Tíminn - 11.06.1966, Side 5

LAUGARDAGUR 11. júní 1966
Útgefandl: FRAMSÓKNARFtOKKURINN
FramkVremdastjóri: Krlstján BenedUctsson Ritstjórar: Þórarlnn
Þórarlnsson (áb) Andrés Kristjánsson, Jón Hetgason og IndriSi
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrimur Gislason Rítstj.skrifstofur 1 Eddu-
húsinu, simar 18300—18305 Skrifstofur Bankastraetl 7 Af-
greiSslusimi 12323 Auglýsingasimi 19523 ASrar skrtfstofur.
sími 18300. Áskriftargjald kr. 105.00 á mán. innanlands - 1
lausasölu kr. 5.00 eint — Prentsmiðjan EDDA b.t
Ríkisstjórnin
ber sökina
Mögnuð óánægja ríkir nú hjá bændum vegna þeirra
ráðstafana, sem gripið hefur verið til. Þær skerða kjör
bænda stórlega, og mátti kauplægsta stéttin sízt við því
nú í dýrtíðarflóðinu. Það þarf engan að undra, þótt
bændur vilji ekki sætta sig við slíkar aðgerðir. Menn
skulu gera sér í hugarlund, hver viðbrögð launþega yrðu,
ef skerða ætti laun þeirra stórlega núna ofan á aðrar
búsifjar verðbólgustefnunnar. Fráleitt er hins vegar að
skella skuldinni af þessari óheillaþróun á forystumenn
bænda, og felst í slíkum ásökunum mikil ósanngirni.
Stéttarsamband bænda stóð í marga mánuði í stöðugu
samningaþjarki við landbúnaðarráðherra og lagði fram
margar tillögur til lausnar þessum vanda, svo ekki yrði
gripið til beinnar lækkunar á kaupi bænda. M.a. lagði
Framleiðsluráðið til, að tekin yrði upp sérstakur skattur
á innflutt kjarnfóður, er rynni til útflutningssjóðs. Slík-
ur skattur myndi þjóna tvennum tilgangi. Annars vegar
skapa tekjur til að bæta upp útflutninginn og hins vegar
draga úr óhagkvæmri mjólkurframleiðslu. Ríkisstjórnin
synjaði öllum þeim leiðum, sem Framleiðsluráðið vildi
fara. Ríkisstjórnin ber því ábyrgð og sök á því, hvernig
nú er komið, og öllum ætti að vera Ijóst, að ríkisstjórn-
in ein hefur aðstöðu til að greiða úr þeirri flækju, sem
landbúnaðarmálin eru nú komin í.
Um þetta fórust Gunnari Guðbjartssyni, formanni
Stéttarsambands bænda, svo orð í ræðu. sem hann flutti
á fjölmennum bændafundi á Selfossi á þriðjudagskvöld:
„Eins og ég finn hér á fundinum, þá er mikill þungi
hjá bændum, þeir vilja ekki una því að fá ekki fullt verð
fyrir sína framleiðslu, og það er eðlilegt og skiljanlegt.
Verðskerðingin kemur verst við þá, sem hafa lagt í
mikla fjárfestingu, og til þess hefur ekki verið tekið
nægilegt tillit við uppbyggingu verðlagsins undanfarin
ár, að fjárfestingarkostnaður hefur hækkað gífurlega
mikið og lánakjör eru mjög erfið. En bændur verða að
muna.að það er ekki við forystu Stéttarsambandsins eða
Framleiðsluráðs að sakast í því efni, það eru áhrif verð-
bólgunnar og aðgerða stjórnvalda. sem ráða langmestu
þar um. Og það er aðeins á valdi stjórnvalda að hafa
áhrif í þá átt, að bændur fái fullt verð fyrir framleiðslu
sína — þau hafa í hendi sér tök á hinum mörgu þáttum,
sem hafa áhrif á framleiðslukostnað og möguleika til
þess að ná þessu upp með einhverjum hætti. Brezkir
bændur hafa t.d. við svipuð vandamál að glíma, en þeir
fá um 72% af nettótekjum sínum sem bein eða óbein
framlög frá ríkinu, en sambærileg tala hér á landi er
innan við 40%, að meðtöldum uppbætum. Eru þessar
tölur frá 1964. Ríkisvaldið hefur marga möguleika til
þess að veita bændastéttinni aukna tryggingu fyrir
því, að þeir fái vinnu sína greidda, en þá er heldur alls
ekki óeðlilegt, að það geri þá kröfu til bændanna, að þeir
framleiði fyrst og fremst þá vöru. sem gefur hagstæð-
asta útkomu. bæði á innlendum og erlendum markaði,
hverju sir.ni.”
Þetta vandamál verður að leysa, og ríkisstjórnin mun
ekki tfl lengdar geta skotið sér undan því. Eins og fram
kemur í tilvitnuðum orðum formanns Stéttarsambands
bænda hafa bændur verið og eru fúsir til samninga við
ríkisvaldið um skynsamlega lausn þesara mála.
