Lesbók Morgunblaðsins - 08.02.1948, Blaðsíða 6

fi6
LESBOK MORGUNBLAÐSTNS
Það er nístandi kuldi úti. Vetrar-
stormurinn æðir. Öðru hvoru hlustum
við á ískrið í honum, meðan hugur-
inn hvarflar til fjelaganna á vígvöll-
unum, og í þögulli bæn þökkum við
Guði fyrir þessa friðarstund, sem hann
hefur veitt okkur.
Fyrir skömmu stóðu þessir piltar
við himna hlið. Fyrir skömmu stóðu
þeir frammi fyrir dauðanum — ögr-
andi, óhikandi á Finnans visu. Enn-
þá blæða sárin. En aldrei heyrum við,
sem erum með þeim öllum stundum,
mögl eða umkvörtun. Nei, þeir hafa
gamanyrði á vörum, og eru rólegir
og hugstyrkir.
Eljana, kyrjálastúlkan, opnar d.vrn-
ar í hálfa gátt. Hún hneigir sig djúpt
með hendumar krosslagðar á'brjóst-
inu:
Baðstofan er til, mínir háu herrar,
— svo að ef ykkur þóknast að fara
þangað strax, áður en hún kólnar, þá
verður ekki á betra kosið — segir
hún dálítið upp með sjer og hverfur
síðan á brott með hneigingu. Eljana
er ágæt stúlka. Hún hugsar um pilt-
ana eins og þeir væru hennar eigin
böm, og ekkert er nógu gott handa
„háu herrunum". Sjálf er hún komin
frá hrörlegu, litlu koti í útjaðri
Kyrjálahjeraðs. Ekkert jafnast á við
hermann í einkennisbúningi.
Við göngum þvert yfir alsnjóa garð-
inn og að baðstofunni niður á árbakk-
anum. Við leiðumst í langri röð, til
þess að renna síður í snjónum. Jeg
held um handlegginn á Paavo, sem
horfir fölu andlitinu til himins.
Það er naumast nokkur stjarna á
himninum núna, segir hann hikandi,
— það er eins og ætli að fara að snjóa
Andlitið á mjer er vott....
Steikjandi hiti inni í baðstofunni.
Piltarnir njóta lífsins þar sem þeir
sitja uppi á pallinum. En fötin límast
við kroppinn á mjer, og mig svimar,
þar sem jeg ligg á hnjánum á blautu
gólfinu og þvæ með varkárni sára
fætur þeirra.
— Fyrir mig — fyrir mig — hvísla
hugsanirnar að mjer, — særðir, þreytt
ir, dauðþreyttir — fyrir mig....
Jeg er fegin að þeir sjá ekki tárin,
sem falla niður á fætur þeirra.
— Hefur þú nefrensli, systir, segir
Viljo, hann Viljo, sem tekur eftir öllu.
— Já, ójá, þetta færðu fyrir að vilja
vera baðkonan okkar — við getum
hjálpað okkur sjálfir. — Jeg er þó
ánægð á þessu augnabliki, að jeg
skyldi vilja vera baðkonan þeirra, því
að Viljo kvartar og mundi hafa brent
sig á sjóðandi ofninum, ef jeg hefði
ekki verið þarna og hjálpað honum
aftur á fætur.
— Aha, Viljo, ofdramb veit á fall,
segja hinir glettnir. Og nú lætur hann
mig þvo sjer mótmælalaust. En þegar
jeg lýt niður og skola fætur hans hvísl
ar hann: Systir, þú átt ekki að þvo
mína óhreinu fætur — ekki. Jeg er
bara fátækur, ónýtur hermaður —
jeg gæti reynt sjálfur.
— Viljo, vinur minn, — það er eng-
in lítilsvirðing í því að þvo fætur þína
— þvert á móti! Manstu það, að Krist-
ur þvoði fætur margra ? Því skyldi jeg
þá ekkí — með ánægju.... Og mundu
það, að hendur þínar þola ekki ennþá
sápuna og vatnið.
Viljo lætur undan — í hvert skipti
hreyfir hann þó vægum mótmælum,
en mjer tekst að sannfæra hann, og
sje að hann lætur sjer vel líka, er jeg
tek burstann úr hendi hans, sem er
skaðskemd eftir sprengju.
Og nú er röðin komin að Paavo.
Með varkámi þvæ jeg honum um bak-
ið, þar sem örin, tæplega gróin, svíða
djúp og rauð.
— Systir, segir Paavo, — ekki
þarftu að þvo okkur! Bakið er nógu
hreint — og jeg held — að til sje
einhver baðstofukerling, sem gæti gert
það.
— Paavo, segi jeg, það er svo lítið,
sem jeg get gert fyrir ykkur, eiginlega
ekkert. Eljana verður svo ör hjema
inni í hitanum. .Þið eruð allir dug-
legir og bjargið ykkur svo vel sjálfir.
En ekki viljið þið þó svipta mig þeirri
ánægju — að vera að minsta kosti til
einhvers gagns — þið, sem hafið ‘gert
svo mikið fyrir mig, bæti jeg við hæg-
ara — svo að þú getur með góðri
samvisku, Paavo, látið mig vera bað-
kerlíngu hjerna.
Paavo hálfhlær. Nú jæja, gjarna
mín vegna — jeg lifi eins og kóngur,
sit kyr og verð haugaletingi í þessum
yndislega hita og hvítfágaður. —
Gjarna mín vegna, systir, — þó að
jeg skilji ekki hvaða ánægjú þú hefur
af því að þvo okkur, þessum lúsables-
um.
Jeg skvetti vatni á brennheita stein
ana, og gufan, blá og hvæsandi, breið-
ist um baðstofuna og piltana, sem
eru að baða sig.
Nú er jeg þó „baðkerlingin" þeirra
— og á hverjum laugardegi, þegar
blá gufan stendur út úr baðstofudyr-
unum, göngum við í langri röð, arm
í arm, yfir skaflana, niður að bað-
stofunni. Við hlátur og spjall fylgj-
umst við að, og hávaðinn og gaman-
yrðin fylgja okkur alla leið inn í heita
baðstofuna, eftir að piltarnir hafa far-
ið úr fötunum og eru sestir upp á
pallinn.
Hve ungir og sterklegir virðast þess
ir sveittu, sinaberu unglingakroppar
gegn um gufuna þama inni!
í Guðs mynd — var það ekki þannig
sem manneskjan var sköpuð? Vissu-
lega, þessir menn að minsta kosti. Og
nú — sprek, flök á bökkum lífself-
unnar.
Eitt er mjer fyrir mestu, þegar jeg
beygi mig niður yfir þá og þvæ bök
þeirra og fætur, að þeir sjá ekki sárs-
aukasvipinn á andlitinu á mjer —
tárin, sem brjótast vilja fram með
ofbeldi. Að þeir heyra aðeins mína
rólegu, glaðlegu rödd, þegar jeg tala
við þá. Því að drengirnir mínir eru
blindir....
Kiski liggur í rúminu sínu. Hann
er aðeins 19 ára, ungur sjálfþoðaliði.
Handsprengja hefur slökkt ljós augna
hans. Hann á ekkert heimili — það
brann í bardögunum austur í Kyrjála-