Vísir - 18.12.1972, Qupperneq 10

10
Visir. Þriftjudagur 19. dcseinber 1972
NÝJAR
bækur
„Fann hann kistur fullar
Þjóðlegur fróðleikur ó jólaborðum bókabúðanna:
SKUGGABALDUR
kemur í bæinn á morgun
af gulli, eða hvað?
KULTAKESKUS OY
IIR ofi KbUKKUR
L.iugavcgi 3 sirni 13b40
l>jóftlegur fróftlcikur er liklega
sú teguncl bókmennta, scm hvað
vinsælust er á jólabókamarkaöi
nú, eins og um mörg undanfarin
ár. íslendingar virðast almennt
ócndanlega forvitnir um fortið
sina og vilja scm mest fá að for-
vitnast um hagi forfeðranna.
1 þeim bókastafla, sem Visir
hefur undanfarið fengið sendan
frá útgefendum er fjölbreytilegt
úrval bóka, sem falla undir þenn-
an flokk.
Prófastssonur segir frá, nefn-
ast minningar Þórarins Arnason-
ar, bónda frá Stórahrauni. Hér
lýsir hann foreldrum sinum af
nærfærni, en faðir hans var Arni
Prófastur á Stórahrauni, lands-
frægur maður, sem Þórbergur
Þórðarson gerði mikil og góð skil
á sinum tima i bókum sinum.
Minnist hánn hér margra frægra
Islendinga, sem komu á æsku-
heimili hans, veru sinnar á
„bolsablaði” þess tima, Alþýðu-
blaðinu. t alllöngum kafla bókar-
innar fjallar Þórarinn um ævi
séra Árna föður sins. Lýsir hann
þar viðhorfum hans til Snæfell-
inga. Liklega finnst mörgum for-
vitnilegt að lesa þann kafla, ekki
sizt þeim sem þekkja til hjá
„Vondu fólki”. Skuggsjá gaf bók-
ina út.
Var það satt að hann hefði fund-
ið kistur fullar af gullpeningum,
þegar hann var að grafa fyrir
grunni nýs ibúðarhúss að Grund?
Eða hlaut hann stóran vinning i
dönsku happdrætti? Hvernig fór
hann annars að þvi að reisa veg-
legustu kirkju landsins upp á
einsdæmi? Eða hvers veena eaf
hann stórfé til stofnunar Krists-
neshælis? Þannig var spurt um
Magnús á Grund i Eyjafirði i eina
tið. Gunnar M. Magnúss, rithöf-
undur, hefur ritað bók um þennan
óvenjulega persónuleika, sem svo
margar spurningar spunnust um.
Bókaforlag Odds Björnssonar á
Akureyri gaf út bókina: Dagar
Magnúsar á Grund.
Magnús Gestsson hefur tekið
sér það fyrir hendur að skrá ýms-
ar sögur og minningar manna i
Dalasýslu um ýmsa þá menn,
sem ekki bundu bagga sina sömu
hnutum og aðrir samleröamenn,
en voru þó eftirm innilegir
höfðingjar, hver á sinn sérstæða
hátt. Bók sina nefnir Magnús
Mannlif og mórar i Dölum.
Skuggsjá i Hafnarfirði gaf bókina
út.
Meðal Skuggsjárbókanna i ár
er önnur bók um þjóðleg efni,
Skrudda eftir Ragnar Ásgeirsson,
sem starfaði sem ráðunautur hjá
Búnaðarfélagi Islands. A ferðum
sinum notaði Ragnar tækifæriðtil
að viða að sér miklum hafsjó af
fróðleik, visum og sögnum. Efn-
inu er raðað eftir sýslum og byrj-
að á Gullbrigu og Kjósarsýslu en
endað á Árnessýslu.
Byggðasaga Austur-Skafta-
fellssýslu er gefin út af Guðjón ó.
