Tíminn - 05.08.1966, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 5. áffúst 1966
TÍMIWW
Örn Bjarnason læknir:
Hópsamstarf lækna og
heilsugæzlustöðvar
Fyrir skemmstu birtist í dag
blöðunum grein eftir Gísla G. Auð
unsson, lækni, er hann nefndi
Læknaskortur dreifbýlisins frá
sjónarhóli ungs læknis. Á
hann þakkir skilið fyrir að kynna
þetta mál, því að allt of lítið hef
ur heyrzt frá læknum fram að
þessu opinberlega. Hafa þó verið
miklar umræður um þessi mál inn
an stéttarinnar og undirbúningur
hafinn til lausnar þessum vanda.
Varðandi þau atriði, sem hér
eru ekki rædd, vísast til greinar
Gísla.
í greininni bendir hann rétti-
lega á, að sá vandi, sem nú steðj
ar að, verði aðeins leystur, ef
læknar sjálfir taki málið í sínar
hendur og fyrsta skrefið sé mynd
un samstarfshópa.
Hópstarf erlendis.
Samvinnuhópar eru ýmist skip-
aðir almennum læknum (heimil
islæknum) eða sérfræðingum og
víða er algengt að heimilislæknar
og sérfræðingar starfi saman í
hóp.
Slík hópstarfsemi hefur gefizt
vel og eykst hröðum skrefum.
í Englandi var fjórðungur al-
mennra lækna í hópstarfi fyrir 15
árum, en nú er aðeins fjórðungur
þeirra, sem starfar sjálfstætt. Eru
það læknamir sjálfir, sem hafa
haft forgöngu um myndun hópa.
Finnar, sem búa við læknaskort
eins og við, hafa stuðlað að mynd
un slíkra hópa, með því að stækka
héruðin og færa læknana saman.
í Svíþjóð stofanði læknafélagið
sérstaka sjóði, sem standa undir
byggingu læknahúsa, þar sem fer
fram hópstarf allra lækna, er
starfa utan sjúkrahúss í sam
keppni við móttökur (polyklinik)
sjúkrahúsanna.
Undirbúningur hérlendis.
Læknum hefur lengi verið ljóst,
að ýmsu er ábótavant í læknisþjón
ustu vegna annmarka á skipulagn-
ingu læknisstarfa. Hefur undir
búningur verið hafinn að þeim
breytingum, sem nauð-
synlegar eru, til þess að leysa
læknaskortinn og bæta þjónust-
una.
„í Reykjavík hefur Læknafélag
Reykjavíkur látið sig skipulagn-
ingu læknisþjónustunnar talsvert
varða á undanförnum árum. Má
þar til nefna læknisþjónustunefud
félagsins, sem starfað hefur f nokk
ur ár. Á vegum Reykjavíkurborg-
ar hefur einnig starfað nefnd um
það bil hálft annað ár, er fjalla um
skipulag læknaþjónustu borgar-
innar. Loks skal þess getið, að
læknar í Reykjavík hafa sjálfir
gert ýmsar ráðstafanir til hagræð-
ingar læknisþjónustu borgarinnar.
Loks skal þess getið, að læknar
í Reykjavik hafa sjálfir gert ýms-
ar ráðstafanir til hagræðingar
læknisþjónustu á stofum sínum.
enda þótt ekki sé enn starfandi
hópsamvinna í eiginlegustu merk-
ingu þess orðs. Slíkur samstarfs-
hópur mun þó væntanlega hefja
starfsemi í Domus Mr>dica á þessu
4ri.“ (Læknablaðið, 1. hefti 1966).
Utan Reykjavíkur er mikil hreyf
íng komin á þetta mál. Má nefna
)ð á Sauðárkróki eru læknarnir
tveir, sem þar sitja, að undirbúa
samvinnu með sameiginlegri vinnu
aðstoð og í haust munu tveir lækn
ar fara til Húsavíkur og setja upp
læknamiðstöð.
