Vísir - 27.01.1973, Blaðsíða 6

6
Visir. Laugardagur 27. janúar 1973
VÍSIR
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarrtilltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 32. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. Simi 86611 (7 linur)
Áskriftargjald kr. 225 á mánuði innanlands
i lausasölu kr. 15.00 eintakið.
Blaðaprent hf.
Ekki er allt með felldu
Mörgum finnst, að rikisstjórnin hafi tekið of(
kuldalega i ákaflega vinsamlegar yfirlýsingar)
ýmissa rikisstjórna um aðstoð vegna náttúruham-)
faranna i Vestmannaeyjum. Slik hjálparboð eru(
sett fram með góðum hug og eru engan veginn litil- (
lækkandi fyrir Islendinga, eins og rikisstjórnin)
virðist halda. Þessi boð um liðveizlu eru dæmi um, \\
að við eigum góða granna beggja vegnaíi
Atlantshafsins. /)
Slik boð á að þiggja með þökkum og láta fylgja (
með, að Islendingar kunni vel að meta hjálpfúsa ná- (
granna. Tilkynningar um að óvist sé, að tslendingar (
þurfi nokkuð á aðstoð annarra að halda, eru barna- \
lega sjálfbirgingslegar og dónalegar. íslendingar (
hafa sjaldan legið á liði sinu, þegar illa hefur staðið (
á hjá öðrum, og eru vanir þvi, að sllkri aðstoð sé vel)
tekið. \
Mannalæti Þjóðviljans um, að við skulum)
„gjalda sjálfir eldskattinn” stinga illilega i stúf við(
grátbólgnar yfirlýsingar Lúðviks Jósepssonar um,(
að þjóðarbúskapurinn sé á hverfanda hveli eftir)
eldsumbrotin i Vestmannaeyjum. Þær yfirlýsingan
komu strax á öðrum degi gossins. Voru þar stórlegaí
ýktar tölur um hugsanlegt tjón þjóðarinnar af völd-(
um gossins. )
Menn sáu strax, hvar fiskur lá undir steini. Ráð- (
herrarnir vissu, að útlitið var svart i efnahagsmál-)
unum, og sumir þeirra sáu i eldgosinu möguleika á (
að skella allri skuldinni á náttúruöflin. Það var(
einkar óviðkunnanlegt að sjá eldgosið gripið sem)
haldreipi þegar á öðrum degi og lesa feginleikann á \
milli grátbólginna linanna. (
Rikisstjórnin er með mannalæti út á við og þykist \
geta ráðið sjálf við eftirköst eldgossins. En inn á við (
kveinar hún og barmar sér og segir eldgosið koma (
þjóðarbúinu i hreint óefni. Hér er um óvenju grófan )
tviskinnung að ræða, jafnvel hjá þessari rikisstjórn. (
Annað undarlegt mál eru tilraunirnar til að halda (
varnarliðinu á Keflavikurflugvelli utan við aðgerðir \
i Vestmannaeyjum. Þegar eldgosið kom upp, tók (
varnarliðið mjög virkan þátt i aðgerðum fyrstu (
næturinnar og morgunsins, þegar ibúum)
Vestmannaeyja var komið til lands. Siðan hefur þvi \
að mestu leyti verið haldið utan við málin. Eru þar (
þó beztu tækin og mest reynslan við að fást við slik (
störf. (
Skýringin er sú, að sumir ráðherrarnir sjá rautt i (
hvert sinn sem þeir heyra eða lesa um einhver (
björgunarstörf varnarliðsins. Þeir vita sem er, að \
tveir þriðju hlutar þjóðarinnar kæra sig ekkert um, (
að varnarliðið fari úr landi að sinni. Og þessum ráð- (
herrum er meinilla við, að varnarliðið auki vin-)
sældir sinar með þátttöku i björgunaraðgerðum hér (
innanlands. Frá okkar sjónarmiði hljóta þó al-(
mannavarnir að vera höfuðverkefni varnarliðs. (
Það er vegna annarlegra sjónarmiða að varnar- \
liðið má helzt ekki taka þátt I björgunaraðgerðum, (
og það er vegna sömu annarlegra sjónarmiða að (
Bandaríkjastjórn má ekki veita fjárhagslega aðstoð (
vegna eldgossins i Vestmannaeyjum. Á þessumA
annarlegu sjónarmiðum ber rikisstjórnin fulla (í
ábyrgð. })
Umframboð ó
íbúðum og ódýr
bjór — en talað
tveim tungum
Belgía er á sinn hátt al-
veg sérstakt ríki, og sjálf-
sagt er á ýmsan hátt gott að
búa þar, en það gæti þó
verið undir lífsviðhorfum
manna komið. — T.d. er
bjór ódýr þar. En á hinn
bóginn geta læknar farið í
verkfall, ef þeim sýnist
svo, og skilið sjúklinga sína
eftirí dauðanum. Og þarer
umframboð á íbúðum, sem
er fáheyrt ágæti, en á hinn
bóginn er póstþjónustan
svo gamaldags, að bréf
geturverið nokkra daga að
berast á milli borgarhluta í
Brússel. Og stjórn Belgíu er
i fylkingarbrjósti þeirra,
sem berjast fyrir aukinni
samstöðu Evrópulanda og
auknu frelsi, en á hinn bóg-
inn hefur hún svipt foreldra
öllu valfrelsi, þegar kemur
til ákvörðunar um, í hvaða
skóla þeir vilja senda börn
sín.
