Vísir - 30.12.1975, Blaðsíða 8

8
Þriðjudagur 30. desember 1975. VISIR
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjóri frétta: Árni Gunnarsson
Fréttastjóri erj. frétta: Guðmundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44^Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. simi 86611. 7 linur
Askriftargjaid 800 kr. á mánuði innaniands.
t lausasöl u 40 kr. eintakiö. Blaðaprent hf.
Nýtt ár og
gömul vandamál
Við áramót er föst venja að gera hvort tveggja að
lita til baka á atburði liðins árs og fram á veginn til
þeirra verkefna, sem við blasa á nýju ári. Við slik
timamörk er eðlilegt, að menn reyni að glöggva sig
á þvi, hvort okkur hefur munað „aftur á bak ellegar
nokkuð á leið.”
Það ár, sem nú er að liða i aldanna skaut, var af
hálfu Sameinuðu þjóðanna helgað konum i þvi skyni
að leggjá áherslu á jafnan rétt karla og kvenna. Is-
lenskar konui' hafa i skugga efnahagsörðugleika og
harðrar landhelgisbaráttu lagt sitt af mörkum til
þessa alþjóðlega starfs. Þar ber hæst kvenna-
fridaginn, sem lengi verður i minnum hafður.
Menn deila eðlilega um árangur af sliku starfi.
Ýmsum þykir það heldur innantómt, og vilja helst
skjóta sælli minningu um það út i bláinn með flug-
eldunum á gamlaárskvöld. Þeir eru þó ugglaust
fleiri, sem telja að hér hafi verið um þarfa
hvatningu að ræða. Hvort sem mönnum líkar betur
eða verr hafa umræður og upplýsingar um þessi
efni rutt úr vegi ýmsum fordómum og opnað augu
manna fyrir ýmsu, sem betur má fara.
En viðamestu málefni þjóðarinnar á þvi ári, sem
nú er að liða, eru án vafa viðureignin við óða-
verðbólguna og landhelgisútfærslan. Allt bendir til
þess, að bæði þessi mál muni bera hæst á komandi
ári. Þó að eðlilegt sé að binda bjartar vonir við nýtt
ár, er ljóst að komandi tið verður enginn dans á rós-
um.
Okkur hefur ekki tekist að draga úr óðaverðbólg-
unni eins og að var stefnt. Stjórnvöld benda rétti-
lega á, að það sé eitt af meginmarkmiðum þeirra
að viðhalda fullri atvinnu og af þeim sökum sé ekki
unnt að taka of stór skref i einu. óðaverðbólgan er
hins vegar orðin svo alvarlegt þjóðfélagsmein, að i
viðureigninni við hana duga ekki lengur nein vettl-
ingatök.
Það veldur óneitanlega nokkrum vonbrigðum, að
ekki hefur tekist að draga úr rikisútgjöldum, eins og
æskilegt hefði verið. Á miklu veltur þvi, að reynt
verði á næsta ári að halda útstreymi úr rikissjóði
innan þeirra marka, sem fjárlögin segja til um.
Þó að allir berjist gegn verðbólgu i orðnu kveðnu,
er ekki unnt að horfa framhjá þeirri staðreynd, að
verðbólguhugarfarið ræður enn rikjum i þjóðlifinu.
í þessum efnum þarf að snúa við blaðinu og segja
má, að launþegasamtökin hafi til að mynda sýnt
viðleitni i þá veru með þvi að viðurkenna, að við nú-
verandi aðstæður I efnahagsmálum sé ut i bláinn að
reka hefðbundna kröfugerðarstefnu um krónu-
töluhækkun kaupgjalds.
Samhliða þessum erfiðu viðfangsefnum i efna-
hags- og f jármálum eigum við i alvarlegum átökum
við breta um fiskveiðiréttindin hér við land. Við höf-
um stigið lokaskrefið i nær þriggja áratuga land-
helgisbáráttu og við munum hvergi hvika i þeim
efnum. Við höfum lagt áherslu á friðsamlega lausn
þessarar deilu og sýnt það i verki. Bretar hafa hins
vegar kosið valdbeitingu enn sem fyrr.
Við hljótum að leggja kapp á að leysa þessa þrætu
við breta, ef þeir láta af þvergirðingshætti sinum.
Eins og sakir standa er hættuástand á miðunum
umhverfis landið. Á nýju ári verður þvi að knýja
breta til undanhalds. Spurningin er aðeins sú, hvort
það verður gert með góðu eða illu.
Ofbeldi og
efnahags-
kreppa ein-
kenndu'75
Ofbeldi, borgara-
styrjaldir og efnahags-
kreppa einkenndu árið
1975, þrátt fyrir til-
raunir frðarpostula til
að færa mannkynið i
átt að friðsamlegri
sambúð.
