Vísir - 09.11.1972, Blaðsíða 6

6
Visir. Fimmtudagur 9. nóvember ihiz
vísir
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttaétjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 32. Simi 86611
Ritstjórn: Siöumúla 14. Simi 86611 (5 linur)
Askriftargjald kr. 225 á mánu&i innanlands
I lausasölu kr. 15.00 eintakiö.
Blaöaprent hf.
Verkur í breiðum bökum
Margar fjölskyldur eiga i fjárhagserfiðleikum
vegna þungrar skattbyrði þessa siðustu mánuði
ársins. Mörg launaumslögin hafa litið annað að
geyma en kvittanir. Þess eru jafnvel dæmi, að
minna en ekki neitt hafi verið i umslagi, laun-
þeganum hafi aðeins verið fært til skuldar.
Þessir erfiðleikar fólks eru dæmi um hinn hála is,
sem skattlagningin hefur komizt út á eftir laga-
breytinguna i vor. Það kann ekki góðri lukku að
stýra að auka skyndilega hlutdeild rikisins i þjóðar-
búskapnum úr 23% i 28-29%. Slikar tilraunir til að (
slá heimsmet hljóta að valda fjölskyldum og at- r
vinnuvegum miklum kárinum. )
Hin breiðu bök hátekjumannanna eru ekki svo
mörg hér á landi, að rikið geti haft mikið upp úr
þeim. Hér eru nær engir hátekjumenn i erlendum
skilningi þess orðs. Hins vegar er nokkur hópur
manna, ef til vill um 200-300 manns, læknar, for-
stjórar, skipstjórar og verkfræðingar, sem hafa
samkvæmt skattskýrslum áberandi góðar tekjur
miðað við þjóðfélagið i heild. Eftir skattabreyt-)
ingarnar nær rikið meira fé af þessum mönnum, en
samtals segir sú upphæð sama sem ekki neitt i
rikishitina. /
Hinir eru sennilega nokkru fleiri, sem með réttu /
ættu að vera i þessum flokki, án þess að skatt-
skýrslurnar sýni það. Einkum eru það menn, sem 1 (
eru i sjálfsmennsku, vinna sjálfstætt og hafa ekki /
menn i vinnu, nema þá mjög fáa. Allir eru sammála j
um, að æskilegt væri að finna leiðir til að skatt-
leggja þessa menn til jafns við aðra borgara. En (
samt eru þeir ekki nógu margir til þess, að það leysi /
vanda rikissjóðs.
Þótt skattar á hátekjumenn væru enn tvöfaldaðir
og þótt næðist i alla duldu hátekjumennina, segði j
það litið eins og málum er nú komið. Hin raunveru- <
legu breiðu bök væru eftir sem áður hinn fjölmenni )
hópur tiltölulega tekjuhárra fjölskyldufeðra, sem j
nú bera hitann og þungann af skattheimtunni. (
Þetta eru mennirnir, sem hafa fyrir fjölskyldum /
að sjá og hafa meira en meðallagstekjur. Þeir hafa )
dýran heimilisrekstur og þurfa fjölskyldustærð- ]
arinnar vegna að leggja mikinn kostnað i hýbýli. (
Þeir vinna langan vinnudag til að standa undir /
þessu og konur þeirra vinna gjarna lika úti. Þessir
menn eru fjölmennir i öllum þjóðfélagshópum, (
meðal iðnaðarmanna og verkamanna, skrifstofu- (
manna og verzlunarmanna, menntamanna og em- i
bættismanna. ,
Þessi fjölmenni hópur stendur undir skattheimtu (
rikissjóðs. Þar hefur rikisvaldið fundið bökin (
breiðu, sem hin nýja skattheimtuaukning hvilir /
þyngst á. Og þvi hugvitsamari sem stjórnvöld verða V
i vetur við að afnema frádrátt og aðrar undankomu- (
leiðir skattborgarans, þeim mun þyngri verður /
hlutur þessa fjölmenna hóps, en hinir duldu
hátekjumenn munu halda áfram að sleppa.
