Vísir - 02.08.1974, Blaðsíða 2

2
Vísir. Föstudagur 2. ágúst 1974.
visiftsm:
Hvaða mannkost meturðu mest
og hvaða löstur finnst þér verstur
i fari manna?
Klemens Jónsson, leikari. —
Versti lösturinn er að vera ótrúr
sjálfum sér. „Vertu sjálfum þér
trúr” eins og Einar Benediktsson
segir. Ibsen og Arthur Miller
fjalla báðir um lifslygina i sinum
verkum eins og t.d. Ibsen i Pétri
Gaut. Göfgin er mesti kosturinn,
það að vera sannur.
Hafliöi Halldórsson, forstjóri
Gamla biós. Skilvisi og stundvisi f
eru miklir mannkostir. Það er svo
leiöinlegt að biða eftir fólki, sem
kemur of seint t.d. I bió. Það er
ekki ýkja algengur mannkostur
meðal tslendinga að vera stund-
vis. Lösturinn mesti er hið gagn-
stæða óskilvlsi og óstundvisi.
Heiðarleikanum vil ég lika bæta
við, sem mannkosti.
Janny Schokker, liffræðinemi frá
Hollandi. — Vingjarnleiki er
kostur. Það er t.d. þegar maður
má fara yfir annarra landssvæði
eða þegar bllar stoppa fyrir
manni I umferðinni. Mesti löstur-
inn er að virða ekki samborgara
sina og ana áfram án þess að lita
til hliðanna. Þetta er algengara I
stórborgum en I litlum samfélög-
um.
Magnús Torfi ólafsson, ráðherra.
— Þetta fer nú dálltið eftir sam-
setningunni. Hreinskiptnin er
mikill kostur. Ætli versti löstur-
inn sé ekki lævlsi.
Margrét Gisladóttir, afgreiðslu-
maður. — Prúðmennskuna met
ég mikils. Ókurteisi og rudda-
skapur eins og t.d. þt gar svarað
er önuglega eða einhverju er
hreytt I mann.
Anna Kristjánsdóttir, iögfræbing-
ur. —Heiðarleikinn er með betri
kostum t.d. að standa við sin lof-
orð. Óheiöarleikinn og óáreiðan-
leikinn er verstur.
Mannsmynd fró
Baldursheimi
Nú fer hver að verða
siðastur að sjá sýning-
una „Islenzk myndlist i
1100 ár” á Kjarvals-
stöðum, en hana hafa
nú séð um 13 þús.
manns.
Það, sem einna
mesta athygli vekur á
sýningunni, er að hún
sannar, að myndlist
hafi verið til á íslandi
frá upphafi vegar, og
hún sýnir samfellda
þróun hennar.
Þar getur t.d. að líta manns-
mynd úr hvalbeini, sem fannst I
kumli hjá Baldursheimi við Mý-
vatn og er talin frá 10. öld.
Hún er sýnd með stækkaðri
ljósmynd og kemur greinilega I
ljós I smáatriðum handverk
þess, sem myndina hefur gert.
Þessi ljósmyndatækni er mikið
notuö I eldri deild sýningarinn-
ar.
Mynd, sem nefnd er Hafgýgur
af Ströndum sjáum við. Er það
útskorin fjöl, 129 sm löng, með
mynd af hafgúu með mikið
slegið hár, sem heldur á manni
milli brjósta sér. Undir sporði
hennar er bátsstafn, en beggja-
vegna við hana og fyrir ofan eru
fuglar, fiskur, rostungur og
stórgert blaðskraut. Sennilegast
er hún ekki eldri en frá 17. öld.
N.k. þriðjudag er fyrirhugað,
að Þór Magnússon þjóðminja-
vörður leiðbeini gestum um alla
45 MILLJONIRNAR
OG SKRIF VÍSIS
Aö leiða sannleikann til önd-
vegis eða eins og okkar fyrsti
sagnaritari komst að orði: að
hafa það heldur er sannara reyn-
ist, ætti að vera aðalsmerki hvers
blaðamanns.
