Lesbók Morgunblaðsins - 07.12.1947, Blaðsíða 14

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 1
( 378
J
i
*
r
I
i
!
I
f'" r
JARÐRANNSOKNIR
I LOFTINU
ÞEGAR Lafbátahernaðurinn var í al-
gleymingi og skip voru skotin í kaf
meðfram strönd Ameríku, þá voru
fengnir vísindamenn til þess að upp-
götva eitthvert áhald er gæti bent til
þess hvar kafbáturinn væri — gæti
fundið þá þar sem þeir væru í kafi.
Þessir vísindamenn fundu upp hinn
svo kallaða „magnetic detector", sem
vísaði flugvjelum á kafbátana. Upp-
götvun þessari var haldið stranglega
leyndri meðan á stríðinu stóð, en nú
er farið að nota áhaldið til þess að
finna málma í jörð o. fl. Þetta er
undraáhald, og mun stórum ljetta
jarðrannsóknir og leit að auðæfum i
skauti jarðar.
Áhald þetta líkist sprengju í laginu
og draga flugvjelar það ýmist á eftir
sjer, eða það er fest neðan á þær.
Flestir málmar eru segulmagnaðir,
eða geisla frá sjer segulmögnuðum
bylgjum. Það er nú hlutverk þessa
áhalds að finna hvar þessar segul-
magnsbylgjur koma upp úr jörðunni.
En það gerir meira. Það býr til ná-
kvæmt „kort“ af landi því, sem flogið
er yfir o& sýnir hvers konar jarðlög
þar eru. Skiptir það engu máli t.d.
hvort málrnar eru djúpt í jörð, hvort
þeir eru undir jökli, éða ínni í frum-
skógum. Áhaldið sýnir að þeir eru
þarna. Jafhliða því, sem það ritar
sinar „athuganir" eru teknar myndir
af svæði því, sem flogið er yfir, og svo
er hvort tveggja borið saman á eftir
og þá má sjá upp á hár á hvaða bletti
málma er að finna. En vísindamenn
geta svo lesið úr þessum „athugunum"
og sjeð hvaða málmar eða efni eru í
jarðskorpunni.
Á þennan hátt íundust auðugar
, plíulindir undir jökli I Alaska. Floti
Bandaríkjanna á nú þéssar olíunámur
og eru þær kallaðar „Petroleum Re-
serve no. 4“. Á þennan hátt hafa
fundist auðugar málmnámur í mýra-
flóum Michigans. Og á þennan hátt
hafa verið gerðar þýðingarmiklar jarð
fræðilegar uppgötvanir í Adirondack-
fjöllum. Og nú á að fara að leita að
huldum fjársjóðum í jörð í hinum
víðáttumiklu óbyggðum nyrst í Kan-
ada. Hefur Kanadajtjórn keypt þrjá
af þessum undra „fuglum" og kostar
hver þeirra um milljón dollara.
Þessar nýtísku jarðrannsóknir
ganga stórum greiðar en rannsóknir
með eldri aðferðum. Áður var besta
aðferðin við að leita málma talin sú að
ganga um með nokkurs konar átta-
vita. Þegar segulnálin kipptist til, var
það merki þess að þar væri einhver
málmur í jörð. En til þess að ganga
úr skugga um hvað hann væri á stóru
svæði, varð að fara þvert og endilangt
yfir landið. — Á þennan hátt tókst
mönnum að rannsaka um 100 fermílna
svæði á hálfu ári. En rannsóknar.fugl-
inn fljúgandi hefur á tveimur mánuð-
um rannsakað 1500 fcrmílur í Michi-
gan, þar sem engir vegir eru og varla
unnt að ferðast á landi. Á fjórum
mánuðum rannsakaði hann 10.000
fermílur af fjallalandi í Alaska. Og
hann rannsakaði 9000 fermílur með-
fram ströndum Mexico-flóa á 10 dög-
um.
Hjer hefur opnast ný leið til þess
að rannsaka jörðina og finna þau
auðæfi, sem hún geymir í skauti sínu.
Hjeðan af ræður því naumast hending
að nýar námur komi í ljós. Undra-
fuglinn bendir mönnum á hvar þær
sje að finna.
Stuttótaja
^auióur
úr syrpu, Bjarnar í Grafarholti.
Ára-snarir-ormar ver,
aura marir, renna;
maurinn vara sínum sver,
sveima arar nenna.
Áramar um unnir rann,
örmum var í maurinn,
sára-ari sinna vann
— sennu snar um aurinn.
V,.
Síí i
Unna rómu munu menn,
meir en var, ei nú um sinn;
vinnur sóma ærinn enn
aumra svara-vinurinn.
I rímnabragfræðibók Helga Sig-
urðssonar eru tvær vísur, er hann
nefnir stuttstafahátt. — Hvorug er
hreinlega stuttstöfuð, sje rjett ritað.
(í aths. um orðavísur í Lesbók 16.
11.1947 er misprentað: om ótt, í stað
ómótt). B. B.
^ ^
ÞAÐ ER BEST
fyrir þig að gleyma núvcrandi á-
hyggjum þínum, því að þú átt stœrri
í vœndum.

x — Gettu einu sinni. Hver er það?