Lesbók Morgunblaðsins - 26.03.1944, Blaðsíða 10

IÆSBÓK MOEOUNBLAÐSINS
*■ mo
minn landsmann,, Gufimtind .Tör-
■ insscm frá Miðfirði. llann var stór-
látur og þóttist ei kunna tala ís-
len-zku, því nú hefði hann verið
' '•'íjös'ur ár þaðan. Þeir dönsku, sení
* -skjddu vera mínir samþjónar, voru
að Vleila og drekka brennivín,
•knuþhiaður að straffa, prestur-
“■' 'inn að prédika um þá, allir áttu
’• óskilið mál. Þegar nokkuð átti að
- vinna. vorum við Islender settir í
þann stað, sem hinir vildu ei í vera.
Nu var eg sem í fangelsi. því langt
var nú til Islands, eður til hvörra
skylda eg flýja? Ekkert var nú
að heyra utan bölv og bann. Þegar
- út gekk, sá eg ekkert annað en
snjó, kletta og ís og þessa skræl-
. ingja. Þó vildi lesa eða tpð.ja guð
að hjálpa mér, var eg hafður fvr-
(• ir heimskulegan narra. Kort sagt:
Eg skyldi afneita guði og hans
' hgitaga orði. Eg sló sorgina lmrt
.* • með drykk, ]>ó aldrei eg kunni
:.,-það gjöra fyrir einum hlut. guð
. vissii hann.
** Nú fóiHin við í bringjuerfiði um
r',f'
' mofguninn iig assistentinn með
að slá oss, ef það kæmi illt í oss
hvern við annan. í Kompagniets
' ]>énustu. Brennivín fengum við
' nóg. og þeir, sem höfðu verið gagn-
kunnugir þessu ölln standi, urðu
■''þó leiðir á því að vera þar lengur.
Nú fór kaupmann Dalager lieim,
óh Wulf, sem þá var assistent,
varð kaupmaður. Ilann hafði verið
matros uppá Kina, var iingvu van-
'W litan óguðlegu athæfi. Þegar
hann varð kautimáður, sagði hann
:í sem Róbóam. að sinn minnsti fing-
^ur skyldi verða þvngri en síns
fiíðurs hendur. Wulf sagði oss,
'Dálager hefði verið oss of góður.
,;en tmnn skyldi kenna oss að vera
■ sér nndirgefnir og hlýðnir. Þessi
^’^aufhingi, sem vera skvldi prestur,
*' "nfr norskur, þó stoltur. átti ei
klæði uppá sinn kro]>p. kevpti af
'heimfarandi kaupmanni nokkur
flrTPTTlands klæði, er hann hafði
sér gjöra látið. Til vorsins vænti
hann eftir konu sinni, er var skó-
makaradóttir.
Þessir tveir þrælar höndluðu
harðlega með oss um þann vetur.
llann (prestur) las um miðnættið
og um miðjan morgun. Þeir, sem
þá ei voru upp komnir, máttu vænta
straffs. Nú var frostið so hart, þó
við legðum í kakalóilinn so mikið.
að vér kynnum kveikja í pípum
okkar, fvrr en til sængur geng-
um, sem var um miðnætti, fyrir
miðjan morgun var kominn so mik-
ill ís og héla í gluggana, að við
ei sjá kunnum, hvort það
var nótt eður dagur. Loftið
vfir okkur ei til að sjá annað cn
setn íshéla væri. Skyldum þó úr
kaldri stofu inn í aðra og svngja
danska sálma, í hverjum eg lítið
skildi um þá tíð.
Þegar kost fengutn, sem var um
mánuðinn fimm pund smjör, fjög-
ur pund flesk, átta pund Jullands
gamalkúket og 28 pund skipsbrauð,
og tunnu öl í níu vikur, brennivín
á morgnana. ])egar kaupmaðarinn
sá oss það þénanlegt. Eftir það við
höfðum fitlosað skipið og það aft-
ur hlaðið. ef so mikið var í spik-
húsinu af selspikstunnum og ann-
ari vöru, sem voru skinn og hval-
barðar (hvalskíði), refaskinn og
hara (héra), skyldum við upp á
mosann að skera torf til eldiviðar
um veturinn. Yera uppi um miðj-
an morgun. Um dagmál eta vatns-
graut. Ef við höfðum smjör að
koma í hann. það var gott fvrir
okkur, en ef ei hefðum, fengum
við ei nteir fyrri en tíðin \*ar úti.
— Nú var soðið fvrir oss ket um
þriðjudagitm og fimmtudaginn og
ærter til, sem var einn ppli til hrers
manns. Það skvldi kokkurinn mat-
reiða um miðdaginn. k mánudag-
inn, miðkudaginn, föstudaginn
og laugardaginn graut; hvert við
vildum slá öl í hnnn eður sntjör
var vor eigin sök.
Þegar við gjörðum nokkuð, átt-
um við að fá staup, ef kaupmaður-
inn hefði það. Annars voru tvær
tunnur brennivitts til níu manns
um árið. Eg seldi mitt kýrket til
prestskonunnar fyrir krúð (púð-
ur) og blý, stundum saumnálir.
Þegar við höfðum skorið torfið,
skyldum vér út í eyjarnar og langs
landið, 15 vel 18 mílur, að snuðra
eftir rekavið til eldiviðar. Vorum
burtu fjórar—fimm vikur. Stund-
um urðum vér matarlausir, skut-
um fugla, endur, rjúpur og hara.
Stundum kunnuni vér ei komast
fyrir ís, þegar sunnanveður gengu.
Það skeði oft við þaug lélegheit.
Við kunniun fara upp á þaug
hæstu fjöll í Grænlandi og aldrei
sjá so mikið opið vatn sem einn
fugl skvldi kunna setja sig
á. Sá ís kunni fara bwtu á einni
nóttu, so mikið að seg.ja, það við
kynnum fara ferðir vorar. TTanti
kunni og vera í mánuð. so kaup-
maður niátfi senda grænlenr.ka á
þeirra smábátum til okkar tneð
fæðu, því þeir eðu so léttir, að
þeir kunna bera þá á höfði sér
sem létta byrgði. Þeir kunna
og sofa í þeim á landi, því
þeir eru umvafðir með skinni. í
þeirra liotni er innst tvöfalt hunda-
skinn. Þeir eru niðri í þeim mest
undir bringu. Á efri kroppnum.
hafa þeir fyrirskyrtu af fuglaskinni
og snúa loðnunni inn til kroppsins.
Þar yfir hafa ])eir peysu af hrein-
skinni, sem er so heit, að þó þeir
væru í mestu hörku, sem hér geng-
ur I landinu, skaðaði ekkert. Þar
yfir eru þeir í vatnsheldum skinn-
stakki með áfastri hettu. * Þegar
þeir á leiðinni kunna fanga sel og
fngla, eru þeir í góðu standi, því
þeir eta selspik í mjóum lengjum
rist með skinninu, er þeirra bezta
fæða. Þeir eta hjartað, lungnn og
iifrina, og blóðið sjúga þeit’. Þetta
þurfa þeir ei að láta matreiða fyr-
ir sig. Þeir fara og aldrei nokkra