_ TÍMIWW s
fri|i ——m ■ ■ > ■ ——iR—W
PAUL HENRI-SPAAK:
„Ætla þeir að leggja út á braut,
sem enginn sér fyrir endann á?“
HINN mikli ágreiningur,
sem orðið hefur vegna afstöðu
Frakka til Atlantshafsbanda-
lagsins, dregur fram í dagsljós-
ið mörg miki'lvæg atriði, sem
ég vil reyna að skýra.
Megintilgangur sáttmálans,
sem undirskrifaður var í Wash-
ington árið 1948, þegar Atlantá
hafsibandalagið var stofnað, var
að reisa varnarvegg gegn heims
veldisstefnu Sovétmanna, en
fyrir lágu mörg áþreifanleg
dæmi um útþennslustefnu
þeirra frá árunum fyrst eftir
stríðið. Sáttmálinn átti einnig
að tryggja frið í Evrópu með
því að koma á máttariafnvægi
milli austurs og vesturs.
Þessi tilgangur náðist og
hefur haldizt í átján ár. Eng-
inn getur andmælt þeirr: stað
reynd. Við höfum aðeins kom-
izt hjá ófriði og okkur hefur
ekki aðeins tekizt að lafna á
friðsaman hátt deilur, jafnvel
jafn erfiðar viðfangs og Berlín
ardeilan var á sinni tið, held-
ur er nú mjög ólíklegt, að til
alvarlegrar deilu komi í Ev-
rópu eða um evrópskt málefni.
Evrópa er nú friðsamlegri og
kyrrlátari en allar hinar álf-
urnar. Lengi vel var annað
uppi á teningnum. Þessi stilia
stafar að mestu leyti frá At-
lantshafs-samtökunum innan
NATO.
Hví eigum við þá að leysa
upp og raunar eyðileggia sam-
tök, sem hafa tryggt frið í okk
ar heimshluta? Hvaða rök rétt-
læta svo hættulegt framferði?
FLJÓTT á litið — en aðeins
fljótt á litið — virðist meg-
inástæðan, sem unnt væn að
styðja skynsamlegum rökum, í
því fólgin, að heimurinn sé nú
árið 1966 orðinn annar en
hann var árið 1948. Og stað-
reynd er, að einmitt í grund-
velli þessarar margtuggnu at-
hugasemdar á nú að steypa Ev
rópu í óvissu og hættu.
Auðvitað getur enginn neit
að, að miklar breytingar hafa
orðið í Evrópu síðast liðin átj-
án ár. En þetta er ekki merg-
urinn málsins. Sanna ætti, að
þessar ómótmælanlegu breyt-
ingar gerðu nauðsynlegt af-
nám þess kerfis, sem tryggt
hefur frið og útilokað ofrið.
Það hefur aldrei verið sannað.
Tilraun hefur heldur aldrei
verið gerð til að sanna þetta á
þann hátt, sem vera ætti, eða
með rökræðum fulltrúa aðild
arríkja Atlantshafsbandalags-
ins.
Franska ríkisstjórnin hefur
aldrei reynt að sannfæra banda
þjóðir sínar um gildi röksemd-
anna, sem hún beitir fyrir sig.
Þetta get ég fullyrt afdráttar-
laust. Auðvitað vissum við, að
óskað værj eftir breytiagum,
sn þessar óskir hafa aldrei ver-
ið skýrðar fyrir okkur, ekki
einu sinni í megindráttum. Ég
vil bæta við, að franska stjórn-
in hefur hliðrað sér hja að
ræða málið í hvert sinn, sem
við höfum reynt að kanna vand
ann.
Á vorfundi Atlantshafsbanda
tagsins í Haag 1964 reyndi ég
að hefj.a slíkar rökræður. En
árangur varð enginn f befta
—
Paul Henri Spaak
*
sinn veitti M. Couve de Mur-
ville utanríkisráðherra Frakka,
þau svör, að viðræður væru
ekki til neins, þar sem hann
væri sannfærður um, að við
gætum aldrei komizt að sam-
komulagi.
En hvernig gat hann verið
viss um þetta? Hvernig gátum
við vitað það fyrirfram? Okk-
ur höfðu ekkj verið kunngerð-
ar ástæður fyrir kröíunum, sem
til okkar voru gerðar, né hve
víðtækar breytingar væru tald-
ar nauðsynlegar. Þrátt fyrir
langvinnar rökræður í
franska þjóðþinginu vöðum við
enn í villu og svima. Okkur
eru ekki enn kunnar ástæðurn
ar, sem knýja Frakka til að
eyðileggja samtök, sem tryggja
öryggi allra.
Er einingin eða samstaðan
ágreiningsefnið? Eða ráða sund
urleitar skoðanir í kjarnorku-
málum úrslitum? Þeir M. Pom-
pidou og M. Couve de murville
hafa á víxl lagt megináherzl-
una á þessi atriði.
