Lesbók Morgunblaðsins - 14.06.1936, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
187
i
Arnft Ola:
Kaflarfúr sögu
HEGNIKGARHÚSSmS
í REYKJAVÍK.
iii.
AR er nú næst til máls að
talia, að fanginn Björn Gísla-
son af Kjalarnesi, sem áður hefir
hefir verið frá sagt, braust nú
öðru sinni út iir hegningarhúsinu
um nótt til þess að fremja innbrot
niðri í bæ
Þetta skeði aðfaranótt 22. októ-
ber 1806. Braust Björn þá inn í
krambúð Hans Matthías Tofte, hið
svonefnda „norska hús“ og stal
þar vmsu. Fór hjer eins og áður,
þegar hann braust inn í búð Jóns
Laxdals, að hann mun liafa haft
grun um það, að lms þetta væri
mannlaust.
Út af þessu varð mikið mál.
Drógust inn í það ýmsir fangar,
sem voru þá í hegningarhúsinu eða
*
höfðu verið þar, svo og ýmsir
borgarar bæjarins.
Þetta var kallað „tóbaksmál“
og sýna yfirheyrslur i því og
sanna það sem áður hefir sagt
verið, að fangarnir höfðu margs-
konar viðskifti innbyrðis, og einn-
ig við fjölda manna víðsvegar um
bæinn.
Annnð innb»-nt fantjans
Björns Gíslasonar.
Hinn 14 nóvember hóf stjórn
hegningarhússins yfirheyrslur í
máli þessu. í stjórninni voru þá:
Trampe stiptamtmaður, Geir Vída-
lín biskup, Benedikt Gröndal ass-
essor, Koefoed sýslumaður og
Thomas Klog landlæknir. Þykir
rjett að þræða sem mest rjettar-
höldin, eins og þau eru bókuð í
gerðabók hegningarhiisstjórnar-
innar, vegna þess, að af því má sjá
hvað fangarnir hafa verið óbil-
gjarnir og reynt fram á fremsta
hlunn að hylma yfir hver með
öðrum, og hinum, sem voru í vit-
orði með þeim. Stundum hafa þeir
logið vísvitandi í þessu skyni,
jafnvel revnt að bendla saklausa
við málið svo að það yrði flókn-
ara. En smám samau skýrist það,
og kemur þá margt einkennilegt
fram.
Eins og áður er sagt, var fyrsta
rjettarhald í máli þessu 14. nóv-
ember 1806. Var Björn Gíslason
fyrstur kallaður fyrir. Hann var
þá um tvítugt.
Hann viðurkendi það, að hafa
farið út um glugga í hegningar-
húsinu um miðnætti 22. okt. Síð-
an kvaðst hann hafa farið til hins
svonefnda „norska húss“, þar sem
búð Tofte var og brotist inn um
glugga með páli frá hegningarhús-
inu (á svipaðan hátt og hann
braust áður inn í Laxdalsbúð).
Þar kvaðst hann hafa komist yfir
4 pund af brauði, nokkuð af fíkj-
um, sem fanginn Kjartan Ólafsson
hefði vísað sjer á hvar voru geymd-
ar, rauðan sirsdúk, flauelsband,
púðursykur og nokkra bláa klúta,
sem hann fann í skúffu. Þetta alt
vafði hann innan í tvo poka, sem
þau fangarnir Þuríður Nikulás-
dóttir og Kjartan Ólafsson höfðu
lánað honum. Síðan fór hann inn
í Þingholt og út að Arnarhóli og
fól pokana þar á milli steina, og
sótti þá ekki fyr en í næstu viku.
Þegar hann kom heim til hegn-
ingarhússins um nóttina, að loknu
starfi, beið K.jartan eftir honum
og hjálpaði honum inn um glugg-
ann aftur. Vissu ekki aðrir af
þessu ferðalagi en þeir Kjartan,
Þuríður Nikulásdóttir og fang-
arnir Jón Jónsson og Jón Gísla-
son. Hafði hinn síðastnefndi vilj-
að sammælast við Björn um inn-
brotið, en gat ekki komið því við
vegna þess, að liann hafði verið
sendur vestur að Nesi við Seltjörn
til að vinna þar.
Þegar Björn kom heim með
þýfið í næstu viku, kvaðst hann
hafa sýnt það föngunum Kjartani,
Þuríði, Guðrúnu Egilsdóttur, Niku-
ÞEIR, SEM VIÐ ÞENNAN ÞÁTT
KOMA, ERU FANGARNIR:
Björn Gislason, af Kjalarnesi,
dæmdur 1804 til 2 ára hegningar-
hÚ88vinnu, síöan til líkamlegrar
refaingar og æfilangrar þrælkunar
á Brimarhólmi, eins og áður er
8 agt
Jón Gíslason, úr Árnessýslu,
dæmdur af yfirrjetti í 2 ára tukt-
hús og ref8að þar áður fyrir yfir-
sjónir.
Kjartan Ólafsson, úr Gullbringu-
sýslu, dæmdar í 2 ára fengelsisvist,
er hans gefið áður viðvíkjandi
stroktilraun.
Þuríður Nikulásdóttir, úr Vestur-
Ísafjarðarsýslu (Þingeyri), dæmd
til fangelsisvistar í 4 ár.
Nikulás Pálsson, úr Snæfellsnes-
sýslu, sem áður hefir verið getið
viðvíkjandi þjófnaði í hegningar-
húsinu.
Guðrún Þórðardóttir, úr Snæ-
fellnessýslu, sem þá var í þann
veginn að sleppa úr hegningarhús-
inu.
Guðrún Egilsdóttir, úr Snæfells-
nessýslu, hafði verði dæmd í 2 mán-
aða fangelsisvist.
FYRVERANDI FANGAR:
Helga Ásmundsdóttir.
Vigfús Erlendsson.
Einar stóri EiHksson.
Guðríður Jónsdóttir.
i
AF BORGURUM BÆJARINS:
Þorsteinn Þorláksson, Nýlendu.
Katrín dóttir hans.
Hannes Magnússon í Þingholti.
Þuriður Gunnarsdóttir kona hans
Jón Dúkur í Þingholti.
Jón Guðmundsson í Þingholti.
Sesselja Nikulásdóttir í Þingholti.
Þorlákur Grímsson, Stöðlakoti.
Jón lóse í Landakoti.
Sigriður húsfrú í Melkoti.
Guðrún Ber8adóttir í Melkoti.
Sigriður í Nýjabæ.
Guðmundur Þóroddsson, vinnum.
Gissur Magnússon.
lási Pálssyni og Jóni Gíslasyni, og
sagt • þeim frá því, hvernig sjer
hefði áskotnast þetta. Kjartan
hefði fengið nokkuð af klútunum
og flauelsbandið, en brauð, fíkjur
og sykur kvaðst hann hafa gefið
þeim Þuríði, Nikidási og Jóni
Gíslasyni. Það sem þá var eftir
hefði Þuríður tekið af sjer til
geymslu.
Nú var Kjartan kallaður fyrir.
Vildi hann ekki viðurkenna það að
hann hefði hjálpað Birni út og