Lesbók Morgunblaðsins - 11.03.1951, Blaðsíða 6

146
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
„abstraktionanna" írá morgni vorr-
ar menningar, þar sem germönsk
hugsun gaf sig til kynna í varan-
legu efni.Og það er þessi hugar-
heimur, sem mjer finst koma fram
hjer á sýningunni.
Það er til daemis einhver karl-
mennskuæska og lífski'aftur, sem
kemur fram í verkum listamanns-
ins Ásmundar Sveinssonar, eitt-
hvað sem brýtur allar brýr að baki
sjer. „Helreiðin“, já, hún er sannar-
lega frumnorræn, algjör mótsetn-
ing grískrar hstar, þar er skugga-
leg, heiðin dultrú, feld í hið ein-
kennilega stuðlamál hinna snúnu
forma.
Og sjaldan sjer maður slíka ham-
remmi, sem kemur fram í spennu
hinna bevgðu forma í „Malaran-
um“.
En máske kemur hinn ómengaði
listsmekkur Ásmundar hvergi bet-
ur fram en í myndinni, sem ber hið
skrítna nafn „Gólfþvottur“. Ójá.
eitthvað verður hver mynd að
heita, og einhverja tylliástæðu
verður myndhöggvarinn að hafa,
þegar hann lætur sinn skapandi
vilja brjótast fram í formi og stuðl-
un. En hvað sem um það er, þá
hefur árangurinn orðið mjög eftir-
tektarverður. Þar er um að ræða
lifandi formsamsetningu, sem er
samtímis margbrotin og einföld í
allri sinni „abstraktion“. Sú kraft-
þensla, sem kemur fram í hending-
um formanna knýr mann til að
líta á heildina frá nýu og nýu sjón
arhorni. Hjer er hvorki upphaf nje
endir, ný form koma fram, það er
sannarlega ný opinberun breyti-
legra viðhorfa, er knýr mann til að
skoða myndina í krók og kring. Er.
hvað skeður? Alt í einu rekur mað-
ur sig á vegg. Myndin er sett upp
að skilrúmi, svo að þessari þrá
verður ekki fullnægt. Annað e>ns
klaufabragð er sjaldsjeð.
Ásmundur hefur náð hinu hóg-
lega „abstrakt“ formi, svo að ham-
hleypuskapur hans er hvorki ógeð-
feldur nje áreitinn. Það er eins og
hann hafi lyfstein fyrir geðshrær-
ingarnar. Formin eru hjer óbund-
in. En í eldri mynd, , Móðir jörð“
er engu líkara en hugsjónaformið
sje að springa af innri kraftþenslu,
svo uð í myndinni kemur fran;
eirðarleysi, þrátt fyrir augljósa list-
ræna kosti hennar.
Hinna sömu áhrifa gætir í verk-
um Sigurjóns Ólafssonar. Þau eru
sköpuð af innri nauðsyn. Með
mynd móður sinnar sýnir hann
hvers hann er megnugur á sviði
raunsæinnar. Og myndin af Ás-
grími Jónssyni er þannig, að þar
talar steinninn til vor, þótt hann
sje ekki hámæltur. Það er eins og
listamaðurinn hafi fundið svipinn
í sjálfum steininum og aðeins dreg-
ið hann fram, með því að mjatla
þar örlítið úr — en hvílíkur árang-
ur! „Ekkjunni“ gleymir maður og
ógjarna — hvernig hún starir trylt
á oss út úr örlagafangelsinu inni í
steininum.
Sigurjón er fjölhæfur. í „Sjó-
manninum“, sem stendur fyrir ut-
an „Kunsnernes Hus“, lýsir hann
með „dramatisku“ samspili brún-
óttra „stereometiskra“ forma á
áhrifaríkan og kaldranalegan hátt
baráttu Islendinga við náttúruöflin
á hafinu.
Þá er gaman að myndinni
„Kona“ eftir Gerði Helgadóttur,
þrátt fyrir það þótt hún sje of
samanknýtt, ennfremur að verk-
um þeirra Magnúsar Á. Árnason-
ar og Tove Ólafsson, því að hjá
henni fer saman mjúk form og
góður efnislegur yfirborðssvipur.
Þá koma nokkrar tilraunir með
frumstæðri list og úti fyrir dvrum
rekur maður augun í hina reahst-
isku mynd Ríkarðs Jónssonar af
Jónasi Jónssyni.
—oóo—
Þegar maður lítur á íslensku sýn-
inguna í heild, þá verður maður
að dást að því þreki, sem þessi
fámenna og afskekta þjóð þarna
lengst í norðri, hefur sýnt, í því að
komast jafnfætis meginlandsþjóð-
unum á sviði listarinnar. íslend-
ingar hafa lagt fram alla krafta
sína, til þess að komast yfir nýar
og hentugar aðferðir, til þess aö
lýsa tilverunni á eins margbrotinn
og listrænan hátt og unt er. Og þótt
mörg verk þeirra beri vott um van-
þroska, þá skiftir það litlu máli í
samanburði við þá gnægð skap-
andi ungra afla, sem maður finnur,
að þar eru að baki.
^ ^
BRIDGE
S. K 9 5
H. Á 3
T. D 5
L. K G 10 9 7 6
S. Á 10 8 5 2
H. D 9 5
T. K 6 3
L. Á 4
N
V A
S
S. 4 3
H. G 7 6 4 2
T. 8 7 2
L. D 3 2
S. D G 7
H. K 10 8
T. Á G 10 9 4
L. 8 5
Sagnir:
V N A S
1 S 2 L pass 2 gr.
pass 3 gr. pass pass
V sló út S 5. Borðið fekk slaginn á
9 og sló út TD, en V drap með K og
sló út spaða aftur og nú getur S ekki
fengið nema 8 slagi. Hann hefði átt að
vita, að úr því að V opnaði sögn, hlaut
hann að hafa LÁ. Hefði því S átt að
drepa fyrsta slaginn með SD og slá út
laufi. Drepi Y þá ekki með ásnum, er
slagurinn tekinn á kóng í borði og svo
er TD slegið út. Ef V drepur næst með
LÁ verður S að ná út drotningunni og
það er ekki hættulegt, því að A er þá
spaðalaus. Með þessum hætti er hægt
að vinna spilið.