Lesbók Morgunblaðsins - 17.10.1937, Side 5
LESBÓK M0RGUNBLAÐ8INS 825
Týndi
hljómleikur-
inn eftir
Schumann.
HÍjómíeikuriun var semiilega
saminn fyrir Joseph Joa-
eliim, að miusta kosti var haiin
fyrsti maðurimi, sem Schumann
sýndi liandritið. Og það er nú vit-
að að hinn mikli fiðlusnillingur
átti tal uin þetta tónverk við höf-
undinn. Má vera að þeir hafi rætt
um umbætur og’ breytingar á
fiðlueitdeiknum.
Sennilega hefir tónverk þetta
verið ]>að síðasta sein Schumann
samdi, áður en hann varð sturl-
aðnr. Og eftir að tónskáldið dó
vildi Joachim ekki "*leika þetta
verk, því hann gat ímyndað sjer,
að höfundurinn liefði átt eftir að
gera á því breytingar.
Þegar Joachim dó fór hand-
ritið til erfingja hans, og þeir
settu það síðan á Berlínar-bóka-
safnið, með þeiin fyrirmælum,
að það skyldi ekki undir neinum
kringumstæðum vera gefið út eða
leikið opinberlega fyr en huudrað
ár væru liðin frá dauða höfundar.
Þannig var handritið geymt og
grafið, og enginn vissi um það,
fyrri en nú um daginn, nema um-
sjónarmenn prússneska ríkisbóka-
safnsins og einn eða tveir ætt-
ingjar Schumanns og Joachims.
Það kann að vera að einhverjir
tónlistarfræðingar liafi haft eitt-
hvert veður af. að hljómleikur
þessi væri til eða hefði verið til.
En flestir þeirra höfðu enga hug-
mynd um það.
essi saga handritsins er á eng-
an hátt sjerkennileg. Þetta
er ekki í fyrsta sinni, sem lista-
verk hefir glej’inst og glatast í
mörg ár og fundist aftur annað
hvort af því að gerð var leit að
því, ellegar fyrir hreina tilviljun.
En aðdragandinn að því hvernig
í frjettaskeytum, sem hingað bárust nýlega, var
frá því sagt, að fundist hefði handrit af fiðluhljóm-
leik eftir Bobert Schumann, er menn vissu ekki um
hvar var niður kominn fyrri en andi höfundar birtist
í London og vísaði á handritið.
Fregnin um þenna týnda og endurfundna hljóm-
lcik hefir vakið irikla eftirtekt, svo og verkið sjálft,
er verður leikið opinberlega í fyrsta sinn í breska
ríkisútvarpinu á miðvikudaginn kemur. Fiðlusólóna
leikur Jelly d’Aranyi.
Hljómleik þenna samdi Robert Schumann haustið
1853. En í 30 ár hefir hann verið gleymdur og fal-
inn í prússneska ríkisbókasafninu í Berlín. Um það
hvernig hljómleikurinn er til orðinn og hvernig
handritið fanst er grein í merku bresku tímarití,
eftir Rollo H. Myers. Þar segir svo:
in eíngöngu um það sem menn
alment kalla sálarraunsóknir. 1
bókinni eru m. a, vottfastar orð-
rjettar skýrslur sem taldar eru
frá framliðuum. Meðal þeirra eru
orðsendingar sem sagðar eru að
hafa komið frá Robert Scliumann
sjálfum, og urðu til þess, eins og
ómótmælanlega er komið á dag-
inn, að þessi fiðluhljómleikur
fanst, sein lengi hafði verið týnd-
rr. Þegar þar við bætist, að þeir
sem tóku á móti þessum skila-
boðum voru engir aðrir en hinir
frægu snilliugar Adila Fachiri og
systir hennar Jelly d’Aranyi,
liggur það í augum uppi að menn
verða að leggja fullan trúnað á
frásögnina í bók baróns Palm-
stierna, ekki síst þar eð höfund-
urinn sjálfur var viðstaddur þeg-
ar skilaboðin komu, og hann skrif-
aði þau upp.
Hjer fer á eftir í stuttu máli
frásögnin eins og hún birtist í
bókinni, hvernig viðburðarásin
var, frá því fyrstu skilaboðin
komu og þangað til hið týnda
handrit fanst.
orðsendingin kom í
mars 1933 þegar ókunnur
sendandi sagði að honum væri um-
hugað um að frk. d’Aranyi fyndi
og ljeki síðan fiðlutónverk er
hann sjálfur hefði samið og lát-
ið eftir sig. Orðsending þessari
var ekki veitt sjerleg athygli,
fyrri en inálaleitun þessi hafði
verið endurtekin hvað eftir annað
og sendandi var beðinn að segja
til nafns síns. Svarið var: Robert
Robert Schumann.
þetta handrit Schumanns fanst,
er vissulega alveg einstæðuiv og
nú er kominn tími til að segja frá
því öllu saman.
Sagan, sem hjer verður sögð,
virðist æði ósennileg. En stað-
reyndiruar, eins og jeg hjer skýri
frá þeim, eru staðfestar af vitn-
um, eins og menn sjá, sem á eng-
an liátt er hægt að rengja, og ó- |—J"yi-sta
mögulegt að efast um, að frásögn
þessa fólks sje eftir bestu vitund.
Skömmu eftir að þessi grein
kemur iit (hún birtist þ. 22. sept.)
gefur bókaverslunin Messrs Cons-
table Ltd. út bók eftir sænska
sendiherraun í London, Erik
barón Palmstierna. Bókin heitir
„Horizons of Immortality" (er
mætti kalla á íslensku íitsýn
yfir ódauðleikann). Fjallar bók-