Vísir - 19.11.1971, Blaðsíða 8

V 1 S I R . Föstudagur 19. nóvember 1971,

isir
Utgefancu : KeyKjapnaic hf.
Vramlrvamdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
-Vitstjóri: Jónas Kristjánsscm
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjómarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b. Símar 15610, 11660
Afgj.-.la: Bröttugötu 3b. Simi 11660
Ritstjóm: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 195 á mánuði innanlands
í lausasölu kr. 12.00 eintakið.
Prentsmiðja Vísis — Edda hf.
Jafnt yfir Rússa og oss
fsland hefur lengi átt vinsamlega verzlun viö Sovét-
ríkin. íslendingar vona, að þau viðskipti þróist smám
saman í átt til vinsamlegra samskipta á öðrum svið-
um. En engu að síður telja íslendingar, að fullrar var-
færni sé þörf. Saga utanríkismála Sovétríkjanna er
síður en svo hugnanleg og sýnir fram á, að oft er
skammt milli vináttuhjals og valdbeitingar.
Hér á landi er útbreidd óbeit á því misræmi, sem
er á fyrirkomulagi sendimannaþjónustu íslands og
Sovétríkjanna gagnvart hvoru öðru. Þessi óbeit hef-
ur magnazt í kjölfar uppljóstrana á njósnum í Bret-
landi og víðar í Vestur-Evrópu. Mönnum finnst sendi-
menn Sovétríkjanna hér á landi vera óeðlilega marg-
ir. Mönnum finst einnig, að Sovétríkin hafi keypt of
niikið af fasteignum í Reykjavík. Mönnum finnst líka
misræmi í því, að ferðafrelsi íslenzkra sendimanna í
Sovétríkjunum skuli vera svo ákaflega takmarkað,
sem raun ber vitni, og að sendiráð íslands skuli ekki
mega kaupa fasteign í Moskvu.
Vísir gerði þessi mál nokkuð að umræðuefni fyrir
nokkrum vikum. Skömmu síðar birti utanríkisráðu-
neyti okkar skýrslu um mannfjölda og fasteignir
erlendra sendiráða og staðfesti hún upplýsingar Vísis-
Sovézkir sendiráðsstarfsmenn eru hér helmingi fleiri
en bandarískir og fjórum sinnum fleiri en starfsmenn
ýmissa ríkja, sem við eigum meiri samskipti við. —
Svipaða sögu er að segja um fasteignirnar.
Vísir lagði um þetta leyti til, að ríkisstjórn íslands
setti upp ákveðna og almenna reglu um, að erlendir
ríkisstarfsmenn hér á landi megi ekki vera fleiri en
svo, að ákveðið hlutfall sé milli þeirra og íslenzkra
ríkisstarfsmanna í viðkomandi ríkjum. Slík regla hef-
ur þann kost, að formlega séð er henni ekki beint
gegn neinu ákveðnu ríki.
Guðlaugur Gíslason og Ellert B. Schram hafa nú
lagt fram tillögu á alþingi um, að settar verði reglur
um fjölda erlendra starfsmanna við sendiráð erlendra
ríkja á íslandi, svo og reglur um lóða- og húseigna-
kaup sömu aðila. Þessi tillaga gengur í sömu átt og
tillaga Vísis.
í rauninni ganga báðar tillögumar of skammt. Mis-
ræmið er því miður víðtækara. Meðan íslenzka rík-
inu og öðrum íslenzkum aðilum er ekki heimilt að
kaupa fasteignir í Sovétríkjunum, á hið sama að gilda
hér. Ríkisstjórninni ber nú að skylda Sovétríkin til
að selja fasteignir sínar í Reykjavík-
Sama er að segja um ferðafrelsið. í Moskvu er
ferðafrelsi íslenzkra sendimanna bundið við 40 kíló-
metra radíus frá sendiráðinu, og út á land er þeim
óheimilt að fara án leyfis og fylgdar. Auðvitað á jafnt
yfir báða að ganga. Við eigum strax að setja ná-
kvœmlega sömu reglu um sendimenn Sovétríkjanna
á Islandi og annarra rlkja, sem takmaxka ferðafrdsi
íslenzkra sendimanna hjá sér.
De Gaulle vísaði veginn þrátt fyrir skilningsleysi á sumum
sviðum.
Stórveldið
Evrópa er
að fæðast
— Evrópumenn eru leiðir á hlutverki sinu
i föðurhúsi Bandarikjamanna
Gömlu harðsoðnu banda
lögin sundrast. Heimur
tveggja risavelda er á
förum. Innan skamms
gætu raunveruleg stór
veldi orðið fjögur eða
fimm. Kína og Japan og
síðast en ekki sízt, —
Evrópa, munu væntan-
lega taka sæti stórvelda
við hlið Bandaríkjanna
og Sovétríkjanna.
Nýju heimsveldin voru
öðruvísi-í laginu
. Föðurlegt vald Bandaiíkjanna
meðal vestrænna rfkja minnkar.
Ægivald Sovétríkjanna I heimi
kommúnismans er skert. De
Gaulle steig fyrstu skrefrn út
úr föðurhúsi Bandaríkja-
manna. Aörir hafa komið á eftir
Wiilly Brandt og jafnvel Heath
fara eigin götur. — Tító
brauzt fyrstur undan oki
Moskvu Langur tími leið. Næst
kom Kína og síðan Rúmenía og
Alban’ia. Ekkj sízt hafa kommún
istar f öðrum löndum orðið
sjálfstæðari.