Firran i kerfinu er sú, að venjulegir duglegir og (
ábyrgir fjölskyldufeður, sem hafa i sig og á vegna /
mikillar vinnu, eru flokkaðir sem milljóna-
mæringar i skattakerfinu. Og án slikrar firru getur (
rikisvaldið ekki verið um þessar mundir. Riksivald, (
sem er að reyna að slá heimsmet i skattlagningu, ,
verður að finna f jölmennan hóp milljónamæringa, '
raunverulegra eða imyndaðra, hvað sem það kost-
ar. i
Utanríkisstefna
Nixons 6 seinna
kjörtímabiiinu
Undir endurk jörinni
stjórn Richards Nixons
koma Bandaríkin að öllum
likindum til þess að láta
enn meira að sér kveða á
alþjóðavettvangi — eftir
því sem spáð verður i heiti
hins endurkjörna forseta í
ávarpi hans til þjóðar
sinnar, að úrslitunum
fengnum í fyrrinótt.
,,Að koma á varanlegum
friði í heiminum," var það,
sem hann hét kjósendum
sínum, að yrði meginverk-
efnið á næsta f jögurra ára
kjörtímabili hans.
Það blasir viö, að i viöleitni
hans til þess að koma á varan-
legum friði, á Nixon fyrir höndum
miklar samningaviðræður, bæði
við bandamenn Norður-Ameriku
og eins hugsanlega andstæðinga
hennar.
Að visu voru nokkrar vanga-
veltur um það, að Nixon mundi
snúa sér meira að innanlands-
málum næði hann kjöri, en
nánustu samstarfsmenn hans
hristu höfuðið yfir slikum
spurningum. — „Þar er á ferðinni
maður, sem kemur ekki til með
að glata áhuga sinum fyrir utan-
rikismálum,” sagði einn ráðgjafa
Nixons. ,,Ég held, að Nixon sjái
sér skapast gifurleg tækifæri til
athafna á alþjóðlegu sviði á
seinna kjörtimabilinu.”
Þess sinnis var lika ávarp for-
setans eftir kosninganóttina.
En þar til Nixon hefur náð full-
nægjandi millirikjasamningum,
mun hann vafalaust leggja
áherzlu á, að Bandarikin verjí
miklu til varnarmála, bæði til að
halda i skefjum hugsanlegum
féndum landsins og svo til þess að
öðlast betri stöðu fyrir hugsan-
lega afvopnunarsamninga. — Það
má þvi búast við, að fjárframlög
til hernaðarmála muni hækka úr
76,5 milljörðum dollara sem ráð-
gerðir hafa verið fyrir árið 1973 —
og geti jafnvel farið yfir 100
milljarða dollara markið, áður en
kjörtimabil Nixons er á enda.
Ef ekki nást fullnægjandi
samningar við Ráðastjórnarrikin
um vopnatakmörkun, munu
Bandarikin undir stjórn Nixons
að öllum likindum hefjast handa
við nýja vopnaframleiðsluáætlun
— þar sem til koma enn nýtizku-
legri vopn og varnarkerfi.
Þegar Vietnamstriðið verður á
enda, en það er álitið, að ekki
muni liða margar vikur þangað
til gefst Nixon meira næði til þess
að helga sig þvi, sem hann sjálfur
nefndi i fyrrinótt „hið nýja tima-
bil samninga og friðar”.
Kvöldið fyrir kosningarnar
llýsti Nixon þvi yfir við hina
bandarisku þjóð, að honum hefði
tekizt að „skapa glufu til
samninga” i Vietnam. Hann
sagði,að bæði Hanoi og Banda-
rikin hefðu orðið ásátt um vopna-
hlé, um skipti á striðsföngum og
stjórnmálalega lausn, þar sem
Suður-Vietnamar mundu sjálfir
ákveða framtið sina.”
Nixon sagðist „fullkomlega
viss um”, að honum tækist fljót-
lega „að binda enda á styrjöldina
i Vietnam.” — og þið getið
hjálpað við að ná þvi marki með
atkvæðum ykkar,” sagði hann.
immmn
Umsjón Guðmundur
Pétursson
„Með atkvæðum ykkar gefið þið
samningsaðilum okkar til kynna,
að þið fylgið forseta ykkar, þegar
hann segist leita friðar með sæmd
en ekki með uppgjöf.
Og hann bað kjósendur sina að
veita sér tækifæri til þess að ljúka
við „þá dagskrá friðar, sem nú
liggur frmundan. Og meðan.við
fylgjum núna þessari dagskrá
sjáum við liggja gifulega mögu-
leika enn ónýtta til aukinnar sam-
vinnu i átt til friðar.”
