Lesbók Morgunblaðsins - 22.07.1928, Side 6

130
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
ofurseldir, báðu okkur að bjarga
sjer en skilja hina mislitu fjelaga
sína eftir, eins og ekkert gerði til
])ó að þeir druknuðu, þá fell mjer
allur ketill í eld. Yarð mjer hugs-
að til þýsku þjóðarinnar, sem barð
ist við hungurvofuna, þýsku barn-
anna, sem tærðust upp og fengu
beinkröm af því að þau fengu ekki
nóga næringu — þurt brauð, sem
ekki var gert ór mjöli heldur
blandað ýmsum efnum til drýg-
inda. Og þegar jeg svo bar þetta
saman í huga mjer við hina feitu
og ,,])attara“-legu Englendinga,
sem fanst það sjálfsagt að sjer
yrði bjargað, en Hindúarnir með
hljóðu bænina í augunum, væru
sl-.ildir eftir og látnir deyja drotni
sínum, þá tók jeg ákvörðunina
um það hvað gera skyldi!
Þaunig er „Caithness“-málið.
Mjer hefir orðið skrafdrjúgt um
það, en það er vegna þess, að jeg
hefi viljað gefa mönnum sem
glöggvastar skýringar á því. Læt
jeg svo staðar numið, en get lýst
vfir því, að ekkert, sem fyrir oklt-
ur kom í kafbátahernaðinum snart
mig svo mjög og tilfinnanlega sem
])etta atvik.
En nú verð jeg að segja frá
öðru atviki, sem kom fyrir litlu
seinna sama daginn, og var vel
til ])ess fallið að herða hug okkar
kafbátamanna gegn fjandmönnum
okkar.
Við liittum fyrir gufuskip, sem
sigldi undir norskum fána. A
reykháfi þess var alkunnugt, merki
eimskipafjelags nokkurs í Noregi
og á það stóð letrað „Pronto —
Norge“. Skipið var inni á bann-
svæðinu og skutum við þegar á
það. Þá dró það upp alþjóðamerki,
sem þýðir: „Jeg læt báðar vjelar
fara fulla ferð aftur á bak“. Því
næst hleypti það bátum í sjó.
Alt þetta sýndist sanna það að
lijer ættum við' við meinlaust skip,
en ýmislegt við framferði þess
þótti okkur þó grunsamlegt. Við
höfðum áður heyrt getið um skip,
sem Bretar höfðu til að ginna
þýska kafbáta, hinar svonefndu
„kafbátagildrur“ (TJ-boots-Falle),
sem tældu kafbátana undir fölsku
flaggi, til þess að koma svo nærri
sjer að þeir gæti ráðið niðurlög-
um þeirra. Og þá var ekki hugsað
um að spara líf kafbátsmanna.
Við höfðum líka sjálfir komist
áður í kast við þessi „ginninga-
sltip“ og vorum því varkárir.
Hjer kom sú varkárni sjer vel,
því að alt í einu opnar skipið skjól
borðshlið sín og skýtur á okkur
hraðskotum úr þremur fallbyssum
í senn. Og í sama bili er norski
fáninn dreginn niður, en upp kem-
ur enski herfáninn. Kúlurnar þutu
hvæsandi og hvínandi um eyrun á
okkur og svo nærri að hárin risu
á höfði okkar. Sprungu kúlurnar
í sjónum alt í kring um okkur.
Kom þá skipun frá kafbátsstjóra
um að allir skyldu hlaupa niður í
kafbátinn. E)i margir voru uppi
þá — höfðu vjelamenn komið upp
1 turn til að fá að draga að sjer
ferskt loft. Varð því nokkur töf
áður en allir kæmust niður, en á
miðan dundi óaflátanlega á okkur
skothríðin frá þessu „hlutlausa
skipi“, sem stolið hafði fána og
einkennum hlutlausrar ])jóðar til
])(ss að villa heimildir á sjer, og
komast þannig í færi við auðtrúa
])ýska kafbátastjóra og granda
kafbátunum. Og þegar kafbátar
áttu í hlut var ekki verið að hugsa
um mannslífin, eins og jeg liefi
áður sagt.
