Tíminn - 06.01.1966, Blaðsíða 7

Sigurður Ólafsson
útgerðarmaður Höfn, Hornafirði
HMMTUDAGUR 6. jaaúar 1966
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjalfr it sama,
en orðstírr
deyr aHregi,
hveim er sér góðan getr.
Hávamál.
Það var fyrst árið 1945, sem
ieiðir okkar Sigurðar Ólafssonar
lágu saman. Ekki hafði ég lengi
dvalið á Höfn, þegar ég heimsótti
Sigurð Ólafsson á hið myndarlega
heimili hans, en þeir félgar Sig-
urður og Jón Brunnan, sem var
mágur Sigurðar höfðu reist sem
sameign reisulegt steinhús, sem
er tvær hæðir auk kjallara. Þar
hafði ráðið stórhugur og myndar-
skapur. Eins var með útgerðina,
hún var þeirra sameign. Báturinn
Björgvin lá við sterklega bryggju,
sem þeir félagar höfðu reist rétt
framan við íbúðarhúsið fram í
sjóinn. Þar fast við bryggjuna
höfðu þeir einnig reist gott sjó-
hús, þar sem fór fram beiting
línu og geymsla veiðarfæra. Um
þetta leyti voru þeir Sigurður
Ólafsson og Jón Brunnan hættir
útgerð sinni, en með henni höfðu
þeir hvor á sinn hátt og sameigin-
lega unnið merkilegt brautryðj-
endastarf fyrir sitt byggðarlag.
Sigurður stýrði lengst af bátum
með nafninu Björgvin, bæði af
hyggindum hins farsæla fiski-
manns og af hörku og áræði liins
harða sjósóknara, þegar þess
þurfti, en þó með fullri forsjá.
Farsæll aflamaður var hann og
skipverjar hans héldu mikilli
tryggð við hann, enda átti hann
hlýhug þeirra eins og annarra sam
ferðamanna. Árið 1942 þann 24.
september á stríðsárunum sýndi
Sigurður og skipverjar hans er
■með honum fóru mikla dirfsku og
snarræði, þegar þeim tókst að
bjarga brezkum flugmanni, þeg-
ar flugvél hans hafði í ofsaveðri
hrakið í sjóinn hér við flugvöll-
inn á Melatanga. Með Sigurðj voru
í þetta skipti Þorbjörn og Ólafur,
synir hans, og Ásmundur
Ásmundsson héðan af Höfn. Fyrir
þetta afrek var Sigurður sæmdur
heiðurspeningi brezka ríkisins,
BEM orðu og þeir Þorbjörn, Ólaf-
ur synir hans og Ásmundur heið-
ursskjölum. Afhending verð-
launa þessara fór fram við hátíð-
lega athöfn hér í Barnaskóian-
um árið eftir.
Nú var lífssviðið farið að breyt-
ast allmikið. Sigurður hafði ný-
iega misst konu sína Bergþóru,
sinn samhenta og góða lífsföru-
naut. Sigurður og Jón Brunnan
voru hættir sinni farsælu útgerð.
Samgöngumál höfðu alltaf verið
mikið áhugamál í lífi Sigurðar
Ólafssonar. Nú var nýr þáttur haf
inn í samgöngumálum lands-
manna. Flugfélag fslands h.f. var
að auka allmikið starfsemi sína,
ílugvélar þess voru farnar að
fljúga til allmargra staða í land
inu og í Hornafirði hafði Sigurð-
ur Ólafsson gerzt umboðsmaður
þess. Fyrir flugmálum og gengi
Fugfélags fslands h.f. hafði Sig-
urður brennandi áhuga. Fylgd-
ist hann því mjög vel með þróun
félagsins með öllum breytingum á
Xugkosti þess og rekstri og gladd
ÍM: ef alhug með tilkomu hverrar
nýrrar flugvélar, sem félagið jók
við flugflota sinn. Sigurður vann
mikið fyrir Flugfélag íslands h. f.
hér í héraðinu, hvað álit þess og
gengi snerti, en hann viHi ekki
síður að Flugfélagið veitti Skaft-
fellíngum góða þiónustu, sem
það gerði frá fyrstu tíð og með
miklum sóma, það megum við
Skaftfellingar mjög þakka. Meðan
ég hafði á hendi radíóþjón-
ustu fyrir flugráð hér á staðnum,
höfðum við Sigurður og sonur
hans Þorbjörn mikið saman að
sælda í sambandi við flugsamgöng
ur til Hornafjarðar. Þeir feðgar
fylgdust mjög vel með veðurskil-
yrðum á flugleiðunum, öryggið
var fyrir öllu, fylgzt var með flug
taki flugvélanna, komutíma og
öllu því, er máli skipti. Afgreiðsl-
an á flugvelli kom fljótt í hlut
Þorbjarnar, en.hún var oft mjög
erfið, því fara þurfti yfir Hornafj.
til að komast héðan frá Höfn
á flugvöllinn á Melatanga. Þor-
björn og þeir menn með honum,
sem önnuðust þessa flutninga eiga
miklar þakkir skildar fyrir mik-
inn dugnað og farsæla stjórn í
þessum oft mjög erfiðu ferðum.
