Lesbók Morgunblaðsins - 07.12.1947, Blaðsíða 16
380
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
• MEÐALÚRKOMA Á fSLANDI
nleðalúrkoma á landinu er mjög mismunandi á hinum ýmsu stöðum, minnst norðan lands, en mest á suðurströndinni. Ef
vjer hugsum oss að rigningarvatnið hlaðist upp, renni ekki burtu nje gufi upp, þá sýnir þessi mynd mismun á meðalúr-
komu eins árs. Reykvikingurinn mundi standa í mitti eftir árið, en Norðlendingar ekki nema í knje og mitt læri. Vest-
mannaeyingar mundi aðeins hafa höfuðið upp úr vatninu, en Öræfingar komnir í kaf og Víkurbúar drukknaðir fyrir löngu.
Gert er ráð fyrir því að meðalmaður sje 176 cm. hár, og miðað við það.
VELTAN
Fyrir 74 árum var stofnað í Reykja-
vík fjelag, sem nefndist „Verslunarfje-
lag“. Var það stofnað upp úr eldra fje-
lagi, sem hjet Verslunarfjelag Reykja-
víkur. Hlutír voru 25 rdl. En meðal al-
mennings var fjelag þetta venjulega
nefnt „hlutareZOífjelagið“ og af því fekk
húsið Austarstræti 1, þar sem fjelagið
hafði bækistöð sína, nafn sitt, og var
kallað Veltan. Af því er svo aftur dregið
götunafnið Veltusund.
BJÖRN HALLDÖRSSON
hjet maður og átti heima á Sævar-
landi og Hvalnesi nyrðra, á öndverðri
19. öld, en varð að hrekjast þaðan vegna
fátæktar og vestur á Strandir og bjó
um hríð í Barðsvík. Björn var þjóðhaga-
smiður og hugvitsmaður, en hafði ekkert
lært. Hann steypti byssuhlaup úr kopar,
með miklum tilkostnaði og hann smíðaði
skrá eina, er lengi varð að læra að ljúka
upp. Hann smíðaði einn og tilsagnar-
iaust skútu haffæra og þótti hún að öllu
leyti vel smíðuð. En svo óhamingjusam-
lega tókst til, að hann fekk aldrei hagað
seglum rjett á henni svo að henni yrði
siglt, þótt nann freistaði alls við. Komst
hann lengst á því skipi milli Drangeyj-
ar og Tindastóls, og það á nær hálfum
mánuði, og upp undir Skefilsstaðabakka.
En engrar tilsagnar vildi hann leita um
tilhögun seglanna, svo var hans sjer-
lyndi mikið. (G. Konr.).
ÚR BRJEFI
frá Matthíasi Jochumssyni til Þor-
steins Jónssonar, læknis í Vestmanna-
eyjum; þar sem hann kallar iæknirinn
„blóðhreinsandi- samsuðuseyðis- síróps-
hfjörð", en ekki hefur sú kenning fest við
læknana.
Fævi þjer feiti
fýlungakyn,
bjargfugl sig á borð
beri sjálfur,
salti sig lundi,
en sjóði kría,
hengi þig sjer hvalur,
en hnýsur roti!
Skeri sig skarfar,
en skjóti selir,
stingi sig kolar, .
on steiki lúður,
fletji sig fiskar,
en ílatar skötur
biðji þig giátandi
sín hörð að smakka.
ARNSTEINN
Mikil og margháttuð trú var fyrrum
á arnsteinum (aetit). Ýmislegt í þeirri
trú á uppruna sinn að rekja frá aust-
rænum þjóðum, eftir því sem lærðir
menn hafa sagt. Allmikið af þei£ri trú
barst til Norðurlanda á miðöldum og
festi þar rætur, því að öll náttúrufræði
laut þá mest að töfrum og undursam-
legum náttúrum hlutanna Amsteininum
áttu að fylgja margar náttúrur, en mest
bar þó á því að hann væri lausnarsteinn,
er hjálpaði konum í barnsnauð.