Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1953, Side 2

Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1953, Side 2
328 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS síðan“ og kynstur af ljóðum. Sögn- in um Atys, unglinginn fagra, sem elskaður var af Cybeles og Seifur brevtti í sígrænt tré, orkaði svo fast á hann, að löngu seinna má finna þess menjar í ritinu „Les Chemins de la mer“. Mauriac sótti menntaskóla og lauk síðan embættisprófi frá bók- menntadeild háskólans í Bordeaux. Þar las hann Baudelaire, Rimbaud og Verlaine og dáðist að þeim eins og fyrri eftirlætishöfundum sínum, Racine, Pascal og Maurice Guérin. Ekki þótti honum mikið djúp stað- fest milli útskúfuðu skáldanna og rithöfundanna helgu. Nú varð hann að halda burt frá Bordeaux til þess að geta orðið skáldsagnahöfundur Bordeaux-borgar. Hann fór til Par- ísar, gekk í l’Ecole des Chartes, en átti þar skamma dvöl, því að dyra- vörðurinn var sá eini, sem honum likaði við. Helgaði hann sig nú köllun sinni til ritstarfa. Honum mistókst ekki. Árið 1909 birti hann litla ljóðabók, „Les Mains jointes“ (spenntar greipar) og sendi hana eldri rithöfundum þeim, sem hann hafði mætur á, nema þeim, sem hann dáði mest, Maurice Barrés. En Paul Bourget kom ljóðunum á framfæri við Barrés. Barrés sendi þá unga skáld- inu langt bréf með þessum loka- oröum: „Verið rólegur; verið viss u.m, að framtið yðar verður auð- veld, opin, örugg, dýrleg; verið hanungjusanit barn.“ Mauriac hlotnaðist í cinkalifi þessi hamingja, sem Barrés óskaði honum til handa. Hann hefur ekki þolað sjálfur þá harma, sem sögur hans greina frá, og sagan „Le Mist- ére Frontenac“ er óður, þrunginn blíðu og heimilisást. Mauriac hefur ritað margt skáldsagna, leikrita og ritgcrða við mikinn orðstír. Aðal- sögur hans eru U Baiser au !é* *-cnv pOv'9) í_.g fleure de feu (saaia arj/La íobe prétexte (1925), Thérése Desqueyr- oux (1927), Le Noeud de vipéres (1932), La Fin de la nuit (1935), Les Anges noirs (1936), Les Chem- ins de la mer (1939), La Pharisi- enne (1941), Galigai (1952). Af leikritum hans má nefna Asmodée (1937) og Les Mal-aimés (1945). Ymis rit eins og Ævi Jesú, Ævi Jcan Racines, Blaise Pascal og systir lians, Jacqueline og hin fram- úrskarandi Dagbók hans hafa stuðlað að kjöri hans í frönsku Akademíuna árið 1933 eða réttlætt það. A erfiðum árum styrjaldar og hernáms kom Mauriac fram af virðuleik og hugrekki, svo að allir dáðust að honum, jafnvel andstæð- ingar hans í stjórnmálum. Honum má þakka ásamt mörgum öðrum, að franskar bókmenntir héldust þjóðlegar og óháðar. Undir nafn- inu Forez ritaði hann á laun stutta frásögn, sem vakti mikla athygli, því að hann hélt þar á loft fram- komu verklýðsstéttarinnar, „einu^ stéttarinnar, sem reynzt hafði Frakklandi trú í heild, er þrengt var kosti þess“ Mauriac er nú einn þeirra manna, sem glæsilegast rita um stjórnmál á Frakklandi. í blaðinu „Le Figaro" tekur hann til athugunar á viku hverri vandamál mannlegrar sam- vizku, eins og hann skilur hana. Og svo vel bíta honum vopnin á þessum vettvangi, að hann cr i fremstu röð þeirra, sem bcrjast gegn kommúnisma. Þeir, sem hann vegur að, geta ekki kvartað undan því, því að þeir krefjast þess, að rithöfundar skipi sér í fylkingar, og Mauriac gerir það ótrauður. Þessi afstaða hans hefur beint að honum athygli, en gæti ekki rétt- lætt bókmenntafrægð hans. Hún rekur rætur til skáldverka hans. //=// ^3!iri2C 'CPrfat''?. heraðs. Haim er úr borgarastett, og hann er kaþólskur. Til þessara þriggja einkenna má rekja frum- leik rita hans. Þó að Mauriac héldi ungur frá Bordeaux til Parísar að vinna sér skáldfrægð, hefur hann reynzt trúr héraðinu, þar sem hann sá dagsins ljós fyrst. Þar finnur hann efni í sögur sínar. Frakkland utan París- ar kallar hann „jörð innblástursins, uppsprettu alls konar baráttu!.... Ágirndin, drambið, hatrið, ástin, sem stöðugt er verið að njósna um, hlaupa í felur og eflast af viðnám- inu,sem þeim er veitt....“ Landes- svæðið með sandflákum sínum, heiðum, skógum og vínekrum sunnan við Bordeaux er það um- hverfi, sem persónur hans hrærast í. Auðugt land og erfitt, lítt aðlað- andi. Það er ekkert vinalegt við sumrin í þessum suðvesturhéruð- um, þar sem skógurinn tærist í hit- anum og titrar í miskunnarlausri sólsterkju, en niðri við jörðina und- ir trjánum er sem í glóðhituðum ofni, og einn neisti getur breytt öllu í ofsabál. Enginn hefur kunnað eins og Mauriac að lýsa hinni kæf- andi, hryggilegu fegurð þessa hluta Frakklands: „Anna reis við og við á fætur til að sjá, hvort dregið hefði úr hitanum. En við minnstu rifu á gluggahlerunum spratt ljósið fram cins og vellandi, bræddur málmur og virtist brenna gólf- ábreiðuna. Það, varð að loka að nýu og halda scr í hpipri. Jafnvel í ljósaskiptunum, þegar sólin roðaði ckki lcngur nema neðsta hluta furutrjánna og síðasta tístið heyrð- ist í bjöllunum á jörðinni, var hit- inn kæfandi undir eikitrjánum“. Þannig lýsir hann heiðarhorni: „Argelouse er vissulega hjari ver- aldar, einn þessara staða, þar sem ekki verður lengra haldið. Þarna eru nokkur býli án kirkju né kirkjugarða. á dreif i kring um rúg- jVilT 1 f 1M f | y fVij þorp.nu Sa-nt-Cla-r, . en- pancaó

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.