Lesbók Morgunblaðsins - 21.09.1952, Blaðsíða 16

452
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Á IÐNSÝNINGUNNI. — Iðnsýningin, sem opnuð var hér í Reykjavík hinn G.
þ. mán., er tvímælalaust stærsta og fullkomnasta sýning-, sem haldin hefur
verið hér á landi. Ber margt til þess og má þar nefna stærri og betri húsakynni
en áður hafa þekkzt, og að hugsað hefur verið meira um útlit sýningarinnar cn
áður hefur þekkzt, meira gert tii þess að upplýsingar blasi hvarvetna við aug-
um gesta, svo að í svipleiftri geti þeir litið langa og fjölþætta þróunarsögu, og
mikið lagt upp úr smekkvísi í hverri sýningardeild. En það sem mestu máli
skiftir þó er það, hve stórkostlega íslenzkur iðnaður hefur aukizt um fram-
leiðslu og framleiðslugreinar síðan seinasta iðnsýning var haldin. — Hér er ein
mvnd frá sýningunni, ekki birt vegna þess að hún gefi neina hugmynd um
heildarsvip sýningarinnar, heldur vegna þess að hún sýnir viðleitni að nota
vatnsafl, þar sem fallhæð er svo lítil að áður hefur ekki þótt tiltök að fram-
leiða þar rafmagn. Allur iðnaður þarf orku. Vatnsaflið er nóg á íslandi og það
þarf að hagnvta sem bezt. Mvndin getur því verið táknræn fyrir það hvers is-
lenzkur iðnaður þarfnast mest: orku og hugkvæmni. (Ljósm. Mbl.: Ól. K. M )
inn af öllum íbúum Bandaríkjanna yfir
fimmtugt.
Gerontologi er sú fræðigrein kölluð,
sem fjallar um aldur manna og orsakir
til líkamshrörnunar og hver ráð sé til
þess að menn deyi ekki fyrir aldur
fram. Markmið hennar er þó ekki að
gera menn sem elzta, heldur að sanna
að menn geti haldið lífsfjöri sínu og
starfsorku þrátt fyrir háan aldur. í
hennar augum er það heimska að telja
aldur manna i árum og segja að þeir
sé orðnir óstarfhæfir þegar þeir hafa
náð vissum aldri. Starfsþreki og starfs-
hæfni manna er ekki lokið við neitt
ákveðið æviskeið. (Þýtt).
★ ★ ★ ★
íslenzk ráðvendni.
Enskur maður, Charles Forbes, ferð-
aðist hér um landið fyrir tæpum
hundrað árum. Hann segir, frá því að
hann hafi komið seint ufff kvöld (kl.
10) að Hvítá í Borgarfirði og þurft
fylgd yfir hana og upp að Reykholti.
Kom hann þar að bæ, þar sem allt
fólkið var önnum kafið við heyhirð-
ingu, þótt liðið væri á dag, og fekk
hann bóndann til að hlaupa frá hirð-
ingunni og fylgja sér. Hvítá var ill
yfirferðar og þeir lentu í myrkri í
henni, svo að honum þótti nóg um,-
Bóndinn skilaði honum þó heim að
Reykholti um nóttina og höfðu þeir þá
verið þrjár klukkustundir á leiðinni.
Forbes segist þá hafa rétt bónda tvo
ríkisdali í þóknun fyrir fylgdina, en
það hafi ekki verið við komandi að
bóndi tæki nema við öðrum — hann
sagði að það væri nóg borgun.
Þórunn tálausa
í september (1737) heyrðist þjófn-
aður Þórunnar Magnúsdóttur er kölluð
var tálausa. Hafði hún stolið á Höfða-
strönd, á Laugalandi á Bökkum og í
Brimnesi í Viðvíkursveit, bæði fiski úr
hjöllum og bæarhúsum, þar með smjöri
og mjöli allvíða. — Sonur hennar 14
vetra, Guðmundur Guðmundsson
fylgdi henni í verki þessu. Var þingað
um hana í Viðvík 15. október; var
henni dæmt húðlát og þar hýdd af
Sigurði böðli Bjarnasyni, en hún látin
hýða Gvend son sinn sjálf, fyrir þjófn-
að þann og aðrar ódáðir, sem hún hafði
honum kennt. (Mælif. ann.)
Hnerrar
Guð hjálpi mér, segja menn þegar
þeir hnerra, eða Guð hjálpi þér, þegar
annar hnerrar. Þessi siður er fyrst
kominn upp í Svartadauða. Hann gekk
í héraði einu sem annars staðar hér á
landi og strádrap fólk. Loksins kom
hann á einn bæ, þar sem tvö systkin
voru. Þau tóku eftir því, að þeir sem
dóu á bænum, fengu fyrst geisilegan
hnerra, og af þessu tóku þau upp á því
að biðja guð fyrir sér og hvort fyrir
öðru, þegar þau fengu hnerrana. Lifðu
þau tvö ein eftir í öllu héraðinu. Af
þessu skal jafnan biðja Guð fyrir sér
þegar maður hnerrar og deyr þá eng-
inn af hnerrum.
Kúfiskur
hefir lengi verið hafður til beitu á
Vestfjörðum. Um 1890 var byrjað að
veiða hann með svonefndum „plóg“ og
þessi plógur varð afkastameiri með
hverju árinu sem leið, enda jókst
beituþörf mjög eftir að vélbátarnir
komu. Nú er sagt að kúfiskur sé ná-
lega upp urinn við Djúp, en gnægð
af honum enn í Önundarfirði. En hvað
verður það lengi þegar farið er að
veiða hann til útflutnings?
Vetrarspá
Það veit á góðan vetur, ef þrisvar
snjóar í fjöll fyrir lok ágústmánaðar.
Þeir snjóar heita „vetrarkálfar". Aðrir
segja að ef snjói í fjöll í hverjum sum-
armánuði, verði vetur góður. — Það
þykir og góðs viti ef vötn og ár leggur
á haustin án þess að bólgna upp.