Lesbók Morgunblaðsins - 18.01.1953, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
lí)
RUHR-HÉRAÐIÐ
Þjóðverfar kunna að vinna
Brezkur fréttaritari skrifar:
Ég hefi nýskeð ferðast um Ruhr-
héraðið að nýu. Það var þrumuveður
og eldingar léku um hina háu reyk-
héfa verksmiðjanna og bræðsluofn-
anna. Það var hér, í þessu héraði, að
Þjóðverjar bitu á jaxlinn eftir strið-
ið, brettu upp ermarnar og tóku að
hamast við að koma fótunum undir
sig aftur.
Eftir að Þjóðverjar höfðu fengið
stöðugan gjaldeyri, gerðist eitthvert
mesta kraftaverk þessara ára í Ruhr.
Hér hristu Þjóðverjar fyrst af sér
undirlægjuskapinn við herveldi
liinna sigrandi þjóða. Hér gengu þeir
öruggir til verks, óhræddir við að
leggja hart að sér við vinnu, og þeir
vissu hvernig á að vinna.
Á hæð nokkurri utan við Essen,
stendur eitt af stórkostlegustu íbúð-
arhúsum veraldar. Það heitir „Villa
Huegel“ og var einu sinni aðsetur
Krupps-fjölskyldunnar. Einn af fyrr-
verandi þiónum þeirra var svo vænn
að sýna mér húsið. Þar sá ég matsal,
þar sem 70 manns gátu hæglega setið
að borði í einu. Þar sá ég sundhöll,
sem er undir bókasafninu. Eg skoð-
aði veizlusalinn, knattborðssalinn,
sem er skreyttur í kínverskum stíl,
málverkasafnið og nokkrar tylftir
svefnherbergja.
í þessu minnismerki um ósmekk-
legt óhóf og bruðlunarsemi, settist
að hin sameinaða kolanefnd banda-
manna að stríðinu loknu, og hún
gerði nákvæmar áætlanir um það
hverju hinir þýzku verkamenn í
Ruhr mundu geta afkastað. Allar á-
ætianir hennar reyndust ramvitlaus-
ar. Harry Collins, formaður kola-
nefndarinnar, sagði við mig og ypti
öxlum um leið: ,,Ég verð að viður-
kenna að afköst kolanámumannanna
hafa farið langt, langt fram úr þvi,
sem nokkrum manni hafði til hugar
komið“. Ungir námamenn hafa kom-
ið í stað þeirra gömlu. Meðalaldur
námamanna var áður 43 ár, en er nú
37, eða lægri en á dögum Hitlers.
Með bættum kjörum hafa þeir kveðið
niður alla kommúnista, og það kem-
ur varla fyrir að menn komi ekki til
vinnu sinnar að ákveðinni stundu.
Sama máli er að gegna um verk-
smiðurnar. Þar er unnið af kappi og
af þeirri vinnuþekkingu, sem Þjóð-
verjum er lagin. Áhrifanna af hinu
fasta gengi peninga hefir jafnvel
gætt enn meira í verksmiðjunum
heldur en í kolanámunum. Banda-
menn höfðu gert áætlun um fram-
leiðsluna þar, og þeir höfðu sett
markið svo hátt sem þeir framast
þorðu. En Þjóðverjar fóru leikandi
fram úr því. Einn af stálbræðslu-
mönnunum þýzku benti mér á stál-
bræðslu sína, sem var í riistum eftir
loftárásir, og sagði: „Þegar á allt er
litið þarf maður ekki að hafa þak
yfir stálbræðslur. Ég sé aðeins um að
verkamenn mínir séu vel og hlýlega
búnir — læt þá fá ókeypis skjóleóð
vetrarföt — og við höldum áfram að
bræða stál“. Bandamönnum leizt
ekki á hvað afköstin voru mikil. Þeir
tóku að óttast samkeppni. Þess vegna
settu þei’- hámark á stálframleiðsl-
una, 11.000 lestir, enda þótt Þjóð-
verjar gæti hæglega framleitt 15.000
lestir. Þetta breyttist þegar Schu-
mans-áætlunin komst til fram-
kvæmda. Uppgangur Þjóðveria í
Ruhr hefði því verið enn stórkost-
legri, ef bandamenn hefði ekki setið
á þeim.
Þegar árið 1949 fóru um 1000 sölu-
menn frá Ruhr á hverjum mánuði til
nærliggjandi landa til þess að bjóða
þýzkar framleiðsluvörur. Auðvitað
fóru þeir með leyfi setuliðsstjórnar-
innar. Þeir fóru til Frakklands,
Belgíu, Hollands, Englands og
Bandaríkjanna, þessir fulltrúar sigr-
aðrar þjóðar. En þeir voru djarflegir
uppiits, því að þeir vissu sem var
(og það höfum vér orðið að viður-
kenna), að þeir höfðu úrvalsvörur
á boðstólum. Þótt Krupp væri dott-
inn úr sögunni, og þótt erlent setu-
lið væri í landinu og skammtaði út-
flutningsleyfi úr hnefa, þá höfðu
Þjóðverjar framleiðsluáhöldin, og
þeir Kunnu að nota þau.
Það er svo sem ekki fallegt um-
horfs í Ruhr-héraðinu. Þar er verk-
smiðjubær við verksmiðjubæ, og þar
sér varla stingandi strá. Héraðið var
sundur tætt af sprengikúlum flug-
véla í stríðinu. Enn er þar margt í
rústum og þægindi af skornum
skammti. En samt er þessi dalur lyk-
illinn að Evrópu. Skyldi einhver er-
lend þjóð leggja undir sig þessar
kolanámur og verksmiðjur, þá er fót-
um kippt undan sameiginlegri vörn
álfunnar. Takist kommúnistum að
leggja undir sig Ruhr-héraðið, þá
þýðir það hvorki meira né minna en
að vestrænu þjóðirnar hafa misst tök
á meginlandinu.
HARALDUR konungur liárfagri
strengdi þess heit á unga aldri að láta
ekki skera hár sitt né skegg fyr en
hann væri orðinn einvaldskonungur
yfir öllum Noregi. Annar maður hefur
fengið svipaða hugmynd, enda þótt
hann hafi sjálfsagt aldrei heyrt Haralds
konungs getið. Hann heitir Samúel
Marden og á heima í Chichester i New
Hampshire í Bandaríkjunum. Fyrir 14
árum strengdi hann þess heit, að hann
skyldi hvorki láta skera hár sitt né
skegg fyr en republikanar hefði náð
völdum þar í landi. Nú rann sú stund
upp þegar Eisenhower var kosinn for-
seti, en ekki hefur Samúel látið raka
sig né klippa. Menn hafa spurt hann að
þvi hvort hann ætiaði að geyma það
til 20. janúar þegar Eisenhower tekur
formlega við völdum, en hann segist
nú vera orðinn svo vanur skegginu, að
hann muni láta það vera.