Evrópa er að fæðast. Evrópu-
menn höfðu sett ofan. Gömhi
stórvelcjin í álfunni ríktu um
aldir. Þjððverjar háðu heims-
strfð og töpúðu Hið nýja heims
veldi, BandarYkin, 6x úr grasi.
í rústum annarrar heimsstyrjald
ar lauk heimsveldi Breta. Frakk
ar voru spottaðir Þýzkaland
sundrað. Nýlendutíma lauk.
Heimsveldi framtíðarinnar hlutu
að verða öðruvísi í laginu en
þau höfðu verið f fortíðinm. Þau
hlutu að byggja fyrst og fremst
á eigin framleiðslu og eigin
mannafia. Bandaríkin standa á
traustum merg Iðnaðarmáttur-
inn er sá mestj í veröld. Mann
aflinn 200 milljónir. Með ein-
beitingu rfkiskanitalismans juku
Sovétríkin iðnaðarmátt sinn og
komust upp að hlið Bandarikj-
anna í vfgvélum. Einnig þau
byggja á mannfjölda, um 250
milljónir búa f Sovétrikiunum.
Hvers máttu sín þá eykríli eins
og Bretland með .50 milljónir
manna?
Stórveldisdraumamir
lifðu í undirmeðvitund
Evrópumanna
1 undirmeðvitund Evrópu-
manna lifðu stórveldisdraumam
ir áfram. Vestur-Evrópumenn
hafa aldrej unað vel við hin
föðurlegu Bandarfkj. Sovétrikin
eru þeim miklu hvimleiðari.
Leiðtogar gengu fram fyrir
skjöldu og mæltu fyrir einingu
lllllllllll!
JM) iffiS
ummummummmmm
Umsjón: Haukur Helgason
Evrópu. Þeir bentu á. að það
yrði hagkvæmt í efnahagsmál
um. Það mundi tryggja frið i
álfunni, tengja hina fomu fénd
ur Frakka og Þjóðverja. Þeir
sögðu fátt um evrópskt stór-
veldi í framtíðinni Sérvitringar
minntust kannskj á það, en
enginn ábyrgur stjómmálaleið-
togi vogaði að nefna það á nafn.
Það hefðu verið helgispjöH á
föðurhúsum Bandaríkjanna.
En þeir vissu, bvað þeir voru
að gera.
í aldarfjórðung var ægiveldi
Bandarikjanna og Sovétrikjanna
slflct, að bandmenn þeirra
tuggðu nauðugir viljugir hvað-
eina, sem frá þeim bom.
Þegar horfið er frá þessurn und-
irtylluhætti, stafar það ekki af
hatrj á Bandarflcjamönnum frem
ur en það var af hatri á Dön-
um að íslendingar vildu verða
sjálfstæð þjóð.
Það er mannlegt eðli að vilja
ráða sér sjálfur.
Sundraðir yrðu Evrópu-
menn brúðudrengir
De Gaulle var sérvitringur,
og hann braut blað V skiptum
Vestur-Evrópumanna við Banda
rikin. Hann tók franskar her-
sveitix út úr NATO. Honum er
kannski ekki bót mælandi fyr
Ir kjamorkutilraunir og margs
konar hávaða um sköpun
fransks stórveldis. Hann mis-
skildi kall tímans. þegar hann
•'..skellti hurðum framan f Breta
•í Efnahagsbandalaginu. En þrátt
fyrir alit hafði de GauMe stúder
að sögu Rómverja. Ósjálfrátt
steig hann stærstu skrefin til
sköpunar stórveldis Evrópu-
manna. Óafvitandj markaði
hann þá leið sem Willy Brandt
og Edward Heath hafa sVðan
gengið.
Þannig ætla Evrópumenn að
skáka risaveldum nútímans. Sam
einaðir skyldu þeir standa, þvi
að sundraðir yrðu þeir aldrei
, annað en brúðudrengjr.
Þar eru öll skílyrðí stór-
veldis framtíðarinnar
Bretar eru að ganga i Efna
hagsbandalag Evrópu. Þar eru
fyrir öll skilyrðj stórveldis í
bandalaginu em ríki með yfir
250 milljónir manna. Þau standa
á gömlum merg. Iðnaðaimáttur
inn er mikill. Menntun á háu
stigi. Evrópumenn ganga með
sögu fornrar frægðar f blóðinu.
Þeir hafa reynsluna öðrum frem
ur.
Takist að virkja gáfur, ein-
beitni og hörku Þjóðverjans,
„brilljans" Frakkans og seiglu
Bretans, verður sá gmndvöllur
öflugri en fyrirfinnst í Banda-
ríkjunum. Hnignunareinkennin i
Bandarfkjunum em augljós. Sov
étrfkin komast varla mikiö
lengra.
í Efnahagsbanaa’aginu er
stefnt að miklu viðtækara sam-
starfi en sameiginlegum mark
aði fyrir vörur og vinnuafl. Þar
er opinskátt um að ræða tilraun
til að mvnda nýja „blokk“,'sem
stendur saman í stefnu í alþjóða
málum ýfirleitt Engin ástæða
er til að halda. að barna verðí
stsðnarnzt.
Stórveldið Evrópa er að fæð-
ast.