Það á þvi fullt eins vel við að
kalla Belgiu land andstæðnanna,
eins og tsland er kallað land
bæði eldsins og issins. — I Belgiu
er t.d. óskaplegur munur á fátæk-
um og rikum. Sá kjarajöfnuður,
sem átt hefur sér t.d. stað á Norð-
urlöndunum, þekkist ekki i
Belgiu. A meðan uppreisn unga
fólksins og félagslegt umrót hefur
sett flest úr skorðum i næstu ná-
grannalöndum, Frakklandi og
Hollandi, hafa Belgar ekki hagg-
azt.
Tungumálastríð.
Belgarnir spara sér æsinginn til
ákveðins málefnis — tungumála-
striðsins. Þjóðin er klofin i
tvennt: frönskumælandi Vallóna
og flæmskutalandi ibúa þess
landshluta, sem telst til Niður-
landa. Og þessir hópar eiga i si-
felldum erjum, sem jafnvel hinir
bezt menntuðu taka þátt i.
Kreppa hefur orðið þar á
kreppu ofan, og ástandið hefur
versnað ár frá ári. Æ háværari
hafa þær raddir orðið, sem óttast,
að til aðskilnaðar komi, ef til-
raunir til sætta mistakast.
Það eru einsdæmi, ef rikis-
stjórn verður að segja þar af sér
vegna misheppnaðra efnahags-
aðgerða. En þær hafa kolfallið i
móðurmálspólitikinni og falla
enn, eins og t.d. stjórn Gaston
Eyskens fyrir tveim mánuðum út
af ágreiningi um, hvar i sveit ætti
skipa nokkur fámenn hreppsfé-
lög.
Tungumálastriðið setur lika
sinn svip á menningarlifið og
skólana. Eftir stúdentaóeirðir
varð franska deild háskólans i
flæmska bænum Leuven (stærsti
háskóli kaþólskra i allri Evrópu)
að loka, og nýr háskólabær spratt
upp i vallónska landshlutanum.
Umferöarskilti.
Sennilega bera Belgar allra
manna hæstu útgjöld af um-
ferðarskiltum. Viða þar sem bæði
málin eru töluð, hafa umferðar-
skiltin verið eyðilögð eða yfirmál-
uð. Hinir frönskutalandi ráðast á
flæmska tekstann, og Flæm-
ingjarnir ráðast á Flandara-
tekstann.
Þetta kemur auðvitað harðast
niður á óviðkomandi aðilum — út-
lendu ferðafólki, sem rekur sig
lika á ýmis önnur vandamál. Eins
og t.d. að sérhvert þorp eða bær
hefur tvö nöfn, annað á frönsku og
hitt á flæmsku. Eða hver skyldi
láta sér detta i hug, að Lille i
Norður-Frakklandi heitir einnig
Rijssel, eða að Mons i Suður-
Belgiu heitir Bergen.
En deilan milli þessara tveggja
móðurmálshópa hefur ekki komið
i veg fyrir, að efnahagur landsins
blómgast. Belgia á t.d. heimsmet
i útflutningi, miðað við höfðatölu-
regluna að sjálfsögðu. Bygginga-
iðnaðurinn t.d. i Brússel blómstr-
ar meir en i nokkurri stórborg
llllllllllll
Umsjón:
Guðmundur Pétursson
annars staðar i Vestur-Evrópu.
