Lesbók Morgunblaðsins - 16.10.1949, Blaðsíða 12

456
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
irnar til að aka brunaslöngum til
borgarinnar og flytja þaðan flótta-
fólk, sem hvergi átti höfði sínu að
að halla. Því að dagana 5.—8. maí
geisaði hinn ógurlegi stórbruni í
Hamborg, er laust allan heim með
skelfingu. Þá brunnu 75 götur með
4219 húsum, og þar á meðal fór
ráðhúsið og þrjár kirkjur. Hundrað
menn fórust, en um 20.000 mistu
hús og heimili. Tjónið var metið 14
miljónir marka.
En upp úr brunarústunum reis
Hamborg glæsilegri en hún hafði
áður verið. Stórhýsi komu í stað
smáhúsa, breiðar götur í staðinn
fyrir þröng og krókótt stræti og
allur borgarbragur breyttist al-
gjörlega. Og nú komu járnbrautir
og járnbrautarstöðvar, símasam-
band við Cuxhaven og í staðinn
fyrir næturverði kom lögregla, sem
helt uppi eftirliti í borginni nótt
og dag. Árið 1856 kom gufuferja,
sem var í förum milli Hamborgar
og Altona. Árið 1865 komu fyrstu
póstkassarnir í göturnar. Hæðin á
Alster hefur verið jöfnuð og þar
rís Aipp listasafnið.
Hinn ■ 15. október 1888 gengu
Hamburg; Altona og Wandsbek í
þýska tollabandalagið og upp frá
því verða framfarirnar hraðstígari.
Sama ár var líka hafin smíð á
þremur fyrstu gufuskipum Ham-
borg-Ameríkulínunnar.
Eins og aðrar borgir hafði Ham-
borg verið bygð innar borgarmúra
og þar voru aðallega þrenns konar
byggingar: hin miklu skrifstofu og
verslunarhús kaupmanha, einbýlis-
hús iðnaðarmanna og verslunar-
manna, og loks kofar hinna fá-
tæku. Þetta helst löngu eftir að
borgarmúrarnir voru orðnir þýð-
ingarlausir. Gömul lög um hinn
svokallaða hliðtoll hömluðu verka-
mönnum frá því að byggja sjer hús
og búa í þorpunum utan við borg-
armúrana. Það var sem sje regla
að borgarhliðum var læst sumar og
Das Steckelkörr.flet,
1939 —
vetur við sólsetur, og ekki opnuð
aítur fyr en í sólarupprás. Það var
hinn 31. desember 1860 að þessi
siður var lagður niður, og upp frá
því tóku úthverfin hratt að bvggj-
ast. Vegna þessa jukust og mjög
kröfur um bættar samgöngur. Var
þá farið að byggja hábrautir og
neðanjarðarbrautir og breyttist enn
alt útlit miðborgarinnar við það.
Þá var líka gerð hin mikla versl-
unargata, Mönckebergstrasse, og
bar hún mjög af öllum öðrum göt-
um. Altaf var og verið að stækka
og endurbæta höfnina, þangað til
hún var orþin einhver stærsta og
besta höfn í heimi, og nær yfir
7365 ha., en samanlögð lengd hafn-
arbakkanna er 264 kílómetrar. Svo
voru grafin göngin undir Saxelfi
og voru þau tekin í notkun 1911.
Fyrri heimsstyrjöldin og kreppu-
árin þar á eftir komu. ekki mjög
hart niður á Hamborg. Miklar
breytingar urðu þá enn á borg-
inni. Hin gömlu steinstræti voru
rifin upp og nýtísku götur gerðar,
og við þær risu upp stórhýsi, hvert
öðru meira og merkilegra. Jafn-
framt jókst þá stórkostlega bygð í
annálaður staður:
— 1949
úthverfunum, svo sem Hamm,
Barmbek, Horn o. fl. Bygðust þá
stór bæjarhverfi þar sem áður var
engin bygð.
Loftárásirnar.
í seinni heimsstyrjöldinni var
Hamborg enn lögð í rústir.
Ógurlegustu loftárásirnar voru
gerðar á borgina á tímabilinu 23.
júlí til 3. ágúst 1943. En áður höfðu
þó verið gerðar rúmlega hundrað
loftárásir á borgina.
Aðfaranótt 24. júlí 1943 sendu
bandamenn 600 sprengjuflugvjelar
til árásar á borgina. Þessi árás stóð
í hálfa klukkustund og á þeim tíma
rigndi látlaust sprengjum og eld-
sprengjum yfir borgina, svo að
borgarbúar höfðu aldrei lifað slíka
skelfingarstund. Þegar flugflotinn
hvarf á braut var borgin eins og eld
haf og af brunanum varð bjart sem
um hádag. Daginn eftir var bjart
veður og glaðasólskin, en ekki nutu
Hamborgarbúar þess því að reykjar
kófið lá eins og kolsvart þrumu-
ský yfir borginni. Mörg borgar-
hverfi lágu þá algjörlega í rústum,
en 1500 menn höfðu farist.