VIÐ erum sannarlega fylgj-
andi samþjóðlegri heild. Við
höfum stofnað öflugasta banda
lag, sem sögur fara af, við höf-
um sameinað þjóðir, sem eru
jafn misjafnar að gerð og fjar-
lægð landfræðilega og raun ber
vitni og fengið þær til að að-
hyllast sama stjórnmálasjónar
mið. Og við trúum fastlega að
nauðsynlegt hafi verið að leysa
í næði friðarins þann óhjá-
kvæmilega vanda, sem að hönd
um bæri í stríði. Reynslan hef-
ur tvisvar sannað okkur. að
sameiginleg stjórn sé óhjá-
kvæmileg til sigurs. Einingin.
hin s-ameiginlega stjórn, sem
við höfum stefnt að, felur það
eitt i sér, að framkvæma á
friðartímum það, sem okkur
lánaðist að gera í tveimur styj
öldum, — en ekki fyrri en
að afstöðnu miklu blóðbaði og
dýrum fórnum til einskis.
Sé einingarhugsunin rétt í
grundvallaratriðum eru fram-
kvæmdaatriði einingarinnar
auðvitað umdeilanleg en ræð-
andi. Hefðu Frakkar fallist a
að ræða þessi atriði hefðu beii
komist að raun um, að oanda-
menn þeirra væru fúsir að
hlusta á rök þeirra. En Frakk
ar hættu - ekki á þetts ’t b'd
að þeim var Ijóst, að öfga sjón-
armiðinu, sem þeir aðhylltust,
hefði verið hrundið á óyggj-
andi hátt. Hvernig gátu Frakk-
ar gert ráð fyrir, að við höfn-
uðum öllu því, sem telst til
nýjunga og horfir til framtara
í samtökum okkar og féllumst
í þess stað á máttarvana sátt-
mála sem einu tryggingu fyrir
öryggi okkar?
Auk þessa hafa Frakkar ekki
gefið í skyn fyrri en síðustu
vikurnar að kröfur þeirra
gengju jafn langt og raun ber
vitni. Ekki væri erfitt að sanna,
að mjög skammt er umliðið
síðan að Frakkar féllu frá hug-
myndinni um að breyta banda
laginu og aðhyllast nýja kenn
ingu, eða fulla hollustu -rið
Wasihington-sáttmálann og eyði
leggingiu Atlantshafsbandalags-
ins. Um þetta hafa Frakkar
neitað að rökræða. Getur nokk-
ur litið svo á, að sú synj-
un beri vott um hreina sam-
vizku eða jafnvel örugga og
einiæga sannfæringu?
BÆTA má hér við, að mikla
undrun vakti sú fuilyrðing M.
Pompidous í annarri ræðu hans
í umræðunum í franska þjóð-
þinginu, að ein meginástæðan
fyrir afstöðu Frakka væri
ágreiningur þeirra og banda-
þjóða þeirra í NATO nm
kjiarnorkumálin. Atla-nts'hafs-
bandalagið hefði snúist á sveif
með breyttri stefnu Bandaríkj-
anna, en Frakkar væru trúir
þeirri stefnu, sem miðaði að
fullkominni hindrun. í þessu
sambandi leyfi ég mér að stað-
hæfa, að Frakkar hafa ekki að-
eins látið undir höfuð leggjast
að vekja máls á þessu innan
Atlantshafsbandalagsins, held
ur hafa þeir á einn og ann-
an hátt snúist gegn umræðum
til könnunar og skýringar á
herstjórnarlegri stefnu banda-
lagsins, en fundurinn í Ottawa
1963 á-kvað að þær skyldi fara
fram.
Ég er einn af þeim, sem
hafa árum saman álitið að
óvissan um herstjórnarstefnu
Atlantshafsbandalagsins væri
einn af veikleik-um þess. Ég
var þegar kominn á þessa skoð
un meðan ég var framkvæmda-
stjóri samtakanna. Ég hefi
nokkrum sinnum gert tilraun
til að fá sett undir þennan
leka. Frakkar hafa aldrei léð
þeim tilraunum lið. Háðulegt
er, að þeir skuli nú brigzla
bandaþjóðum sínum vegna síns
eigin hirðuleysis fyrr á tíð. Ég
er sannfærður um, að Frakkar
hefðu átt að mæta töluverðum
stuðningi hjá bandaþjóðum sín'
um ef þeir hefðu skýrt sín
sjónarmið sómasamlega og ykju
og öfgalaust. En þeir hafa sett
okkur úrslitakosti í iitað þess
að viðhafa eðlilega og sann
gjarna málsmeðferð. Ljta mættj
svo á, að þessi aðfeið útilok
aði alla möguieika á virkri sam
vinnu Atlantshafs- eða Evrópu-
þjóðanna.
Að lokum vil ég leggja
áherzlu á atriði, sem M. Pleven
fyrrverandi forsætisráðherra
Frakka tók til snilldarlegrar
meðferðar við umræðurnar i
Framhald á bls. 12 "