Lesbók Morgunblaðsins - 25.02.1945, Blaðsíða 2

Lesbók Morgunblaðsins - 25.02.1945, Blaðsíða 2
ÍOG LESEÚK MOKGUNBLAÐSINS oii liiuar miklu orknlindir lamkins liafa logid hjá garði ónotaðar. Síðan jog kom á þoimart bæ oru liðin 21 ár. Stór spor hafa verið stigin síðan. Nú nnm óvíða standa kaldur bær hjá heitum hvcr. Hveraorkan hcfir verið hagnýtt á ýmsan hátt. Híbýli manna eru nú hituð víða um land moð hveravatni. Risagróðurhús hafa vorið í’oist við ýmsa hvori landsins og þatmig á örfáum árum skapast nýr áður óþektur atvinnuvegur mcð þjóðinni. ★ ÁKIÐ 19-10 gerði Keykjavíkur- bær liina merkustu tilraun, þegar laugarnar við Koykjavík voru virkj- aðar og allstór hluti bæjarins hit- aður upp með vatni úr þeim. Þcssi fyrsta bæjarhitaveita var m.jög markvcrð tilraun og teynsla sú, som með honni f.jokst. dýrmæt fyrir framtíðsrvirkjun hveravatns í land- inu. Ivssi fyrsta hitaveita Keykjavík- jur fæddi bókstaflcga af sjer hug- myndina um að hita alljin Keykja- víkurbæ með hveravatni frá Keykj- um í Mosfellssveit. Sú hugmynd er nú orðin að veru leika. Reykjaveitan, eða Hitaveitan, cins og hún er venjulega ncfnd, cr í mínum augum merkasta verkleg íramkvacmd scm gerð hefir verið hjer á landi. Hún hlaut að hafa úrslitaþýðingu itm það hvernig takast mætti að hagnýta til fulls hin óhemju auðæfi, sem fólgin eru í því heita vatni, sem streymir npp úr iðrum þessa kalda lands. Hjer var ekki liægt að byggja á, erlendri reynslu, eins og við ílestar aðrar framkvæmdir, sem getðar hafa verió hjer a landt Hita'íeitan er emstok í simn röð, santbærileg hvoravirkjttn er ckki til í heimimiio. Engan hefði því átt að furða á því þó oinhverjar núsfeílur hel'ðu orðið. jafnvel stór mistök hcfðu verið skiljanlcg. En mi er hitaveitan komin. Engin óvænt stóróhöpp hafa skeð. Veitan flytitr vatnið alt, nálegii jafnheitt og það kemtir upp úr jörð- itnii. nærri um 17 kílómetra langan veg. Áæthuiiniar hafit staðist sin;i ratut. I’að lie-fir tekist að sigrast á margháttuðum verklegum erfiðleik- um. án nokkurra stórárekstra eða tafa af verkfræðilegum ástæðum. Þctta cr sömutn þess að vcrkið hefir vorið mjög samviskusamlega. undirbúið. Slíkt I>er Sittittiirlcga að lofa en ekki lasta. Dretfing heita vatnsins unt bæ- inn utá einnig segja að bafi tckist vel. Verkfræðittgum hitaveitunnar hefir verið hallmælt mjög fyrir það að veita vatninu ittn í of tnörg hús, svo að nokkttrs vatnsskorts hefir ga-tt í ktiklum. Þar til er því jið svara að óánægjan Itefði otðið enn mciri ef mörgttm þeirra húsa, scm heita vatnið hafa fengið, liefði vcr- ið neitað unt það. Eitt orsök vatns- skortsins mun og vera sú að mikill. hluti bæjarbúa bitar hús sín langt, urn þört’ frara, en slík óhófseyðsla hefði verið algerlegu óhugsandi á öðrum tínium en þeim, setn nú stauda vfir. Loks ber að gæta þess, að vafa- samt er að hveravirkjun eigi að miðast við að fullnægja liitaþörf t mestu kuldum. Með þeim hætti fer altof mikið vatnsmagn til spillis mcstan liluta ársins, eða þogar heitara er í veðri. Aukinni hitaþörí í mestu frostum, Aeróur e. t. v. að mæta með sjer- stokum hitastöðviim í fcæjunum. Steingrímur Jónsson rafmagns- s*tjóri telur að vatiisvirkjun til raf- miigns cigi ekki að niiðast við að geta fullnægt niesta álagi, sem e. t. v. iiðeins varir fáa daga hvert ár, hcldur skuli mæta þeirri auknu þörf með sjerstakri viðbótaraflstöð knúinni með kolum eða olíu. Þykir ntjer ekki ólíklegt að sama lögmál gibli einnig um virkjun hcita vatns- ins. Ifvort sem sú leið verður farin, cða ömntr cr auglljóst að auðvcld- loga vorður Ita'tt úr þeim göllunt som nú or á hitavoitunni, strax og hægist um viðskifti í heimmuivt, þannig að öll hús. som heita vatnið hafa fongið hafi þoss full not. BJaðamcnn vorir vorða að fosta sjótúr á því, þegar þoir dcila á hitaveituna, að aðalúrlausnarefnið var að flytja lieita vathið hina löugu loið, án þess að veruleg kæling ætti sjor stað á loiðinni. Þossa megin- þraiit, som öll framtíð hitavoitunn- ar var undir komin, hofir tekist að leysa fullkomloga. Eftir or að ráða frant úr nokkrum íniuiii háttar nt- riðum. soni btða skjótrar úrlausnar. í stuttu máli: Þetta mikla fyrir- tæki hcfir, verkfræðilega sjoð, tok- ist bctur on bjartsýtiustu menn gátu mcð sanngirni gert sjor von itm. Jeg skitl gota þcss hjer að persónulega jiokki jog onga þá verkfræðirtga, som hafa haft uttdirbúuing þessa. verks mcð höudunt, svo kunnug- letki við )iá ræður cngu um álit mitt á þcssu rnáli. ★ EN LANGMEST er utn verður sá boðskapur sem Hitaveita Reykja víkur flytur þjóðinni, Hún tekur af öll tvimæli um þad að takast má að flytja beitt hvcra- vatn óralciðir og bita upp mcð þvi jafnvel allstórar borgir Þessi staóreynd hlytur aö haía viðtæk áhrif á framtíð laudsms,

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.