Sigurður missti hinn mikla efn-
ispilt, Ólaf í sjóinn, þegar vél-
skipið Borgey fórst utan við
Hornafjörð 1946. Þetta var mikið
áfall', en hann tók því með skyn-
semi hins reynda og hyggna
manns. Nokkru síðar hætti Sigurð
ur búskap, en Rósa dóttir hans
hafði tekið við húsmóðurstörfum
af móður sinni, og séð um heim-
ilið af roikilli prýði. Hann fluttist
til tengdadóttur sinnar, Ágústu
Vignisdóttur, og sonar síns Þor-
bjamar, en Þau höfðu byggt sér
nýtt hús hér og komið sér upp
vistlegu heimili. Nokkru síðar
missti Sigurður einnig Steinunni,
dóttur sína. Alla tíð hafði Sigurð-
ur Ólafsson mikinn áhuga fyrir út
gerð, aflabrögðum fiskveiðiflot
ans. Hann kvað vart betra að
gera út á vetrarvertíð frá öðrum
stað en Hornafirði, enda hafði
hann sjálfur sýnt og sannað, að
héðan má gera út með góðum
árangri. Mikinn áhuga hafði hann
fyrir öllum nýjungum í útgerð, í
rekstri flugvéla og til aukinna þæg
inda fyrir heimilin, og á fjar-
skiptasviðinu. Hann hafði fengið
talstöð í bát þeirra félaga, svo
fljótt sem kostur var. Hann fylgd-
ist vel með ferðum skipa og flug-
véla.
Sigurður var heilsteyptur per-
sónuleiki, laus við alla hálf-
velgju og smámunasemi, ódeigur
að skipta skoðunum við hvern
sem var, varði mál sitt af harð-
fylgi, þegar honum þótti þess
með þurfa, en tók einnig fullt
tillit til skoðana annarra, þeg-
ar honum fannst þær vera rétt-
mætar. Honum var yndi að því,
að fá menn inn á heimili sitt,
og blanda geði við þá, marga
ánægjustund vil ég þakka honum
og mun margur undir það taka.
Efst í huga Sigurðar var að geta
orðið samborgurum sínum að liði,
þess hef ég og mín fjölskylda not-
ið, sem ég þakka af alhug. Sigurð-
ur Ólafsson stóð við orð sín og
krafðist þess einnig að aðrir
gerðu það. Þannig eru heiðarlegir
drengskaparmenn. Sigurður
Ólafsson var fæddur að Bæ í Lóni
30. maí 1890. Hann lézt á Land
spítalanum í Reykjavík 8. nóvem-
ber síðastliðinn. Útför Sigurðar
var gerð frá Bjamaneskírkju 14.
dag sama mánaðar. Kveðjuathöfn
fór fram í Barnaskólanum Höfn,
og var henni útvarpað um endur-
varpsstöðina hér á staðnum. Mik-
ið fjöimenni var bæði við kveðju-
athöfnina og í Bjarnaneskirkju.
Prófasturinn í Bjarnanesi, Skarp-
TÍMINN
héðinn Pétursson jarðsöng.
Það vakti athygli, að viðstatt
jarðarförina var margt af starfs-
fólki Flugfélags íslands h.f., for-
stjóri þess Örn Johnson, flug-
menn og aðrir þekktir samstarfs-
menn flugmála, svo og sérlegur
fulltrúi hennar hátignar Breta-
drottningar Brian Holt ræðis-
maður. Að jarðarfararathöfn lok-
inni var öllum viðstöddum boðið
til rausnarlegra veitinga í Sindra-
bæ. Það var í anda hins gestrisna
höfðingja. Fyrir hönd Kaupfélags
A-Skaftf. flyt ég Sigurði Ólafs-
syni hugheilar þakkir fyrir að
leysa vel af hendi margs konar
flutningaþjónustu fyrir félagið og
hvers konar fyrirgreiðslu.
