Lesbók Morgunblaðsins - 07.11.1948, Qupperneq 15

Lfc&tíók MuhÓULiiLALtíJLlslS
491
í garöiaum sínum, eða saumar ílík-
ur á sig og börnin. Saumavjelar
eru taldar sjálfsagðar á hverju
heimili, Jeg hygg að þetta sje arfur
frá dögum landnemanna, þegar alt
varð að sauma heima. Nú gerist
þess ekki þörf lengur, en konurn-
ar setja metnað sinn í það að sauma
sjálfar sem mest fyrir heimilin.
Ný-Sjálendingar eru heimilis-
ræknir og þykir vænt um heimili
sín. Einstaka sinnum fara f jölskyld-
ur á bíó, leikhús eða hljómleika,
en sitja annars heima öll kvöld.
Þegar yngstu börnin eru sofnuð og
eldri börnin eru að lesa námsgrein-
ÞAÐ var ítalskur læknir, dr. A. M.
Fiamherti, sem fann upp á því að
lækna geðveikt fólk, með því að
stinga á heilanum. Og fyrir for-
göngu Dr. Waltcr Freeman, pró-
íessor við læknadeild George Was-
hington-háskólans í Bandaríkjun-
um, eru nú ýmsir læknar þar í
landi farnir að nota þessa lækninga
aðferð, sem á þeirra máli er nefnd
„transorbital lobotomy".
Lækningaaðferð þessi byggist á
þeirri reynslu, aó lun mismunandi
geðhrii hafa sinar sjerstöku stöðv-
ar i heilauum. Þunglyndi gctur
þannig stafað af því að >,kvíða“-
stöðvarnar verða ofvirkar og lil
þess að bæta úr þessu er að nokkru
rofið sarnþand þeirra við aðrar geð
stöðvar heilans, og eftir það hafa
„kvíöa“-stöðvarnar eigi vald a
hugsunum mannsins. — Þessar
,.kviða“-stdðvar eru framan : heil-
anuír-
a5 rAemv víssí þetta. ig a*ur hiía
verið not^ð^r tvær »5rar aðieríir
til Imkrþnjjrr- ónnuf þeirr» pefn-
ift .^Pfefo^tal loþoín^ry“ og e#
þanniá að borað er-gat á höfuð-
ir sínar, er sest að útvarpinu Þar
hlusta menn t. d. á umræður í
þinginu, því að öllum þingræðum
er útvarpað, svo að hver maður
geti heyrt hvað þar fer fram----
Hjer hef jeg lauslega lýst kjör-
um húsmæðra hjer. Jeg vildi að
húsmæður um allan heim gæti kom
ið saman til þess að ræða um alla
þessa smámuni, sem eru okkar dag-
lega líf. Á þann hátt mundum vjer
betur skilja hvor aðra, og rjettur
skilningur er, þegar alt kemur til
alls, hinn sanni grundvöllur að
„einum heimi.“
skelina til þess að komast að því
að rjúfa sambandið milli „kvíða“-
stöðvanna og annara stöðva heil-
ans. Hin aðferðin er nefnd „topect-
omy“ og er hættulegur uppskurð-
ur. Höfuðkúpan er opnuð og num-
ið framan af heilanum.
Báðar þessar aðgerðir eru vanda-
samar og hafa þann ókost, að opna
þarf höfuðskelina til þess að kom-
ast að heilanum. Og þeim fylgir
eimiig sú liætta, að of mikið sje að
gert, þvi að ef samband „kvíða“-
stöðvaima er algjörlega rofið, er
hætta a að sjúklingurinn verði
skynskiftingur og svo kærulaus að
hamx geti orðið hættulegur.
Hin nýa aðferð, „transorbital
lobotomy", er alt öðru vísi, því að
hún gerir ekki annað en draga úr
starísemi „kvíöa“-stöðvanna. Og
venjulegast er það alveg nóg,
tjukluigurimi er ekka svæíóur
helÞur er harm látinn f» tvö saí-
rc4£-'4áfölj með pvíaútif eí» Þ-eggja
jxínútni nvilliipili. Cíg á meðaii
haan er maðvitunáii-aus er augna-
lokum hans lyft og mjór prjónn
rckirui upp í ge*n uns augn^tóttin^
og svo langt að hann náx að skerða
sambönd „kvíða“-stöðvanna. Þetta
er gert við bæði augun og öll að-
gerðin stendur yfir svo sem tíu mín
útur.
Einni klukkustund eftir aðgerð-
ina má sjúklingurinn fara á fætur.
Og stundum hafa sjúklingar verið
farnir að stunda vinnu sína innan
hálfs mánaðar.
Dr. Freeman telur að þessi að-
gerð muni bera tilætlaðan árangur
ef menn hafa ekki gengið með sjúk
dóminn lengur en hálft ár. En hafi
þeir gengið með hann nokkuð leng
ur, þá sje lítil batavon, og þá þurfi
að grípa til uppskurðar.
Það er stutt síðan farið var að
nota þessa aðgerð í Bandaríkjun-
um, en þó hefur hún verið reynd á
rúmlega 100 sjúklingum. Árangur-
inn befur farið nokkuð eftir því
hve lengi sjúklingarnir liafa verið
veikir og hvernig þunglyndi þeirra
eða ímyndunarveiki hefur verið
varið. En yfirleitt er talið, að þriðji
hver sjúkhngur hafi orðið albala.
^ ^ ^ ^
1. Skrifaðu númerið á laúsinu
þínu.
2. Margfaldaðu það með 2.
J. Bættu 5 við. ‘
4. Margfaldaðu með 50.
5. Bættu við aldri þínum.
6. Bættu við 365.
7. Dragðu frá 615.
Talan, sem út kemur, er húsnúm-
cr þitt að framan og aldur þinn að
aftan.
4 4 4 4 4
Sá maður
sem lætur undan þegar hann sjer
að hann hcfir rangt fynir.sjer, r.
vituf. Sá, scm lætur ^tvian þeg,jj
hann hefur rjett fyr:r sjer, er .giftur.
*

t*0**''