Hér í Vestmannaeyjum hefur
tekizt samvinna tveggja lækna í
sameiginlegu húsnæði og þegar
fullnægjandi húsnæði, tæki og að-
stoð verður fyrir hendi, verður
tekin upp hópsamvinna allra lækn
anna á staðnum.
Gerður hefur verið tillöguupp-
dráttur að heilsuverndar- og lækna
miðstöð (heilsugæzlustöð), og hef
ur bæjarstjórn samþykkt að reisa
slíka stöð og veitti á síðustu fjár-
hagsáætlun 1 milljón króna til
framkvæmdanna og jafnframt ósk-
að eftir því, að ríkið leggi fram
fé á móti eftir sömu reglum og
um sjúkrahús. Hefur verið leitað
til landlæknis, sem hefur tekið
málaleitaninni mjög vinsamlega og
mun málið nú í athugun hjá ráðu-
neyti og húsameistara.
Nýskipun mála.
Eðlilegt er, að nokkurn ótta
setji að mörgum, þegar miklar
breytingar eru í vændum.
Menn spyrja, hvort óhætt sé að
láta ungu læknana hafa fjrálsar
hendur um þessi mál.
Því er til að svara, að í hinu
nýja skipulagi verður allt það
bezta varðveitt úr gamla kerfinu
og við erum ekki að koma með
neitt það, sem ekki hefur sannað
ágæti sitt annars staðar. Skipulag,
sem noað er víða erlendis með góð
um árangri, verður tekið upp og
aðlagað íslenzkum staðháttum og
þjóðlífi.
Hópsamstarf almennra lækna.
Hópsamstarf almennra lækna
(group pratice) merkir að heim
ilislækningar eru stundaðar af al
mennum læknum, sem starfa
mjög náið saman leita ráða hver
hjá öðrum um rannsóknir og með
j ferð og hafa sameiginlega spjald
skrá yfir sjúklinga, en sjúklingi
er heimilt að leita til þess læknis,
sem hann óskar.
Hópurinn hefur nokkra starfs
skiptingu, þannig að læknarnir
kynna sér sérstaklega eina eða
fleiri greinar læknavísindanna.
Hópurinn hefur sameigin-
legt húsnæði fyrir stafsemina í-
læknamiðstöð (medical centre) og
stjórna þeirri stofnun sjálfir.
Slíkur hópur nýtur aðstoðar
sérþjálfaðra aðila:
1. Einkaritari, sér um að vélrila
öll bréf, vottorð og skýrslur og
að spjaldskrá sé í röð og reglu og
ritarinn er tengiliður milli að
stoðarfólksins og læknanna inn-
byrðis og sér um skipulagningu
| hins daglega starfs.
2. Sé vinnuálag ekki mikið, get
Örn Bjarnason
ur ritarinn annazt móttöku sjúkl
inga og símavörzlu, ella verður að
ráða stúlku til þeirra starfa.
3. Hjúkrunarkonur aðstoða
læknana við störf þeirra, svo sem
við' slys og smærri aðgerðir og
við skoðanir, sem ekki verða fram
kvæmdar án hjálpar eða nærveru
hjúkrunarkonu. Annars vinn-
ur hún sjálfstætt, skiptir á sár-
um, gefur flestar sprautur, sér
um alla sótthreinsun og sér um
ýmsar einfaldari rannsóknir.
4. Læknamiðstöðvar, sem liggja
fjarri stórum rannsóknastof-
um, þurfa að geta annazt slíka
þjónustu og hefur því á að skipa
sérþjálfuðum aðila í þessum efn-
um (Laborant).
í stuttu máíi má segja, að þann
ig er heimilislæknum búir lík
vinnuskilyr.ði o'g sjúkrahúslæknar
hafa.
Heilsugæzlustöðvar.
En breytingarnar þurfa að vera
viðtækari, ef þær eiga að koma
að fullu gagni, þvi að lækningar
eru aðeins einn þáttur læknis-
þjónustunnar. Til þess að starfs-
karftar læknanna nýtist vel og öll
læknisþjónusta komi að sem bezt
um notum, þarf hópsam-
vinna heimilislæknanna að ná til
allrar almennrar læknisþjón-
ustu, sem fram fer utan spítala.
