Lesbók Morgunblaðsins - 11.01.1953, Blaðsíða 7
' LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
7
HORFISIAR BORGIR FIMIMAST
A MYNDUM TEKNUM ÚR LOFTI
SÍÐAST LIÐIN 100 ár hafa rann-
sóknir fornfræðinga aukið mjög
þekkingu mannkynsins. Þeir hafa
grafið úr jörð upplýsingar um
horfnar þjóðir og menningu, sem
kulnað hefur út fyrir langa löngu.
Fornminjarnar eru áreiðanlegri
heimildir heldur en jafnvel skráð-
ar frásagnir, oft og tíðum. Vér höf-
um sagnir um ýmsa atburði, sem
gerðust löngu áður en menn fundu
upp leturgerð. Þessar sagnir bárust
mann fram af manni, kynslóð
fram af kynslóð, þangað til ein-
hver tók sér fyrir hendur að skrá
þær. Má jafnvel kalla furðulegt
hvað hin munnlega arfsögn hefur
reynzt traust, hvernig menn fyr ,á
tímum hafa kappkostað að segjá
rétt frá. Og það eru fornleifarann-
sóknirnar, sem staðfesta þessar
sögur. Aftur á móti hefur það þrá-
Nimrod í írak. Hér höfðu
Assyríukonungar aðsetur
á 9. öld f. Kr. Þústin í
neðra horninu t. v. er
leifar af Ziggurat.
faldlega komið fyrir, að fornfræð-
ingar hafa getað skygnzt óravegu
aftur í aldir og kynnzt menningu
þjóða, sem engar sögur fara af. Má
þar meðal annars nefna Zimbabve-
bygginguna miklu í Mið-Afríku og
hinar tröllslegu mannamyndir á
Páskaeynni í Kyrrahafi. Enginn
veit ínn 'lívaða þjóðir þar hafa
verið að verki.
Margar fornar borgir og mann-
virki hefur kæft í sand, einkum í
íran, Mesopotamíu og Arabíu, þess-
um fornu menningarlöndum. Önn-
ur mannvirki hafa sokkið í jörð
þannig, að jarðvegur hefur hlaðizt
ofan á þau og hulið þau með öllu.
Þannig er um mörg mannvirki
Rómverja á Englandi, t. d. er nú
25—30 feta þykkt jarðlag ofan á
herbúðum Rómverja er stóðu þar
sem nú er London.
TiTviljun ein hefur oft ráðið því
að gömul mannvirki hafa fundizt,
en þó hafa stundum fundizt merki-
legar fornleifar vegna þess, að
menn treystu því að sögusagnir
væri réttar um það hvar þessi og
þessi staður hefði verið. Þannig var
það um Babylon, Trójuborg, Ur í
Kaldeu (þar sem Abraham átti
heima) og Tel-el-Amarna. Á eng-
um þessara staða sáust nein merki
um handaverk manna fyr en farið
var að grafa þar.
Nú hafa menn komizt að því, að
ljósmyndir teknar úr lofti, sýna
oft furðulega vel hvar forn mann-
virki eru fólgin í jörð. Þetta stafar
af því, að enda þótt fornar borgir
sé horfnar í jörð, standa víðast
Hadhr í írak,
fannst fyrst
t _ 1886 í eyði-
mörkinni milli
lEbt'i&sS Efrat og Tígris.
Saga þess er
^ ókunn.