Lesbók Morgunblaðsins - 30.03.1952, Blaðsíða 15

LESBÓK MOKGUNELAÐSINS
171
Heimsendir
MARGIU falsspámenn hal'a komið
fram og boðað að jörðin muni farast
að tiltekinni stundu. Þessir spádómar
hafa aldrei ræst, en þeir hafa jafn-
an orðið til þess að vekja ótta og
skelfingu hjá auðtrúa sálum. Bryddir
jafnvel á því enn í dag að menn séu
hræddir við slíka spádóma og er það
hið mesta óþurftarverk að útbásúna
þá. Hér á landi gætir þessa ótta þráLt
fyrir það að vér teljum oss með mennt-
uðustu þjóðum og séum vaxnir upp úr
því að trúa á hégiljur. Þegar jarð-
skjálftakippúrinn varð um daginn hér
um Súðúrnes, héldú ýmsir að þetta
væri upphaf eða forboði heimsendis
og allskonar ótrúlegustu sögur komu
á gang.
Það er erfiðara að kveða þessa hjá-
trú niður en kynda undir lienni. Fólk
heldur í hana dauðahaldi, eins og títt
er um hjátrú og það þykist vita bet-
ur en þeir, sem telja þetta hindurvitni.
Það segir sem svo: Er ekki víða talað
um heimsendir í biblíunni? Spáði ekki
Jesú sjálfur að heimurinn mundi far-
ast og forboði þess væri jarðskjálft-
ar?
Jú, en hvaða heimur var það, sem
liann átti við? Heimarnir eru marg-
ir, eins og sjá má í íslenzkri goðafræði.
„Níu man ek heima“, segir völvan við
Óðinn. Þar er talað úm goðheim,
mannheim, álfheim, jötunheim, dverg-
heirn, vanaheim, ljósálfaheim, hel-
heim og undirheim. Stundúm eru þessi
nöfn höfð í fleirtölu. Svo er talað um
vindheim, sólarheim, aldaheim, ljóð-
heima, munarheima o. s. frv. Títt er
mönnum að segja „um alla heima og
geima“, „út í heim“, „þessa heims og
annars“, „milli heims og helju“, „að
sýna einhverjum í tvo heimana", „vita
ekki í þennan heím né annan“ o. s. frv.
Þá er og til máltækið „heimur versn-
andi fer“ og er þar ekki átt við jörð-
iná, heldur mannfólkið, sem hana
byggir.
í grísku eru fjögur orð, rem ýmsir
biblíuþýðendur hafa þýtt með orðinu
heimUr (World á ensku), en þau eru:
aion, ge, kosmos og oikoumene. En
þetta er ekki nákvæm þýðing, enda
er farið að nota önnur orð í seinustu
biblíuþýðingujn.
oLc i (í i
Er fram á þroska’ ég færðist aldur
oft fannst mér gremjast hugurinn,
er mamma ástrík um inig spurði:
Ilvert crtu’ að fara, sonur minn?
Og oft mcð sárri grcmju í gcði
ég gengið hef irá spurnum þeim,
cr eiginkonan ástrik spurði,
hvort ei ég bráðum kæmi heim.
Þcir, scm mér unnu, cru ðánir
og umhyggjan — lnín fór mcð þeim.
Nú hvcrt ég ætli engir spyrja
og engir, nær ég komi heim.
JENS HEUMANNSSON
Aristoteles segir svo um kosmos, að
það þýði himin og jörð og allar skepn-
ur, en að öðru leyti eigi það einnig við
skipulag heimsins. Orðið aion eru nú
sumir biblíuþýðendur farnir að þýða
með „öld“, en réttari þýðing væri ald-
arfar. Það á hvorki við jörðina sjálfa
né neinn tíma eða tímabil, heldur á-
stand, rikjandi venju eða skipulag.
Þegar lærisveinarnir báðu Jesús að
útskýra söguna um sáðmar.ninn, þá
sagði hann: „kornskurðartíminn er
endir veraldar” (Matt. 13, 40). En er
hánn sat á Olíufjallinu spurðu læri-
sveinarnir hvert væri tákn enda ver-
aldar (Matt. 24, 3). Á báðum stöðum
stendur í gríska handritinu „aion“, sem
hér er þýtt með „veraldar”. (Hér er
alls staðar notuð biblíuþýðing Brezk-
erlenda biblíúfélágsins 1945). Hér hef-
ir Jesús því ekki talað um að jörðin
mundi fárast, heldur hið ríkjandi
skipulag á jörðinni. Sést það og einn-
ig á því, sem á eftir fer, að hann hefir
ekki átt við að jörðin mundi farast,
því að hahn segir um tíma endalok-
anna, að „þá munu tveir vera á akri,
annar er tekinn en, hinn skilinn eftir.
Tvær munu mala í kvörn, önnur er
tekin, hin skilin eftir“. Þetta gerist
þegar þjóð rís upp gegn þjóð, kon-
ungsríki gegn konungsríki, þegar menn
framselja hverjir aðra og hata hverjir
aðra. Mannkynið á þá við miklar
hörmungar að búa, meðan það er að
losa sig við hin illu öfl, en það ferst
ekki, heldur kemur betra út úr hildar-
leiknum.
Þetta sama kemur fram í 2. bréfi
Péturs postula: „Viljandi gleyma þeir
því, að himnar voru til forðum og jörð
til orðin af vatni og upp úr vatni fyrir
guðs orð, og fyrir það gekk vatns-
flóðið yfir þann heim, sem þá var,
svo að hann fórst. En þeir himnar,
sem nú eru og jörðin geymast eldin-
um fyrir hið sama orð og varðveitast
til þess dags, er óguðlegir munu
dæmdir verða og tortímast” (2. Tét. 3,
7). Hér stendur í frumtextanum „kosm-
os“, sem þýtt er með himin og jörð. Og
eins og mannkynið lifði af Nóaflóð, svo
mun það einnig lifa af Surtarloga. Hér
er því ekki átt við það að jörðin muni
farast, heldur muni hið illa á jörð-
inni tortímast.
^ ^ ^
Húsmóðir: — Þvoðirðu nú fiskivn
vel áður en þú lézt hann í pottinn?
Vinnukona: — Það er óþarfi, hann
hefir alla sína ævi verið í sjó.