Fyrir slíka starfsemi þarf að
koma upp sérstökum st.ofnunum,
heilsugæzlustöðvum.
Slíkar heilsugæzlustöðvar, sem
tíðkast víða í Englandi, eru þann
ig uppbyggðar. að þær sam-
eina undir einu þaki læknamið-
stöð, eins og að framan er lýst
og heilsuverndarstöð fyrir
mæðraeftirlit og barnaskoðun
sjúkdómaVarnir o.s. frv. Þá er
þar húsnæði ætlað almennri tann
læknaþjónustu, aðstaða til að taka
röntgenmyndir, sinna smærri slys
um og gera minniháttar aðgerðir.
Hið daglega starf.
Mjög misjafnt hlýtur að vera
á hvaða tíma starfsfólk heilsu-
gæzlustöðvar er við vinnu, eftir
því, hvort um er að ræða kaun
stað eða hverfi í borg eða á hinn
bógipn sveit eða kauptún.
í kaupstáð má hugsa sér að stöð
in sé opin frá klukkan 8 að
morgni til klukkan 6 að kvöldi.
Framhald á bls. 12.
Síldarskýrsla Fiskifélags ísiands:
Þórður Jónasson hefur forustuna -
en Gísli Árni kominn í annað sæti
Síldveiðar norðanlands og austan
1966.
Afli einstakra skipa á síldveið
um norðanlands og austan til og
með 30. júlí 1966. Kunnugt er um
151 skip, sem fengið hafa einhvern
afla. Þar af eru 139 með 100 lest
ir og þar yfir og fylgir hér skrá
yfir þau skip. Enn hafa ekki borizt
upplýsingar frá nokkrum söltunar
stöðvum og er því aflamagn sumra
skipa lægra en vera skyldi.
Lestir.
Akraborg, Akureyri 1.238
Akurey Hornafirði 638
Akurey Reykjavík 1.989
Anna Siglufirði 542
Arnar Reykjavík 2.442
Arnarnes Hafnarfirði 325
Árni Geir Keflavík 607
Árni Magnússon Sandgerði 2.268
Ásbjörn Reykjavík 2.815
Ásþór, Rvk 1.575
Auðunn. Hafnarf. 1.359
Baldur, Dalvík 707
Barði, Neskaupst. 3.076
Bára, Fáskrúðsfirði 1.891
Bergur. Vestm. 478
Bjarmi II, Dalvík 1.867
Bjartur, Neeskaupstað 2.833
Björg, Neskaupstað 752
Björgúlfur. Dalvík 774
Björgvin, Dalvík 1.086
Búðaklettur, Hafnarfirði 1.601
Dagfari, Húsavík 2.040
Dan, ísafirði 148
Einir Eskifirði 192
Eldborg, Hafnárfirði 2.118
Elliði, Sandgerði l.67i
Fagriklettur, Hafnarfirði 543
Faxi, Hafnarfirði 2.333
Fákur, Hafnarfirði 1.332
Framnes, Þingeyri 1.137
Freyfaxi, Keflavík 197
Fróðaklettur, Hafnarfirði 726
Garðar, Garðahreppi 1.115
Geirfugl, Grindavík 384
Gissur hvíti, Hornafirði 139
Gísli Árni, Rvk 3.439
Gjafar, Vestm. . 1.285
Glófaxi, Neskaupstað 336
Grótta, Reykjavík 1.483
Guðbjartur Kristján, ísafirði 2.114
Guðbjörg, Sandgerði L843
Guðbjörg, ísafirði 1.333
Guðbjörg, Ólafsfirði 705
'Guðm. Péturs, Bol.v. 1.944
Guðm. Þórðarson, Rvk 603
Gúðrún, Hafnarfirði 1.810
Guðrún Guð.l., Hnífsdal 1.328