Og nýr iðnaður sprettur þar hrað-
ar upp en gorkúlur. Skatta- og
ýmsar aðrar ivilnanir laða að sér
erlent fjármagn i stórum mæli.
Verölag
Þrátt fyrir tið rikisstjórnaskipti
hefur stjórn landsins tekizt að
býggja upp stöðugan efnahag og
eflaiðnaðinn i þeim hlutum lands-
ins, sem lent höfðu á eftir. Samt
hefur verðbólgan flætt yfir Belgiu
sem önnur lönd álfunnar, engu að
siður eru lifsnauðsynjar ódýrar.
Eins og t.d. bjórinn! Hann kostar
rétt rúmar 20 krónur (isl.), og
hinar vinsælu belgisku sigarettur
kosta 43 krónur pakkinn, með 25
sigarettum i pakkanum.
Nú kann einhver að spyrja,
hvaða gagn sé að ódýrum bjór,
meðan sjúkrahúsin eru léleg.
Belgar viðurkenna sjálfir, að
heilbrigðisþjónusta þeirra sé
gamaldags og þarfnist endur-
skipulags. Læknarnir segjast
hafa of lág laun, en ibúunum er
enn minnisstætt, þegar læknar
fyrir nokkrum árum fóru i verk-
fall i mótmælaskyni við læknalög-
in. Að visu var sett upp neyðarað-
stoð en menn kunna ógrynni af
sögum um ættingja, sem létu lifið
vegna þess að þeir komust of
seint undir læknishendur. Það er
erfittaðfálækni heim og oft alveg
ómögulegt. Þeir vilja helzt, að
fólk komi á læknastofuna, og þá
auðvitað á skrifstofutima.
Hversdagslegt
En Belgar æsa sig ekki upp af
slikum hlutum. Ekki einu sinni
þótt afleiðingarnar kunni að vera
örlagarikar, og dauðsfall hljótist
af læknisskorti. Borgarinn finnur,
að ekki getur allt verið fullkomið.
Hann virðir það, ef eitthvað er
gert til þess að bæta úr ástandinu.
Að minnsta kosti sezt hann ekki
niður til að skrifa i blöðin
skammargreinar út af hlutum,
sem honum þykja ósköp hvers-
dags.
Það er annars einkennandi fyr-
ir ibúa þessa lands, að þar unir
yfirleitt hver ánægður við sitt.
Nema náttúrlega, ef tungumála-
striðið snertir viðkomandi. Ef
bylting yrði i Evrópu, mundi hún
sennilega einna seinast berast til
Belgiu.
Það vakti þvi gifurlega athygli
um alla Belgiu þegar smákaup-
menn (sennilega um 10%
ibúanna) lokuðu ekki alls fyrir
löngu verzlunum sinum i mót-
mælaskyni við rekstrarerfiðleika.
Ráðherra millistéttarinnar
(sennilega sá eini i öllum heimin-
um), lofaði að taka málið til
gaumgæfilegrar athugunar, og
smákaupmennirnir gerðu sig
harðánægöa með þá afgreiðslu og
gengu aftur inn i verzlanir sinar,
sem hafa engan ákveðinn lok-
unartima og ekki heldur
neinn ákveðinn opnunartima.
Stjórnarskiptin
Stjórnarkreppur eru mjög al-
gengar i Belgiu — eða það, sem
annars staðar er kallað stjórnar-
kreppa. Það sem öðrum þykir
vera kreppa, ef dregst i nokkra
daga eða vikur að mynda nýja
rikisstjórn við stjórnarskipti, er
naumast hægt að kalla kreppu i
Belgiu. Meðgöngutimi þar hleyp-
ur á mánuðum, áður e.> ný rikis-
stjórn fæðist. Slikt er nánast regla
i Belgiu og hitt undantekning, ef
rikisstjórn er mynduð fljótlega
eftir kosningar.
Þannig bárust t.d. fréttir af þvi,
að i fyrradag hefði loks Edmond
Leburton, leiðtoga sósialista, tek-
izt að mynda samsteypustjórn
þriggja flokka — tveim mánuðum
eftir að stjórn Gaston Eyskens
féll frá.
Turninn á ráðhúsinu i Brússel að næturlagi.