Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1953, Side 10
336
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
hins 25. apríl var lagt á stað til
byggða þeirra.
Austan við Granada eru tvö fell
og rennur áin Darro á milli þeirra.
Á öðru fellinu stendur hin víð-
fræga Alhambra-höll, en á hinu
fellinu búa Zigaunar. Það fell heit-
ir Albaicin. Þar höfðu Márar fyrr-
um grafið marga hella í röðum
og mismunandi hátt í fellinu. í
þessa hella settust Zigaunar og bvr
þar mesti fjöldi þeirra. Hefir hverf-
ið á sér illt orð og varla mun óhætt
fvrir ókunnuga að fara þangað á
síðkvöldum.
Vér vorum 35 í bílnum og hann
skreið upp þröngvan og brattan
veg, þangað til hann komst ekki
lengra. Þá urðum vér að stíga út
og ganga drjúgan spöl upp að hell-
unum. Allmargt fólk var þarna á
ferli, heldur skuggalegt og sumir
ölvaðir. Vér reyndum að halda
hópinn og komumst upp að hellun-
um. Er þar stevptur veggur fram-
an í brekkunni og ótal litlar dvr
á inn í hellana. Áður hafði verið
samið við Zigauna um skemmtun-
ina, og höfðu þeir heimtað að fá
50 peseeia fyrir hvern mann, og
var bað sæmileg horgun he?nr tek-
Vér göngum fram hjá nokkrum
opnum hellisdyrum, en þar stend-
ur svo margt fólk úti fyrir til þess
að glápa á oss, að ekki sjáum vér
inn í híbýlin. Og svo komum vér
að áfangastað. Það má sjá á því, að
þar úti fyrir dyrum stendur hópur
skrautbúinna kvenna. Það eru kon-
urnar og stúlkurnar, sem eiga að
dansa fyrir oss. Allan tíman hefir
verið á hælum vorum hópur af
sníkjandi krakkalýð og þeir troða
sér inn á milli vor af mikilli frekju
og bjóðast til að dansa eða lofa að
taka mynd af sér. Einhverjum varð
það á að taka mynd af telpuskjátu.
Hún rétti þegar fram lúkuna og
vildi fá borgun fyrir. Maðurinn
fleygði í hana 2 pesetum. Þá ætlaði
hún vitlaus að verða út af því að
sér skyldi sýndur slíkur dónaskap-
ur. Hún grýtti seðlunum og heimt-
aði hástöfum að fá 10 peseta, hún
gæti ekki verið þekkt fyrir að
þiggja minna fyrir það að nú ætti
framandi maður mynd af sér. Ég
vissi ekki hvernig þessu lauk —
en svona eru Zigaunar.
Ég virti fyrir mér Zigaunakon-
urnar, sem áttu að dansa. Þær voru
hver annari fegurri og skrautið í
klæðaburði svo mikið, að það var
engu líkara en að þær hefði stigið
ljóslifandi út úr einhverju ævin-
týrinu í „Þúsund og einni nótt.“
Sumar voru kornungar, aðrar
nokkuð við aldur- Sérstaklega
fannst mér mikið til um eina þeirra
hve tíguleg hún var, bæði um
vöxt og framkomu. Hún var sem
drottning — austurlenzk prinsessa
eða íslenzk álfadrottning.
Vér gengum inn í hellinn um
venjulegar dyr. Loguðu þar tvö
rafljós inni og hengu á snúrum í
loftinu. Vakti það þegar undrun
mína hvað hellir þessi er líkur
gömlu hellunum hér á Suðurlandi,
sérstaklega einum hellinum hjá
Ægisíðu. Hann er með býkúpu-
lagi, hvelfingu, sem rennur sam-
an við veggina. Hvelfingin er ekki
alveg slétt, né heldur veggir. Stól-
um var raðað meðfram báðum
hliðum og fyrir stafni og má nokk-
uð marka stærð hellisins á því, að
vér sátum þarna 35 og tveir hljóð-
færaleikarar að auki fram við dyr,
en á miðju gólfi var dálítið autt
svæði, þar sem dansinn fór fram
og dönsuðu stundum fjórar stúlk-
ur í senn. Dyr voru á miðjum
veggjum inn í afhella og eins var
afhellir innar af stafni. Tjöld voru
dregin fyrir dyrnar og vissum vér
aldrei hvers konar herbergi var
innar af hellinum. En í afhellunum
til hliðanna var eldhús öðrum meg-
in, en svefnherbergi hinum megin.
Hellirinn var hvítkalkaður innan
og hinn þrifalegasti. Hengu þar
myndir á veggjum og ýmiskonar
skraut.
■——o——
Illjóðfæraleikararnir stilla nú
strengi sína og síðan hefst dans-
inn. Stundum dansa fjórar konur
í senn, stundum tvær, stundum ein
og stundum piltur og stúlka. En
þær, sem dansa ekki, standa í hellis-
dyrunum og syngja með háum af-
káralegum rómi, oftast tryllings-
lega, berja glymskálar, klappa
saman lófum, smella með fingr-
um hátt og snjallt, eða þær láta
lófaspilin gjalla af hrynjandi hraða.
Dansmeyarnar smella einnig fingr-
um, klappa saman lófum, eða nota
lófaspil. Dansinn er oftast trylltur,
þær sveifla hinum víðu pilsum sín-
um eins og vængjum, stökkva í
loft upp, snarsnúast, fetta sig og
sveigja og liðast eins og höggorm-
ar, en handleggirnir fylgja hljóð-
fallinu með mjúkum sveiflum.
Sumar iða undarlega í bjórnum
með ástríðufullu og æsandi lát-
bragði og svipbrigðin eru snögg og
eggjandi. Áhorfendur hrífast og
klappa lof í lófa. Og það er eins
og dansinn verði æ ástríðufyllri,
söngurinn trylltari, gargið í
strengjahljóðfærunum háværara og
viltara, klappið og smellirnir í lófa-
spilunum ofsafengnara, þegar á
líður.
Þetta var list, og þetta var góð
skemmtun. Og það hafa margir
fleiri en vér hrifist af þessu. Svo
kvað Einar skáld Benediktsson,
er hann hafði horft á Zigauna-
stúlku dansa:
Svo hreyfist hver limur, hver lokkur,
hvert traf,
sem leiki og ólgi hið strandbrotna haf.
Yfir særökkri búa brúnanna log,
sem brimslög snögg eru herðanna köst.
Og í hástökksins þyt er sem hafstorma
sog,
meðan hrynur silkisins niðandi röst;
t