Þvi miður hafa skrif dagblaðs-
ins Vísis um 45 milljón króna
kröfu lögmanns Landeigenda-
félags Laxár og Mývatns ekki
fullnægt þeim kröfum, sem Ari
fróöi gerði til sjálfs sin á fyrstu
dögum islenzkrar sagnaritunar.
Skal það nú rakið ofurlitið nánar.
I stórfréttaskrifum sinum rugl-
aði blaðamaður VIsis saman tvl-
vegis, svo að stóru skakkaði.
Annars vegar ruglaði hann sam-
an Sigurði Gizurarsyni lögmanni
Landeigendafélags Laxár og Mý-
vatns og umbjóðanda hans, Land-
eigendafélaginu sjálfu, og hins
vegar ruglaði hann saman út-
reikningi á ákveðnum hagsmun-
um, sem I húfi töldust vera I Lax-
árdeilu, og kröfugerð á grundvelli
þessara hagsmuna.
Tilraun var gerð til að leiðrétta
rangfærslur Visis 13. júli s.l., en
blaðamaðurinn hélt þó i viðbótar-
grein rangfærslum sínum til
streitu. Verður þvi að vikja nánar
að málinu.
I fyrstu frétt blaðsins sagði I
fyrirsögn, að lögmaður Landeig-
endafélags Laxár og Mývatns
kreföist 45 millj. kr. I mál-
flutningsþóknun úr rikissjóði, en
rikissjóður byði aðeins 2,6 millj.
kr. Ef fréttin var lesin kom þó I
ljós, að fyrirsögnin var ekki i
neinu samræmi við það, sem á
eftir fór. Eftir fyrirsögninni að
dæma hafði aðeins I upphafi verið
gerð 45 millj. kr. krafa á hendur
rikinu, en það aðeins boðið 2,6
millj. Þetta var stórfelld rang-
færsla.
Samkvæmt sáttagjörð Land-
eigendafélagsins og islenzka
ríkisins skyldi Landeigendafélagi
Laxár og Mývatns greidd hæfileg
fjárhæð vegna kostnaðar þess af
málaferlunum. Til þess að fá álit
óvilhalls aðila um, hvað væri
hæfileg fjárhæð, var fengin um-
sögn gjaldskrárnefndar Lög-
mannafélags Islands um málið.
Nefndin taldi 5,3 millj. kr. vera
hæfilega fjárhæð. Þessari álits-
gerð var framvlsað til Fjármála-
ráðuneytisins og þvl gert tilboð
um að greiða þessa fjárhæð.
Ráðuneytisstjórinn, Jón Sigurðs-
son, neitaði að greiða meira en 2,6
millj. kr., þótt hann hefði ekkert
kynnt sér, á hverjum rökum álits-
gerðin var byggð. Samkvæmt
stjórnsýslurétti er þó frumskylda
embættismanna að rannsaka þau
mál, sem þeir taka ákvarðanir
um.
Þar sem Landeigendafélagið
var aðili að sáttagerðinni, en ekki
Siguröur Gizurarson lögmaður
þess, gat það eitt framvisað
reikningum eða kröfum á hendur
rikissjóði. Verður hér augljós
fyrri rangfærsla blaðamanns VIs-
is. Er og nokkuð mikill munur á
5,3 millj. kr. og 45 millj. kr., eins
og blaðamaðurinn talaði um.
En úr þvi að ráðuneytisstjórinn
I Fjármálaráðuneytinu vildi ekki
ganga að sanngjörnu boði grund-
völluðu á áliti valinkunns hlut-
lauss aðila, var ekki um annað að
ræöa en að leita úrskurðar Lög-
mannafélagsins og væntanlega
slðar hæstaréttar, sem slðar
mætti knýja fram með fjárnámi.
Formaður Lögmannafélagsins,
Páll S. Pálsson, fór þess á leit, að
reiknað yrði út samkvæmt gjald-
skrá félagsins hvaða þóknun
mætti reikna eftir henni. Þar sem
glfurlegir hagsmunir voru I húfi I
Laxárdeilunni, laxveiðinytjar og
möguleikar til þeirra bæði I Laxá
neöan og ofan virkjana, ca. 1500
millj. kr., reiknaðist til, að mái-
flutningslaun yrðu samkvæmt
gjaldskrá félagsins 45 millj. kr.