Hér fjallar Kristján Benediktsson
i Einholti um Mýrar en Þorsteinn
Guðmundss. frá Reynivöllum um
Suðursveit. Hér er hluti stærra
verks, en einn maður úr hverri
sveit skrifar lýsingu á sinni
byggð. Það var Steinþór á Hala i
Suðursveit, sem átti uppástung-
una að verki þessu og tilnefndi
menn til að rita verkið.
t geysimiklu verki Bergsteins
Jónssonar, sem Menningarsjóður
sendi á markaðinn fyrir
nokkrum dögum, fjallar Berg-
steinn um athafnamanninn
Tryggva Gunnarsson. Er þetta
þriðja bindið og er gefið út að til
hlutan Landsbanka tslands og
Seðlabankans. Þetta bindi er 709
siður og fjallar um stjórnmála-
manninn Tryggva Gunnarsson.
Richard Beck hefur ritað um 7
menn úr hópi „andlegra
höfðingja enskumælandi”, sem
öðrum fremur báru hróður þjóðar
vorrar fyrir brjósti. Útverðir is-
lenzkrar menningar heitir bókin
og gefur Almenna bókafélagið
hana út. Þessir menn voru þeir
George P. Marsh, Longfellow,
Bayard Taylor, Willard Fiske,
Arthur M. Reeves, Charles Venn
Pilcher og Vilhjálmur Stefáns-
son.
Þá hefur Helgafell gefið út rit-
safn Jóns Sigurðssonar i Kald-
aðarnesi og sá Kristján Alberts-
son um útgáfuna. t fórum Jóns
heitins voru ýmis verk, frumsam-
in og þýdd og voru þau annað
hvort á tvistringi eða óbirt.
t bókinni Hugurinn flýgur viða,
eru þættir sextán fyrrverandi
sóknarpresta gefnir út af Bókaút-
gáfunni Grund i Reykjavik.
Jón Skagan rifjar upp ýmsa
þætti úr lifi sinu og starfi i bókinni
Axlaskipti á tunglinu. Höfundur-
inn er kunnur langt út fyrir sögu-
svið Njálu, en þar hefur hann
þjónað sem prestur á Bergþórs-
hvoli i 21 ár við góðan orðstýr.
Þá er að geta Endurminninga
Friðriks Guðmundssonar, sem
Vikurútgáfan hefur gefið út. Frið-
rik fór til Vesturheims 34 ára að
aldri með fjölskyldu sina, þá blá-
snauður, en efnaðist fljótt. Um
sextugt varð þessi mikli athafna-
maður alblindur. Börn hans gáfu
honum þá blindraritvél að gjöf og
á hana tók hann að rita endur-
minningar sinar, sem hér birtast i
bók. Gils Guðmundsson bjó bók-
ina undir prentun.
Ilvernig gat Magnús á Grund reist á einsdæmi slikt guöshús sem þctta? Ilcr sjáum við svalir og söngloft i kirkjunni á Grund.
Bókomarkoðurinn: LjÓðOUnnendur fÓ SÍtt
Ljóðaunnendur fá sinn skammt
að venju fyrir jólin að þessu sinni,
enda þótt þeirra flokkur sé öllu
fyrirferðarminni en margt annaö
og bækurnar þynnri og minni i
brotum en skemmtisögurnar.
Þrilækir heitir ljóðabók, sem
kemur frá Kristjáni skáldi frá
Djúpalæk. Er þetta ellefta bók
höfundar og skiptist ljóðaskráin i
þrennt, Tjaldljóð, Glettur og
Minni. Bókaforlag Odds BjÖrns-
sonar gaf bókina út.
Lárus lögreglumaður Saló-
monsson er kunnur Dorgari i
Reykjavik og gegnir lögreglu-
mannsstarfi sinu á Seltjarnarnesi
við miklar vinsældir. Lárus er
mikill hagyrðingur og eftir hann
hefur ýmislegt komið út, allt frá
verðlaunaritgerð um umferöar-
mál upp i tslandskappatal. Nú er
komin út ljóðabókin Visan á
vængi, sem Lárus gefur út á eigin
kostnað. Tölusett eintök bókar-
innar selur höfundur sjálfur. Þá
er loks litil bók eftir Kára
Tryggvason, Til uppsprettunnar,
sem tsafoldarprentsmiðja gaf út,
en bækur Kára eru orðnar 23 tals-
ins, sem út hafa komið.