Á þessu ári náðu kommúnist-
ar yfirtökunum i Indókina, og
þar með lauk þrjátiu ára
styrjöld, sem þar hefur rikt.
Borgarastyrjaldir brutustúti
Angóla, Austur-Timor og
Libanon. t hverjum heimshluta
skutu hermdarverkamenn og
sprengdu.
Um allan heim rikti sama
efnahagskreppan og gilti það
jafnt um rikar þjóðir sem
snauðar.
1 von um minnkun spennu
voru haldnir fundir milli aust-
urs og vesturs i Helsinki, en
flestum þótti árangur þeirra
heldur litill.
Mikil leiðtogaskipti
t hugum leiðtoga stærstu stór-
velda heims, þeirra Fords og
Brésnefs, rikti óvissa en aldur-
inn færðist ört yfir leiðtoga
Kina, þá Maó og Sjú-en-læ.
1 skoðanakönnunum kemur
fram minnkandi fylgi Fords for-
seta og þar með fóru sigurlikur
hans i kosningunum á næsta ári
hraðminnkandi.
Miklar sögur voru á kreiki um
veikindi Brésnefs aðalritara, en
mun alvarlegri var þó upp-
skerubresturinn i Sovétrikjun-
um.
I Kina lét Maó formaður ekki
sjásig opinberlega, nema þegar
hann tók á móti Ford forseta, og
leyndi það sér ekki, að hann var
maður mjög farinn að kröftum.
Sjú-en-læ forsætisráðherra lá á
’sjúkrahúsi og gat þvi ekki tekið
á móti erlendum gestum.
1 Chad, Bangladesh og
Saudi-Arabiu voru leiðtogar
ráðnir af dögum, en steypt af
stóli i Nigeriu og Perú.
Sfðasti einræðisherra Evrópu,
Francisco Franco lést eftir 33
ára valdaferil. Við embætti tók
Juan Carlos konungur og ýmsar
umbætur á stjórnarfari eru
væntanlegar.
Aðeins tæpum mánuði seinna
lét konungur Laos, Savang
Vatthana af embætti vegna
þrýstings frá vinstrisinnuðum
öflum.
Sá einvaldur, sem rikt hefur
hvað lengst i heiminum, Haile
Selassie, Eþiópiukeisari, lést
völdum rúinn, en i landinu eru
hinir nýju stjórnendur að berj-
ast við uppreisnir og róstur i
Eritreu.
Tveir gamlir leiðtogar hurfu
og af sjónarsviðinu þeir Chi-
ang-Kai Sheck á Formósu, sem
eitt sinn var leiðtogi þjóðernis-
sinna i Kina, og Eamon De-
Valera, fyrrum forseti frlands.
Lifir enn í glœðunum
En gamla skipulagið var ekki
á þvi að afmást, þótt þrjátiu ár
séu liðin frá lokum seinni
heimsstyrjaldarinnar.
Nýlendustefnan skildi eftir sig
blóðug spor i Afriku.
Hvitir hermenn börðust gegn
þjóðernissinnuðum skæruliðum
i Suðvestur-Afriku og Rhódesiu,
en eftir að Portúgalir höfðu
dregið burt herafla sinn i
Angóla, hófust skærur milli
þeirra þriggja þjóðfrelsishreyf-
inga sem þeir áttu áður i höggi
við.
Kommúnistar fengu til stuðn-
ings hermenn frá Kúbu en
PNLA og Unita þáðu peninga
frá Vesturlöndum, byssur og
hvita málaliða.
I Rhódesiu fóru fram viðræð-
ur milli hvita minnihlutans og
svartra þjóðernissinna um það
viðkvæma deiluefni, hvor ætti
að ráða.
A árinu fór aðeins að kólna i
glóðunum á öðrum brennidepli
heimsmálanna, Miðausturlönd-
um.
ísraelsmenn og .egyptar
undirrituðu málamiðlunarsam-
komulag sem utanrikisráðherra
Bandarikjanna, Henry Kissing-
er hafði komið til leiðar.
Anwar Sadat, Egyptalands-
forseti, vakti reiði margra
Arabarikja, þegar hann undir-
ritaði samkomulag um ýmsar
pólitiskar ivilnanir gegn þvi að
israelsmenn drægju herlið sitt
burtu frá Sinaiskaga. Aftur
hófst umferð um Súezskurð,
sem hafði verið lokaður siðan i
sexdagastriðinu árið 1967.
En þótt slaknað hafi á alþjóð-
legri spennu á þessu svæði, upp-
hófst þó blóðug borgarastyrjöld
i Libanon.
Eftir sex mánaða bardaga
voru að minnsta kosti 5000menn
fallnir og ofbeldið virtist ætla að
breiðast út um allt landið.