Lesbók Morgunblaðsins - 16.10.1949, Blaðsíða 9

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
453
anna í hinum ýmsu herteknu lönd-
um, þar sem þeir hafa allstaðar
farið fram með nauðgunum, hrotta-
skap og ránum.
En þrátt fyrir það þótt börnin
sjeu alin upp í „kommúnistiskum
anda“ og meiri hluti þeirra mótist
sjálfsagt af því alla ævi, fæðast þó
enn menn í Rússlandi, sem hafa
meðfædda þrá til að hugsa rjett
og gagnrýna. Þegar þeir vaxa upp
getur þeim ekki dulist hvílíkur reg-
inmunur er á fræðikenningum
kommúnista og breytni þeirra. Þá
er þeirra örlagastund cpp runn-
in.
Ef þeir segja eitt einasta orð, þá
er úti um þá. Þeir verða rendir í
þræikunarvinnu sem „þjóðníðing-
ar“. En ungir menn vilja lifa, og
til þess að geta lifað verða þeir
að gerast hræsnarar. En það er
skamt stig milli hræsni og óskamm
feilni, og því fer svo fyrir þessum
mönnum, að þeir skeyta hvorki um
skömm nje heiður og verða hálfu
liættulegri en hinir, sem hugsa ekki
um neitt nema sinn eigin hag.
Þar sem öll gagnrýni er bönn-
uð fara forgörðum þau öfl, sem geta
hreinsað sorann úr þjóðlífinu. Þar
sem ekki má ympra á neinum efa,
fer ábyrgðartilfinningin forgörð-
um. Þar sem rödd þekkingarinn-
ar er kæfð, þar heldur menningar-
leysið innreið sína. Og þegar svo
er komið fyrir einhverri þjóð, þá
lendir hún fyrr eða síðar í ógöng-
um.
Þannig er þá ástandið í Rúss-
landi, og þannig kemur það alheimi
fyrir sjónir í löndum þeim, sem
Rússar hafa hernumið. Þegar svo
er komið fyrir einhverri þjóð, og
hún hefir ekki dug í sjer að hrista
af sjer ok minnihlutans, þá er henni
engin bjargar von innan frá. Þeg-
ar siðgæðið er borið fyrir borð,
þegar hræsni og yfirdrepskapur
kæfir frjálsa hugsun, eru engar lík
ur til þess að sú spá rætist, að alt
Sá madur clskar þjóð sína licit-
. ast, scm mcst ber hina andlcgu
velferð hcnnar fyrir brjósti.
Sá maður ber hina andlcgu
velfcrð þjóðar sinnar mcst fyrir
brjósti, sem heitast þráir, að
mannssálirnar verði frelsaðar frá
andlegum dauða, og mcst lcggur
í sölurnar til þcss, að það verði.
Sá maður cr incstur og salmast-
ur föðurlandsvinur, cr mcsta og
cinlægasta viðlcitni sýnir i þvi,
r
að draga sálir samlanda sinna að
uppsprcltu lifsins sjálfs og bcst
kennir þcim að bcrgja af lindum
hennar.
Sjcra Friðrik J. Bergmann.
muni lagast af sjálfu sjer með bætt-
um efnahag. Framþróun og menn-
ing eiga sjer ekki stað nema þar
sem menn af eigin dómgreind og
frjálsum hug kunna að mcta heill
heildarinnar11.
Ef vjer leitum nú að orsökum sið
spillingarinnar, þá sjáum vjer und-
ir eins, að þær eru hinar sömu og
leiddu til hermdarverka nasistanna.
Báðar stefnurnar, nasisminn og
kommúnisminn, eru sprottnar af
sömu rót, og því eru óhæfuverk
in hin sömu í báðum einvaldsríkj-
unum. Þess vegna er enginn mun-
ur á kommúnismu og nasisma.
Menn spyrja: Hvernig stendur á
því, að í Rússlandi, sem alið hefir
þá Dostojevsky og Tolstoj, skuli
slíkt ofbeldi geta átt sjer stað?
Og menn spyrja einnig: Hvernig
stendur á því að í Þýskalandi, sem
hefir alið þá Beethoven og Göthe,
skuli herleiðing og brennur hafa
átt sjer stað?
Svarið er hið sama við báðum
spurningum:
Það er vegna efnishyggju og
guðleysis, já, blátt áfram fíand-
skap við guð. Því þegar guði er af-
neitað, hinni einu uppsprettu rjett-
lætis og sannleika, og þegar ekk-
ert er skeytt um mannslíf nje göfgi
mannsins, þá eru engin takmörk
lengur fyrir því, hvernig menn
haga sjer. Langi þá í völd, svífast
þeir einkis til að ná þeim. Og þeg-
ar þeir hafa náð þeim, svífast beir
cinkis til að halda þeim. Að vísu
eru til menn, sem telja sjálfum sjer
trú um, að trúlausir menn gcti ver
ið andstæðingar kommúnisma, nas-
isma og hverrar annarar ógnar-
stefnu. En það er algjör misskiln-
ingur.
Sá sem afneitar guði og boðorð-
um hans hefir gert uppreisn, og
þá þarf hann ekki að undrast það
neitt, þótt barátta hans gegn of-
beldi beri lítinn árangur. Því sá
sem er orsökinni samþykkur, hefir
engin tök á því, að hemja afleið-
ingarnar.
Sá sem afneitar hinum eina
sanna guði, föður allra manna,
hann eyðileggur í sjálfum sjer og
öðrum alt siðgæði, meðaumkvun,
bróðurást og að lokum manneðiið
sjálft.