Lesbók Morgunblaðsins - 09.03.1952, Side 14

Lesbók Morgunblaðsins - 09.03.1952, Side 14
122 " r LESBÖK MOKGUNBLAÐSINS eins og smjör og seldi það út um öll Bandaríki. Nú er það svo að jarðolía eyðir fjörefnum og veldur því næringarefna skorti, sé hennar neytt. Og þarna var þetta þeim mun hættulegra, sem þetta var talin fæða fyrir börn. Matvælaeftirlitið stendur uppi ráðþrota gagnvart þessu. Það getur ekkert gert fyr en áhrif hinna eitr- uðu matvæla fara að koma í ljós. Þess vegna er nú róið að því öll- um árum að fá sett lög, er banni að nota önnur efni í mat en þau, sem reynd eru að því að vera óskaðleg. Að vísu er til sérstök nefnd, sem á að hafa eftirlit með því hvaða efni sé notuð í matvæli, en það tekur langan tíma að fá úr því skorið hvort hin ýmsu efni geti verið óholl. Það getur jafnvel átt sér stað að slæmar afleiðingar þess að hafa neytt einhverra efna komi ekki fram í mönnum fyr en eftir allt að tíu ár. Matvælaeftirlitið hefur skrá um 704 efni, sem það veit að hafa vcrið notuð í matvæli að staðaldri. Af þessum efnum eru 428 talin óskaðlcg, en hin 276 eru ýmist eitr- uð cða hafa ekki verið reynd svo að hægt sé að skera úr því hvort þau eru skaðleg eða óskaðleg. Formaður eftirlitsnefndarinnar, James J. Delancy, hefur í „Ame- rican Magazine“ ritað grein um þessar citruðu matartegundir, og nefnir þar ýmis dæmi, sem fróðleg cru til athugunar. Fer það hér á cftir: Brauð. — Vegna þess að hús- inæður hafa alltaf lagt kapp á að fá sern mýkst og hvítust brauð, hefur um Jangt skeið verið blandað ýms- um eínum í það til þess að upp- fvlia Jæssar kröfur þeirra. í'yrir 25 árum var farið að blanda „agene“ (nitrogeu trichloride) í hveitið. — Fyrir þrcmur árum fann enskur vísindmnaður að hundar fengu lpmunarveiki af því aó eta slíkt hveiti. Ekkert hefur sannazt um að það hafi slík áhrif á menn, en bak- arar hættu þá sjálfviljugir að nota það. Eftir 1947 fara bakarar svo að nota ýmis efni til þess að brauðin haldist mjúk. Og tveimur árum seinna keyptu 30.000 bakarar af efnaverksmiðjum 10 milljónir punda af alls konar efnum til þess að láta í brauð. Þessi efni komu í staðinn fyrir mjólk, smjör, egg og matarolíu. Þótt engar sönnur hafi verið færðar á að efni þessi sé mönnum skaðleg, þá er hitt víst, að brauðin eru svikin — þau hafa ekki það næringargildi, sem þau höfðu áður. Frægur vísindamaður hefur bent á, að eftirsókn hús- mæðra að sem hvítustum brauðum, sé ekki annað en endurtekning á sögunni. Fyrir 2000 árum vildu auðmennirnir í Rómaborg ekki sjá annað en hvítt brauð, en fátækling- ar og þrælar urðu að láta sér lynda svart brauð, en voru miklu hraust- ari fyrir vikið. Alifuglar. — Hænsaeigendur hafa fyrir nokkru fundið upp á því að dæla ofurlitlu af tilbúnum hormon er nefnist „stilbestrol“ í kollinn á hænuungum til þess áð þeir vaxi skjótar og verði stærri og feitari. En jafnframt kemur það í ljós að þeir missa sitt rétta eðli. Það kom nú í Ijós, að minkar, sem höfðu verið aldir á kjöti af þessum hæns- um, misstu líka eðli sitt og urðu ófrjóvir. Bændur heimtuðu skaða- bætur af ríkinu fyrir það að land- búnaðarráðuneytið hefði ráðlagt sér að ala minka á þessu kjöti. Og nú liggur fyrir þinginu frumvarp um að greiða þcim skaðabætur. í Kanada hefur verið bannað með lögum að fita skepnur með „stil- bestol“, vegna þess áð neyzla kjöts- ins kunni að gera fólk ófrjótt. Það eru engar sannanir fyrir að afleið- íngin geti orðið sú, menn vita ekk- ert um það, en „stilbestol“ er mikið notað í Bandaríkjunum til þess að hraða vexti fugla, kinda, svína og nauta, og þar liggja engin lög við því. Gosdrykkir. — Farið er að nota brennisteinssýru í gosdrykki, en það þykir sérfræðingum mjög var- hugavert. Og það hefur komið í ljós, að glerungurinn hefur dottið af tönnum þeirra, er þessara drykkja hafa neytt og tennurnar orðið meirar. Tilraun var einnig gerð á rottum. Þær fengu heilsu- samlegan mat í sex mánuði en ekk- ert annað að drekka en þessa gos- drykki. Eftir þann tíma var svo komið að tennurnar voru dottnar úr þeim. Kjöt. — Sum af eiturefnum ber- ast í matinn eftir krókaleiðum. Svo er um ýmis efni, sem notuð eru til þess að eyða skordýrum og illgresi. Kunnast þeirra er DDT. Því hefur á undanförnum árum verið dreift yfir stór landflæmi og þótt heilla- ráð gegn skordýraplágu. Því hefur verið haldið fram, að það væri óskaðlegt fyrir menn þótt efni þetta bærist ofan í þá. En nú hefur kom- ið upp úr kafinu, að DDT sezt að í fitu og getur með tímanum haft mjög skaðvænleg áhrif á lifrina. Það þykir og einkennilegt, að menn sem veiktust síðastliðinn vetur af hinum dularfulla X-vírus, höfðu hin sömu sjúkdómseinkenni og þeir, sem veikzt hafa af DDT eitri. Þar sem DDT er stráð yfir akra og engi berst það með grasi og heyi í skepnur. Þess vegna lét Texas Research Foundation rannsaka hve mikið af því mundi leynast í kjöti, sem flutt var á markað. Voru tekin sýnishorn af kjöti upp og oían og af handahófi og kom þá í ljós að í því var 69/1.000.000 af DDT, cn mat vælaeftirlitið heí'ur talið að þetta eiturefni sé skaðlegt mönnum ef meira er af því í fæðu en 5 á móti milljón, og geti þó svo lítill skammt ur haft slæm áhrif á lifrina í sum- um tilfellum.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.