Sigurður Ólafsson var höfðingi í
sjón og reynd.
Vertu sæll vinur.
Óskar Helgason.
„Líf er nauðsyn, lát þig hvetja.
Líkst ei gauði, berstu djarft.
Vertu ei sauður, heldur hetja,
hníg ei dauður fyrr en þarft.“
Larz Elleson.
Sigurður fæddist að Bæ í Lóni
30. maí 1890.
Sveit sú er í suðausturhorni ís
lands — Bæjarhreppur heitir þar,
kenndur við Bæ, þar sem Úlfljót-
ur hinn lögvitri bjó á landnáms-
öld: Þetta er sveit Úlfljóts, sem
alið hefur og fóstrað marga
ágætismenn. En margt af því góða
fólki er nú flutt burt í þéttbýlið.
Einn í þeirra hópi var þessi öðl-
ingur, . sægarpurinn góði. Ólafur
faðir Sigurðar drukknaði haust-
ið 1895, er hafnsögumannsbátur-
inn fórst við að fylgja dönsku
vöruflutningaskipi út fýrir Pap-
ós á rúmsjó. Sveinbjörg móðir
hans ól drenginn upþ með seinni
manni sínum, Þorleifi Eiríkssyni,
hinum mætasta bónda og áttu þau
sex börn, sem til þroska komust,
hálfsystkini Sigurðar. Ólst hann
þannig upp í hópi margra ung-
menna, því þá voru fimm bændur
í Bæ og flestir barnmargir.
Sigurður var elztur unglinganna
og gerðist brátt foringi liðsins,
enda bráðþroska og vænn að vall-
arsýn. Og þannig varð það ævina
alla, að hann varð foringi þeirrar
sveitar, sem fylgdi honum, á sjó
og landi í blíðu og stríðu, í gleði
og sorg. Ég held, að öllu þessu
fólki hafi þótt vænt um hann.
Áreiðanlega hélt hann tryggð
við háseta sína og samstarfsfólk
til hinztu stundar. Við vorum ná-
grannar um okkar daga, einnig
eftir að hann flutti á Höfn, því
leiðir styttast með bættum sam-
göngum, og það voru samgöngu-
málin, sem tóku hug hans og kraft
öllum öðrum málum framar. Marg
an greiðann gerði hann mér og
veitti rausnarlega, er ég var gest-
ur á heimili hans. En aldrei varð
ég þess var, að hann teldi mig
standa í þakkarskuH við sig.
Greiðvikni og gestrisni taldi hann
skyldu sína við samborgarana
hvern og einn, smáa sem háa.
Bjargvættur matti hann kallast
öðrum fremur. Oft var til hans
leitað, er að kreppti. Um áratugi
mátti segja, að samgöngur við
Hornafjörð byggðust á vélbátum.
Björgvin, sem hann stýrði, og átti
með mági sínum Jóni J. Brunnan.
Fólk og farangur var sótt út fyrir
Hornafjarðarós, þótt strandferða-
skipin neituðu að koma inn á
höfnina. Síðar fluttu þeír félagar
vörur til bænda austur og vestur
með ströndihni á Bæjarós, Papós,
í Suðursveit og til Öræfa. Þar
með átti ég margan matvörusekk-
inn og sykurkassann. Minnist ekki
að vörur blotnuðu eða skemmdust
á annan hátt. Hagsýni, gætni og
karlmennska fylgdust að í ferð-
um þeim. Fiskafli á vertíð var oft
meiri á þann bát, en að í meðal-
lagi gæti talizt. Oft komu þeir
með fyrsta vertíðarfiskinn að
landi og dreifðu nýmetinu um
sveitir án endurgjalds. Sjálfsagt
að gefa körlunum einu sinni í
soðið. Oft var á tvær hættur teflt
í sjóférðum Sigurðar. Einu sinni
missti hann mann útbyrðis í stór-
sjó, en náði honum inn aftur með
aðstoð manna sinna, þar sem
hann flaut uppi vegna lofts í sjó-
stakknum. Austfjarðaþokan var
einatt dimm, en út úr henni komst
hann samt slysalaust. Öll þoka
var honum andstyggð, bæði í hugs
un og athöfn. Hann vildi hreinar
línur, og enga hálfvelgju. Honum
var ekki tamt að segja frægðar-
sögur af sjálfum sér, þótt efni
væri nærtækt. En talaði oft um
kosti og afrek vina sinna, er hann
taldi til fyrirmyndar.
