Lesbók Morgunblaðsins - 10.01.1943, Page 1
1. tölublað. Suimudagur 10. janúar 1943. XVII. árgangur.
Mesta hrefnu-skytta
Þorlákur Guðmundsson, Hrefnu-
Láki. örið á hægri kinninni er
far eftir skeftið á haglabyssunni,
sem hann notaði við tófuveið-
arnar.
I.
ISorlákur Guðmundsson er fædd
^ ur að Eyrardal 7. desember
1877. Býlið Eyrardalur stendur
innanvert við þorpið Súðavík í
Álftafirði. Saurar heitir bær,
skammt fyrir utan Eyrardal.
Þangað fluttist Þorlákur þriggja
nátta gamall og hefir búið þai'síð-
an. Guðmundur, faðir Þorláks,
hafði sjómensku að aðalstarfi, fór
nokkuð með byssu, en stundaði
það lítið. Föðurbróðir Þorláks
var Kristján í Múla, alkunnur
sexæringaformaður og gildur
bóndi. Annar föðurbróðir hans
hjet Hjalti og bjó að Snæfjöllum
á Snæfjallaströnd. Hjalti var orð-
lögð skytta. Skaut hann hnísur og
tófur, en laut lítt að smærri feng.
á Islandi
Eftir Böðvar frá Hnífsdal.
Þorlákur Guðmundsson að Saurum í Álftafirði við
ísafjarðardjúp, þektastur undir nafninu Hrefnu-Láki, skaut
fyrstu hrefnuna í október árið 1914. f enduðum ágúst árið
1942 hafði hann skotið samtals 155 hrefnur, 6 grindhvali, 2
andamefjur og 1 háhyrning. Auk þess hefir hann skotið
fjöldann allan af hnísum, og tófur svo að hundruðum skipt-
ir. Þorlákur varð 65 ára 7. des. 1942. Svo mikil er karl-
menska hans og veiðihugur, að ennþá liggur hann úti fyrir
tófum heilar nætur um hávetur.
Þorlákur Guðmundsson er heit-
inn eftir afa sínum í föðurætt,
Þorláki Hjaltasyni. Sá Þorlákur
rak bú að Dvergasteini í Álfta-
firði, en stundaði jafnframt sjó-
mensku sem formaður á áttæring
í Bolungarvík. Faðir þessa Þor-
láks, þ. e. langafi Þorláks Guð-
mundssonar, var sjera Hjalti Þor-
láksson að Snæfjöllum. Þótti hann
meiri sjómaður en klerkur. í nán-
ustu ætt Þorláks bar þannig mik-
ið á dugnaði til lands og sjávar,
og skotfimi var þar talin góð
íþrótt. Hjá Þorláki hefir hún aft-
ur á móti orðið íþrótt íþróttanna.
Ef til vill hafa verið til jafningj-
ar hans í skotfimi á íslandi á þess-
ari öld, en fáir munu þó verið
hafa — og enginn fremri.
Til munu þeir, sem skotið hafa
eins margar tófur og hann. Tölu
þeirra hefir hann ekki skrifað
niður frá ári til árs, og vill ekk-
ert á hana giska, »egir, sem satt
er, að slíkt verði handahóf eitt.
Það eitt er vitað með vissu, að
tófur þær, sem fallið hafa fyrir
byssu hans, skipta hundruðum.
En á einu sviði veiðimenskunn-
ar stendur hann einn sjer. Hann
er brautryðjandi smáhvalaveiða á
Islandi. Fyrstur manna útvegar
hann sjer smáhvalabyssu frá Nor-
egi, setur hana niður í fjögurra
smálesta vjelbát, og byrjar hrefnu
veiðar sumarið 1914. Síðar tóku
nokkrir upp eftir honum þessa at-
vinnugrein, á Eyjafirði og víðar,
en hættu henni aftur eftir nokkur
ár. Brautryðjandinn Þorlákur
gafst samt ekki upp. Á hverju
sumri, frá því er hann fyrst byrj-
aði, hefir litli fjögurra smálesta
báturinn hans rist lognsljettan
hafflötinn á ísafjarðardjúpi, í leit
að smáhvölum, aðallega hrefnum.
Og þegar þetta er ritað, í enduð-
um ágúst sumarið 1942, hefir hann
á þessu sumri þegar skotið 3 hrefn-