Lesbók Morgunblaðsins - 09.03.1952, Blaðsíða 2

[“110 r LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
flæðarmál og skall brimið á norð-
urhlið þess í foraðs veðrum og
óvenju háflæðum. En svo varð hús-
ið að víkja, er Eimskip byggði þar
skrifstofuhús sitt, og var þá flutt
niður á uppfylhnguna norðan
Tryggvagötu og stendur þar enn,
eins að ytri sýn og það var. —
Þó sjást nú á því þau ellimörk, að
þak og mænir er sligað. Þar hefur
lengi verið og er enn afgreiðsla
Sameinaða og nú ræður þar ríkj-
um hinn kunni Reykvíkingur, Er-
lendur Ó. Pétursson.
Brátt var Guðrún albúin á veið-
ar. Var þá látið úr höfn og siglt til
Vesturlands, sem venja var að end-
[ aðri vetrarvertíð. Fiskur var treg-
ur í nokkra daga í Patreksfjarðar-
flóanum, en svo bar okkur upp að
landi örgrunnt við Breiðavík norð-
an Látrabjargs, og þar var allvænn
fiskur svo handóður að við fyllt-
um skipið á fáum dögum. Þarna
reru allmargir opnir bátar á hverj-
1 um morgni og voru allt í kring um
okkur; sendu þeir okkur mörg
; háðsyrði fyrir að vera á þilskipi
uppi í landsteinum, svo sem, hvort
við værum hræddir um að komast
út úr kortinu, ef við værum fremur
utan við en fyrir innan opnu bát-
ana. Aðrir töluðu við okkur af
fullri kurteisi.
Þessa daga var sólskin og vor-
blíða. Ef við litum út fyrir borðið
forsælu megin við skipið var torfa
af fiski undir síðunni, en enginn
þeirra skipti sér af öngli né beitu,
en neðar í sjónum var hann svo
þéttur að íyrir kom að færið hætti
að renna niður, því einn hafði þá
krækzt á niðurleið færisins, og
einnig kom það fyrir, ef oddur og
agnhald stóð út úr fiski, sem dreg-
1 inn var upp, að annar kræktist of-
1 an á. Hvorttveggja þetta kom fyrir
mitt færi.
rr* a,
Það mun hafa verið alveg um
mánaðamót maí og júní að það
stóð á endum, að saltið var búið
og lestin full af söltuðum fiski. Að
lokinni síðustu aðgerð fór frívaktin
niður, hvíldinni fegin, en dekk-
vaktin þvoði dekk og lagaði tiL —
Öllum seglum var til tjaldað, þar
með slevara og gaffaltoppum, en
það var sífellt logn og mátti svo
heita, að aldrei sæist gráð á sjór.-
um (gráð kölluðum við sjómenn-
irnir það, ef lygnan dökknaði fyrir
hægum blæ). Þannig var þetta einn
sólarhring eftir annan að við kom-
umst ekkert fyrir endalausu logni.
í öll þau ár (13) sem ég var á skútu
sá ég aldrei skipstjóra mína æðrast,
nema þegar þeir lágu í logni tímum
saman. Það reyndi svo á þolinmæði
þessara dugnaðar og áhugamanna,
sem þeir voru allir, að þá gátu þeir
umhverfzt af grertaju. — Til þess
bendir líka vísa ein, sem var hús-
gangur á þessum skipum, og oft
með farin:
„Þá aðrir vara reiða og rá
rifuðu seglin þunnu,
hclvitis í logni lá
lengi Björn á Gunnu.“
Þótt eigi viti ég það, mætti vel vera
að vísa þessi hefði orðið til sunnan
undir Snæfellsjökli. Þar var oít
legið í logni og misvindi, þó hvass-
viðri væri báðum megin, og þar
horfði ég á eitt sinn að toppurinn
fauk af „Kitty“, er snögg og snörp
vindhviða kom öfugt í seglin.
Hinn 6. júní vorum við • loks
komnir inn á forarkant (Akurnes-
ingaforir) norður af Rennum, og
auðvitað lágum við í logni. Þar
brast þohnmasði Guðmundar skip-
stjóra. 4 eða 5 enskir togarar voru
norðan við hraunið. Verið gat að
uppcldis og stallbróðir hans og
aldavinur, Sigurður Hafliðason frá
Húsatóftum í Garði, sem þá var á
enskum togara, væri á einhvcrjum
þessara. Það var í byrjun löngu-
vaktar kl. 12.30 miðdegis, að hann
setti út julluna, valdi 4 menn með
sér og reri að nokkrum þessara tog-
ara. Hann fann loks Sigurð í ein-
um þeirra. — Jullan var lítil, bein
á borði og lapti í sig yfir framstefni
ef hún var framhlaðin. — Milli
fremstu þóftu og framstefnis var
lítill þríhyrrtingur, sem einn mað-
ur gat aðeins staðið í. — Þeir lögðu
að síðunni, Guðmundur hleypur
frá stýrinu fram að stefni, réttir
upp fangalínuna og hún er sett föst.
En af því togarinn hafði trollgang
og jullan lá á nösunum, þoldi hún
það ekki, en renndi nefinu niður í
sjóinn, fylltiat á augabragði og
hvolfdi úr sér öllum mönnunum
nema einum, sem náði í afsleppt
klusgat, sem var þar í lunningunni
og bjargaðist með því að í hann
var tekið strax og honum hjálpað
upp á togarann. Sagt var að allir
hinir hafi verið eins og sofandi eða
dáleiddir og hreyfðu sig ekki. Guð-
mundi, sem stóð við fangalínuna
fasta í togaranum, varð ekki einu
sinni að taka í hana sér til bjargar.
Þeir sukku allir strax og sáust ekki
meir, enda lent í straumiðunni frá
skrúfunni. Þannig snerist væntan-
legur vinafundur á cinu augna-
bhki í hörmulegasta sorgaratburð.
4
Aðalaílabrögð opnu skipanna af
Akranesi sem annars staðaF við
Flóann um þetta árabil, voru í því
fólgin að fá fiskinn, sem ensku tog-
ararnir vörpuðu útbyrðis, en þeir
sjálfir hirtu þá lítið annað en flat-
fiskinn. Einstakir formenn áttu oft
skipti við sama togarann meðan
hann var í túrnum, og ekki var
ætíð fiskur til, er komið var að
togaranum. Fór þá stundum for-
maður bátsins í brúna og togaði á
beztu aflamiðunum, sem hann
þekkti; til þess að fá þorskinn sem
fyrst.
Ásmundur Þórðarson á Iíáteig
var a skipi sínu við hliö eins tog-
arans og beið eftir afla í skip sitt.