinni og kom V þremur
hlutuni á f.iórða osr fimmt.a ára-
fug aldarinnar. Dvöi hans á
Spáni í miðri bors!ar‘t''riö!dinn'.
umsátrinu um Madrid sumarið
1936 skiot; skömim í æví n"
skáldferli Nerudas. Þá snerist
hann til sósialisma. varð komm-
únisti oo tók brátr að gefa sie
aö póiitík heima fvrír e>nn af
forustumönnum flokksins oc
þingmaður kommúnistá 1945.
Sinnaskiptunum lýsir hann í
ljóðasafni sem nefnist, Spánn
í hjörtum vorum, frá 1937. sem
síðan birtist í þriðja hluta Vistar
á jörðinni, 1947. Þar birtist
einnig mikill Óður til Stalín-
grað — lofgerð Stalíns og
kommúnismans.
Kommúnistar í Chile studdu
forsetaefnið Gonzales Videla til
valda eftir stríð, en hann snerist
brátt gegn þeim, og varð Ner-
uda þá að fara huldu höfði,
landflótta um skeið. Þeim manni
ristir hann grevpilegt níð V sinu
mesta verki. C-anto general, sem
ort var á bessum árum ofsókna
og landflótta og kom út i heilu
lagj 1950. Hvað sem öðru líður
um pólitískar skoðanir Pablo
Nerudas. en einatt er talað um
nó'itísk trúskiDti og trú hans.
urðu hær til að endurlevsa ská'd
skap hans: bv’i ..stórviðri skáld-
skanar“ sem Canto general
hefur verið kallað, á hann vafa-
laust nóbelsvérölaunin að þákka.
panto aenera! er dæmaláust
A verk f nútímabnkmenntum.
stærðar sinnar veana þótt ekki
kæmi annað til. fim.mtán sam-
t'el'd'r lióðafl/'kkar sem sumir
hveriir eru á stærð við hei!
Hóðacöfn venudegra skálda
M.'.’río ófoófo hess í sænskri
'--'•rt:'-.„n ef i.a.m í tveimur
hindum. um bað hil 500 bls.
að stærð. Oe síðan hefur ekkert
lát verið á stórviðri hins skáld-
i Jygai innblá|furs: þójt Neruda
sé kannski ■j,ekki mesta skájd
■—ný pr ^pj fjf'pj fiumr a®-
dáendur hans vilja þó '\halda
fram, er hann sjálfsagt afkastar
mesta skáld samt’iðarinnar. Hitt
/ segir sig sjálft að svo mikið verk
að vöxturn hlýtur einnig aö vera
misjafnt' að verðleikum. Engu
að síöur ber mönnum nokkurn
veginn saman um að Pablo
Neruda láti eftir sig varanleg
verk á við þrjú eða fjögur mik-
ilsháttar skáld önnur.
Canto general er epískt verk,
saga allrar rómönsku Ameriku
og Chile sér í lagi aftan úr
fyrnsku og fram á þennan dag,
séö i Ijóðrænum og dramat’isk-
um nærmyndum. Það er veg-
sömun og ástariátning til hins
mikla meginlands og þjóðanna
sem bvggja það. Meöál skáld-
legra hátinda hins mikla og
margbreytta verks eru t.a.m.
taldir þættirnir um Macchu
Picchu, hinzta virki inkanna í
Andesfjöllum, nær upphafi þess,
og um hafjð mikla sem umlykur
álfuna eins og mannhaf hennar
skáldið í landinu og kvæðinu,
talsmann þjóðanna í þeirra
ævarandi lífsbaráttu undir lok
þess, Því að Canto general rek-
ur ljka apvisögu skáld$ins sjálfs
og tekur ósleitilegan þátt f póli-
tískri baráttu sinnár’ samtíðar,
gegn innlendrj yfirstétt og er-
lendri áþján og yfirdrottnun frá
dögum konkvistadóra fram til
bandarískra auðbringa dagsins
í dag. Heil heimsálfa tekur þar
til máls í öllum s’inum marg-
breytileik: raust Ameríku frá
Chile segir Artur Lundkvist,
sem mest. og bezt hefur unnið
að þvi að kynna skáldið á
Norðurlöndum, urn Neruda og
Canto general.
jjað á vel við að Rgblo Neruda
skuli í ár hljóta bókmennta-
verðlaun Nóbels. Eftir kosninga-
sigur sósíalista og Salyadors
Allende er hann einnig opinber-
Iega og að formi til málsvari
þjóðar sinnar, ambassadQr í
París síöan í fyrravetur. Löngu
fyrr var* hann í enn meira mæli
en fyrri nóbelskáld, Gabriela
Mistral og Miguel Angel Ast-
urias, í vitund umheimsins orð-
inn skáldlegur fulltrúi gervallr-
ar rómönsku Ameríku: þjóðskáld
álfunnar.
1
MELAYÖLLUR
BIKARKEPPNI
í dag kl. 14.00 leíka
FRAM og Í.B.V.
Sjáið toppliðin berjast um bikarinn-
Knattspymud. Frarn.
i