Árið 1915 hinn 28. maí giftist
Sigurður heitmey sinni Bergþóru
Jónsdóttur, bónda á Hlíð, síðar í
Krossalandi. Hún var dugmikil og
verkhög, varð afbragðs húsmóðir.
Skömmu síðar fluttu þau frá Bæ
ofan á Höfn, eins og við segjum í
_________________________________7
Lóninu. Þar beið þeirra mikið
verkefni. Véibátur kom í stað ára-
bátsins, er Sigurður stýrði til
handfæraveiða frá Papós. Stórt,
tvílyft steinhús með kjallara var
byggt fast við fjörðinn. Mann-
margt heimili varð þar, ekki sízt
að vetrinum, þá vertíð hófst. Ekkert
var sparað við heimafólk né gesti,
en þeir urðu oft margir. Við
vinir þeirra nefndum þar í okkar
hópi „Gistihúsið, sem enga borg-
un tekur." Árin liðu, útgerð varð
meiri og meiri og svo hófust flug-
ferðir til Hornafjarðar. Þau Sig-
urður og Bergþóra ásamt Jóni
bróður hennar tóku á móti fyrstu
flugmönnunum og mun þeim hafa
fundizt, að þar væri ekki í kot
visað. Sigurður varð umboðsmað-
ur Flugfélags íslands á Hornafirði
og hafði stöðugt símasamband við
þá syðra. Það var á þessum byrj-
unarárum, lítilla flugvéla, að einn
Reykvíkingur símaði til Sigurð-
ar, um það hvort hann gæti ekki
fengið keypt kaffi fyrir sig og
fjölskylduna. Svarið kom fljótt:
„Kaffið getur þú fengið, en hér
er það ekki selt.“
Árið 1945 andaðist Bergþóra eft
ir farsælt en annasamt húsmóður-
starf og skömmu seinna verður
Sigurður að hætta sjósókn vegna
veikleika í fótum og flýtur til
sonar síns í nýbyggt einbýlishús.
Flugsamgöngur við Skaftafells
sýslu verða hans mesta áhugamál.
Kaupfélag Austur-Skaftfellinga
kaupir stóra húsið þeirra og fær
þar starfrækt gistihús, svo gesta-
móttaka heldur þar áfram. Nú
kallast það Hótelið og tekur við
borgun, svo sem lög gera ráð
fyrir. Börn þeirra Sigurðar og
BergÞóru voru fjögur: Þorbjörn,
sem starfar við afgreiðslu flug-
véla og gætir flugvalla, giftur
Ágústu Vignisdóttur og eiga þau
synl sjö Olaftfr sem ungur fórst
með m. sk. Borgey utan við Horna
fjarðarós, árið 1946, Rósa, hús-
frú á Akranesi, gift Kristjáni Jóns
syni, starfsmanni við sementsverk
smiðjuna, þau eiga tvö börn, Stein
unn var vanheil og andaðist ung
að árum. Minningin um Sigurð
Ólafsson, svo var hann ávallt
nefndur, er okkur vinum hans kær
meðal annars vegna þess, að við
litum ekki alltaf eins á málin, sem
deilt var um, varin og sótt. Þá
var hann stundum óvæginn og
heflaði ekki hvert orð, en þeir
sem bezt þekktu hann, vissu að
hann átti óvenju mikið af góð-
girni og sáttfýsi, þótt yfirborðið
virtist nokkuð hrjúft. Hann var
átakamaður í orði og verki, dreng
ur góður tryggðatröll.
Blessuð sé minning hans!
Sigurður Jónsson, Stafafelli.
BÓTAGREIDSLUR
almannatrygginganna í Reykjavík.
Greiðslur bóta almannatryggingaima hefjast í janúar sem hér segir:
Mánudaginn 10. og þriSjudaginn 11- janúar verður eingongu greiddur ellL
lífeyrir. Til þess að forðast þrengsli, er mælst til bess, að þeir, sem bera
nöfn með upphafsstöfuum K—Ö, og því fá við komið, vitji lífeyris síns ekki
fyrr en 11. janúar.
Greiðsla örorkubóta hefst miðvikudaginn 12. janúar.
Greiðsla annarra bóta, þó ekki fjölskyldubóta, hefst fimmtudaginn 13.
janúar.
Greiðsla fjölskyldu bóta (3 börn eða fleiri í fjölskyldu) hefst laugardaginn
15. janúar.
Bætur greiðast gegn framvísun nafnskírteinis bótaþega, sem gefið er
út af Hagstofunni, og verður svo framvegis, en útgáfa sérstakra bóta-
skírteina er hætt.
TRYGGINGASTOFNUN RÍKISINS.