Þessi útreikningur var þó aðeins
geröur eftir beiðni og aldrei gerð
krafa um, að sú fjárhæð yrði
greidd heldur aðeins farið fram á,
að hlutlaus aðili skæri úr um,
hvað teldist hæfileg fjárhæð sem
málflutningsþóknun. Laxárdeilan
er langstærsta mál, sem verið
hefur fyrir Islenzkum dómstólum
fram til þessa.
Fyrst var málið tekið fyrir á
fundi stjórnar Lögmannafélags
Islands sem mál milli Land-
eigendafélags íslands og
Fjármálaráðuneytisins, en stjórn
Lögmannafélagsins komst fljótt
að þeirri niðurstöðu, að
Fjármálaráðuneytið gæti ekki átt
hlut að úrskurði um málið, þar
sem stjórnin hefði aðeins vald til
að skera úr vafamálum milli lög-
manna og umbjóðenda þeirra.
Þannig verður fjallað um málið i
stjórninni.
Lögmaður Landeigendafélags
Laxár og Mývatns, Sigurður
Gizurarson, hefur aldrei haft uppi
neinar fjárkröfur á hendur félag-
inu fyrir málflutningsstörf sin
fyrir félagið þau 4 ár, sem hann
hefur starfað á vegum þess. Hef-
ur hann þó flutt milli 20 og 30 mál
fyrir félagið og bændur við Laxá
og Mývatn.
Það var að frumkvæði hans, að
enginn reikningur var skrifaður
heldur leitað álits hlutlauss aðila
um, hvað væri hæfileg fjárhæð úr
rlkissjóði til Landeigendafélags-
ins samkvæmt ákv. sáttargerð-
ar I Laxárdeilu. Það má og ljóst
vera, að aldrei hefði unnizt sigur i
hinni hatrömmu deilu gegmofur-
efli ríkisvalds og fésterks
virkjunaraðila, ef ekki hefðu allir
þeir, sem tóku þátt I varnar-
baráttunni við Laxá og Mývatn,
sýnt óbifandi þolgæði og fórnfýsi.
I ljósi þessa verða skrif VIsis
ósköp ómerkilegt Gróuhjal.
Laxárdeilan var ein hatramm-
asta deila, sem upp hefur komið á
íslandi I seinni tíð. Nú er búið að
semja um lausn hennar til
frambúðar, þvi virðist mér það
undarlegt sjónarmið og i algjöru
ósamræmi við anda sátta-
samningsins um lausn Laxárdeil-
unnar að vilja fara að vekja upp
draug, sem búið var að kveða nið-
ur.
Það er þvi hvorki heppilegt, né
heldur drengilegt, að vera að slá
upp villandi söguburði um ósann-
ar fjárkröfur lögmanns Land-
eigendafélagsins, sem hefur innt
af hendi eitt frábærasta náttúru-
verndar-og réttarverndarstarf er
unnið hefur verið á Islandi til
þessa dags — ekki I eiginhags-
munaskyni, heldur af áhuga og
sannri réttlætiskennd gagnvart
þeim, sem minna mega sin gegn
valdaniðslu og blindri fjárhags-
hyggju.
Náttúruverndarmenn og aðrir
þeir sem unna réttlæti og
mannréttindum eiga þvi lög-
manni okkar, Sigurði Gizurar-
syni, mikið að þakka fyrirmargra
ára þrotlaust starf hans að Is-
lenzkum náttúruverndarmálum.
— Þetta starf hefur nú sjálft
Alþingi viðurkennt og virt með
lögfestingu náttúruverndarlög-
gjafarinnar um Laxá og Mývatn.
Arnesi 25/7 ’74.
Hermóður Guðmundsson.
Kapprœður
um
höfund Njólu
Þvi eru menn að kappræða um kempuna Njál
og karitetur það, sem ritaði bókina um hann,
er ná má tali af alit aö þvi hverri sál
með samvinnu túlks, sem forna norrænu kann.
Ég er ekki viss um, hvort vel þeir I himnunum heyri.
Hittveitég, þaöersimium Akureyri.
Ben Ax.