En það sýndi ljóslega, hversu
ákveðinn Nixon er i þvi að halda
Bandarikjunum áfram i fremstu
röð stórvelda á sviði hernaðar,
þegar hann lýstiþvi’yfirað banda-
riskur forseti mætti semja fyrir
„veikleika sakir”. „Það verður
hættulegur dagur — ekki aðeins
fyrir Bandarikin, heldur einnig
fyrir allan heiminn.” sagði hann,
og bætti við: „Hvort okkur
heppnast að koma á varanlegum
friði, er undir þvi komið, hversu
ákveðin Bandarikin eru. Friður
fæst ekki með þvi einungis að
óska sér hans.”
Seinna kjörtimabil Nixons er
ekki á enda fyrr en árið 1976, og
forsetinn og ráðgjafar hans eru
þeirrar skoðunar, að á þessum
árum muni eiga sér stað ýmsar
grundvallarbreytingar i al-
þjóðaviðhorfum. Að þeirra áliti
mun nýtt andrúmsloft skapast i
alþjóðastjórnmálum að loknu
Vietnamstriðinu. Næstu
fjögur árin veröi tvisýn, en muni
þó veita Nixon tækifæri til að
koma ætlunum sinum um
„varanlegan frið i heiminum” i
framkvæmd.
Þar sem það er aðaltakmark
Nixons sem forseta að byggja
upp heimsfrið, er við þvi búizt af
honum, að hann muni leggja sig
allan fram við að hraða aðgerð-
um til að koma heimsmálunum af
samningastigi yfir á samvinnu-
stig.
Sennilega mun Nixon leitast við
að skapa innan Bandarikjanna
eins konar meðbræðra anda til
erlendra rikja, eins og spratt upp
i stjórnartið Roosevelts.
Fullvist þykir, að Nixon muni
leggja sig sérstaklega eftir þvi
að styrkja vináttuböndin við Atl-
anzhafsbandalagsrikin i Vestur-
Evrópu, en ýmsir gagnrýnendur
Nixons saka hann um að hafa
vanrækt vini Bandarikjanna i V-
Evrópu, meðan hann hefur verið
upptekinn af striðinu i Vietnam
og við að koma á vináttusam-
böndum við Moskvu og Peking.
Sennilegt þykir, að stjórn Nixons
muni á fundi öryggisráðsins i
Helsinki i lok þessa mánaðar
vinna að þvi að efla framlag
Bandarikjanna til varnar
Evrópu, einkum og sérilagi i
Vestur-Þýzkalandi.
En væntanlegar millirikjavið-
ræður Bandarikanna við banda-
menn sina munu að sjálfsögðu
ekki einungis snúast um friðunar-
aðgerðir á hernaðarsviði, heldur
verður fullt eins mikil áherzla
lögð á viðræður um millirikja-
verzlun og viðskipti.
Nixon og ráðgjöfum hans er vel
ljós stjórnmálaleg þýðing Efna-
hagsbandalags Evrópu og sú
lokurVmarkaða, sem bandalaginu
hefur fylgt, Það mun vera stjórn
Nixons nokkurt áhyggjuefni, hve
Efnahagsbandalagið hefur vaxið
og stækkað, og sjálfsagt mun Nix-
on reyna að opna augu Evrópu-
búa fyrir þvi, að frjálsari við-
skipti og afléttun tollmúra þjóni
hagsmunum allra rikja, i þeim
tilgangi að lækka tollmúra, sem
eru bandariskum útflytjendum til
trafala á mörkuðum Efnahags-
bandalagsins. Og alveg áreiðan-
legamunu bandarisk stjórnvöld
hvetja Efnahagsbandalagslöndin
til þess að taka upp frjálsari
stefnu i landbúnaðarmálum i von
um að geta selt þeim meira
bandariskt kjöt, korn og hveiti.
í annan stað þykir blasa við, að
breyting verði á samskiptum
Japan og Bandarikjanna, og
Japan verði ekki til framtiðar sá
litli bróðir Norður-Ameriku, sem
það hefur til þessa verið. Það er
mat flestra að Japan muni
gegna i rikari mæli hlut-
verki ábyrgðaraðilans i Aust-
ur-Asiu i stað Bandarikj-
anna, sem i staðinn muni halda
yfir Japan kjarnorkuhlifiskildi og
halda bræðralagssambandi milli
Tokyo og Washington.
Þá má vænta meiri ákafa af
hálfu Bandarikjanna i Mið-Asiu
og þrýstings á Araba og Israel til
þess að semja frið, og er búizt við
að Bandarikin muni láta þetta til
sin taka þegar á næsta ári.
NIXON — Meginverkefni næstufjögurra ára er ,,að koma á varan-
legum friði i heiminum.”