Guðrún Jónsdóttir, ísaf. 1.567
Guðrún Þork., Eskifirði 1.270
Gullberg, Seyðisfirði 1.743
Gullfaxi, Neskaupstað 787
Gullver, Seyðisfirði 2.086
Gunnar, Reyðarfirði 1.344
Hafrún, Bolungavík 2.498
Hafþór, Reykjavík 263
Halkion, Vestmannaeyjum 1.818
1 Halldór Jónsson, Ólafsvík 732
Hamravík, Keflavik 1.259
Hannes Hafstein, Dalvík 1.931
Haraldur, Akranesi 1.449
Hávarður. Súgandaf. 196
Heimir. Stöðvarfirði 1.996
Ilelga, Rvk 1.207
Helga Björg, Höfðak. 758
Helga Guðm., Patreksf. 2.613
Helgi Flóventsson, Húsav. 1.577
Héðinn, Húsavík 808
Hoffell, Fáskrúðsfirðí 1.129
Hólmanes, Eskifirði 1.255
Hrafn Sveinbj. III Gr.v. 649
Huginn II, Vestm. 363
Hugrún, Bolungav. 1.044
Húni II, Höfðakaupstað 493
Höfrungur II, Akranesi 1.037
Höfrungur III, Akranesi 1.679
Ingiber Ólafsson II ,Y-Nj.v. 1.975
Ingvar Guðjónsson, Sauðárk. 1.241
Jón Eiríksson, Hornaf. 147
Jón Finnsson, Garði 1.861
Jón Garðar, Garði 2.817
Jón Kjartansson, Eskif. 3.432
Jón á Stapa, Ólafsvík 690
Jón Þórðarson, Patreksf. 302
Jörundur II, Rvk. 2.077
Jörundur III, Rvk. 2.074
Keflvíkingur, Keflavík 1.158
Krossanes, Eskifirði 1.475
Loftur Baldvinsson, Dalv. 1.874
Lómur, Keflavík 2.129
Margrét. Siglufirði 1.430
Mímir, Hnífsdal 232
Náttfari, Húsavík 1.008
Oddgeir, Grenivík 1.478
Ólafur Bekkur, Ólafsfirði 714
Ólafur Friðbertsson, Súg.f. 1.885
Ólafur Magnússon, Ak 3.060
Ólafur Sigurðsson, Akran. 2.392
Ólafur Tryggvason, Hornaf. 329
i Óskar Halldórsson, Rvk 2.461
, Pétur Sigurðsson, Rvk 587
iReykjaborg, Rvk 2.717
Reykjanes, Hafnarf. 582
Runólfur, Grundarf. 139
Seley, Eskifirði 2.87f
Siglfirðingur, Sigluf. 1.801
Sigurborg, Sigluf. 1.16*7
Sigurður Bjarnass., Akure. 2.890
Sigurður Jónsson, Breiðd.v. 913
Sigurfari, Akranesi 706
Sigurpáll, Garði 813
Sigurvon, Rvk. 1.136
Skálaberg, Seyðisf. 122
Skírnir, Akranesi 868
Snæfell, Akureyri 2.702
Snæfugl, Reyðarfirði 219
Sóley, Flateyri 907
Sólfari, Akranesi 814
Sólrún, Bolungavík 1.462
Stapafell, Ólafsvík 294
Stígandi, Ólafsfirði 794
: Sunnutindur, Djúpavogi 854
Súlan, Akureyri 2.107
Svanur, Súðavík 198
Sveinbjörn Jakobsson, Ólafsv. 366
Sæfaxi II, Neskaupstað 603
Sæhrímir, Keflavík 326
Sæúlfur, Tálknafirði 590
Sæþór. Ólafsfirði 661
Viðey, Rvk 1.854
Víðir II, Garði 393
Vigri, Hafnarfirði 1.964
Vonin, Keflavík 1.207
Þorbjörn II, Grindavík 1.335
Þorleifur, Ólafsfirði 837
Þórður Jónasson, Akureyri 3.495
Þorsteinn, Rvk 2.440
Þrymur, Patreksfirði 563
Æskan, Siglufirði 229
Ögri, Reykjavík 1-289