Eftir það að við fórum í kaf lá
skipið nokkra stund kyrt á sama
stað, eða á meðan það var að taka
báta sína innbyrðis. Síðan setti
það út sæsprengju af handahófi.
Heyrðum við aðeins ofurlítinn
dun þegar hún sprakk, en hún
gerði okkur ekkert mein. Sigldi
skipið svo burtu og vildi ekki eiga
á hættu að við sendum því tund-
urskeyti í kafi. Skildi svo með
okkur.
Hjá norðanverðri írlandsströnd
hittum við norskt barkskip, sem
„Aead;a“ hjet, eitt af þessum
fögnr og glæsilegu skipum, sem
kljúfa bylgjurnar fagurlega und-
ir ótal þöndum og snjóhvítum
seglvængjum. Við urðum að skjóta
það í kaf, þótt sumum þætti það
sárt. Sjómenn, sem siglt hafa á
seglskipum, leggja við þau inni-
lega ást, sem líkja má við þá ást,
er góður reiðmaður hefir á gæðing
sínum. Eru það engar ýkjur, að
sumum kafbátsmönnum vöknaði
um augu er þeir litu hið fagra
skip hverfa í Ægisdjúp.
Nokkru seinna sáum við segl-
skip og á eftir því kom gufuskip,
sem oltkur þótti grunsamlegt. Við
skutum, fyrst nokkrum slcotum á
seglskipið, en gufuskipið nálgað-
ist hratt og tókum við' þá að
skjóta á það. En það svaraði und-
ir eins með hríðskotum. Þá fórum
við í kaf og ætluðum að laumast
að því neðansjávar, með „hafs-
augað“ í kafi, svo að ekkert sæ-
ist til ferða okkar. En er við „lit-
um upp“ vorum við komnir alt of
nærri skipinu til þess að vogandi
va>ri að skjóta á það. Vildum við
ekki brenna okkur á sama soðinu
eins og þegar við söktum „Suf-
fren“ — að skjóta á svo stuttu
færi að sprengingin gæti orðið
okkur sjálfum hættuleg. Urðum
við því að færa okkur fjær. Sáum
við nú hvar komu 2 gufuskip önn-
ur og vissum að öll þessi skip voru
sjerstaklega- sett kafbátum til höf-
uðs. Vildum við ekki bíða þeirra,
en skutum tundurskeyti á skip
það, sem við vorum að eltast við.
Það mist.i marks —1 og þetta var
sfcinasta tundurskeytið okkar. Var
nú eklci um annað að gei;a en flýta
sjer heim.
Daginn eftir komum við til
Hjaltlands og vorum nú komnir
á þær slóðir ]>ar sem við vorum
kunnugir. En þrátt fyrir það var
nú aðalhættan eftir, sú, að sigla
í gegnum tundurduflin í Norður-
sjó. Við höfðum verið fimm vikur
í hafi og vissum því ekkert hver
leið væri öruggust yfir Norðursjó,
því að altaf voru Bretar að leggja
þar tundurdufl. Sum voru laus
og voru á reki, og þau gat enginn
varast. Öðrum var lagt þjett upp
að tundurduflagirðingum Þjóð-
verja og ]>vert fyrir siglingaleiðir
þeirra. Og þótt skip okkar væri
sífelt að slæða þau upp, höfðu
þau varla við og ákveðinni sigl-
ingaleið gátu þau ekki haldið op-
inni, heldur varð að' gera nýjar og
nýjar rásir út í gegnum tundur-
duflagirðinguna, alt eftir því, sem
friður vanst til fyrir skipum Breta.
Var því máske einn daginn ófær
sii leið, sem opin hafði verið dag-
inn áður.
Við áttum ekki annars úrkost^