Lesbók Morgunblaðsins - 07.06.1953, Blaðsíða 10

352
LESBÓK morgunblaðsins
Brvdesverslun í Vestmanneyum
(f. í Stakkagerði 20. júlí 1830, d.
26. febr. 1865). Kona hans var
dönsk, Petrea Andrea f. Nielsen.
Þau áttu tvo sonu, Kristján og
Magnús og voru þeir, í æsku, er
faðir þeirra fell frá. Móðir þeirra
fór þá með drengina til Danmerk-
ur. Var hún svo fátæk að hún gat
ekki séð fyrir þeim, svo að þeir
voru settir í munaðarleysingja-
hæli. En það var táp og dugur í
piltunum og þeir urðu að mönnum.
Kristján (hann kallaði sig Christi-
an Magnusen) varð forstjóri fyrir
„Nordisk Brandforsikring“ og var
talinn meðal fróðustu manna í
Danmörku á sviði trygginga. Þess
vegna, var hann helzti ráðunautur
íslendinga þegar Brunabótafélag
íslands var stofnað. Dóttir hans,
Éli Magnusen var forstöðukona
Ríkisspitalans í Kaupmannahöfn og
kom hingað til íslands í hópi nor-
rænu hjúkrunarkvennanna 1939.
— Magnús (hann kallaði sig
alltaf Magnús Magnússon) varð
skrifstofustjóri hjá skipasmíðafé-
laginu Burmeister og Wain. Hann
kvæntist danskri konu og dóttir
þeirra er Ingeborg listmálari. —
Þannig stendur á því, að hún er
frá Vestmannaeyum, enda þótt hún
hafi þær aldrei augum litið.
Og nú sat þessi stúlka, sem kall-
aði sig íslenzka, þarna suður hjá
Alhambra og var að mála þegar
oss íslendingana bar þar að. Það
var sannarlega skrítin tilviljun. Ég
spjallaði dálítið við hana. — Hún
kvaðst hafa fengið listamannastyrk
til þess að ferðast til Suðurlanda og
svo hefði hún fengið sex mánaða
dvolarleyfi á Spáni og ókeypis að-
gang að Alhambra og öllum söfn-
um. Hún var ákaflega hrifin af Al-
hambra og kvaftot. gleyma sér í
hvert skifti sem hún væri þangað
komin. Og hún hlakkaði til að eyða
sumrinu þarna í suðri og sól. Og
hún bað íyrir kveðjur til íslands.
Genaralife og Alhambra eru
merkustu og fegurstu byggingar á
Spáni frá tímum Máranna. Nafnið
Genaralife er myndað af Djarnat
el Arif, sem þýðir hinn skrautlegi
garður. Allar eru byggingarnar úr
rauðum sandsteini og nefndu Már-
ar þær Calat Alamra, sem þýðir
rauða borgin. Allar eru byggingar
þessar gamlar. Genaralife er frá 13.
öld, en var skreytt árið 1319. —
Fyrsta byggingin í Alhambra er
líka frá 13. öld og er vígi með
tveimur turnum, Vela og Homen-
aje. Höllin, sem kennd er við Com-
are-turninn, var reist á fyrra hluta
14. aldar, og höllin sem kennd er
við ljónagarðinn var reist á seinni
hluta þeirrar aldar. — Umhverfis
borgina var gerður hringmúr með
37 skotturnum, en hann er nú að
miklu leyti horfinn og turnarnir
brotnir niður. Eftir að Márar urðu
að yfirgefa Granada voru hinar
fögru byggingar eyðilagðar að
nokkru leyti. Karl konungur V. lét
umturna þar og rífa niður fram-
hlið hallarinnar, til þess að geta
reist þar höll að sínum smekk
handa sjálfum sér. Musterið var
gert að kirkju, og veggskraut þess
rifið niður, vegna þess að það voru
setningar úr Kóraninum, eða már-
isk spakmæli. Síðar lagðist Al-
hambra í eyði og settist þar þá að
alls konar rusllýður og landshorna-
menn. Stundum var höllin notuð
sem fangelsi og stundum fyrir setu-
lið. En árið 1845 tók stjórnin bygg-
ingarnar í sína vörzlu og friðaði
þær. Síðan hefur margt verið fært
í lag, er áður hafði verið brotið
niður.
Þrátt fyrir háan aldur hafa bygg-
ingarnar haldizt vel. Það gerir hið
milda og þurra loftslag á þessum
slóðum. SKreytingar á útveggjum
hafa t. d. ekki látið á sjá í sex
aldir, enda eru þær gerðar úr mót-
uðum og brenndum leirflögum. En
þótt, skrautið sé fagurt hið ytra. þá
er það ekkert í samlíkingu við
skrautið hið innra í sölunum og
hinum miklu hvelfingum, sem gerð
-ar eru af furðulegum hagleik sem
dropsteinahvelfingar. Márar lögðu
miklu meiri áhérzlu á fegurð og
skreytingu innan húss en utan, og
er þar helzt til dæmis, að þótt
veggirnir sé allir útflúraðir, þá eru
engir tveir veggir eins. En vegna
þess að það er bannað í Kóranin-
um að hafa myndskreytingar, þá
hafa þeir skreytt veggina með út-
flúri og kúfisku letri, þar sem lesa
má setningar úr hinni helgu bók
þeirra, og einnig lof um þá kon-
unga, sem reisa létu þessi mann-
virki.
Það væri óðs manns æði að ætla
sér að lýsa þessum byggingum eftir
skyndiheimsókn. En á nokkra sal-
ina má minnast. Verður þá fyrst
fyrir dómsalurinn þar sem kon-
ungar dæmdu í málum þegna sinna
að austurlenzkum sið. Yfir boga-
mynduðum dyrum má líta hönd
með útréttum fingri. Það er varn-
armerki gegn „illum augum“. Á
innri boganum er mynd af lykli,
sem var tákn valdsins. Og það er
sagt að Márar hafi verið svo vissir
um fótfestu sína á Spáni, að það
hafi verið máltæki þeirra, að fyr
mundi höndin grípa lykilinn, en
veldi þeirra á Spáni liði undir lok.
Þá er salur Abencerraganna. Þar
er á miðju gólfi stór skál úr hvít-
um marmara, en í botninum eru
brúnleitir blettir. Um þennan sal
og skálina er þessi saga: Þegar
Boabdil, seinasti konungur Mára í
Granada, varð þess var að drottn-
ingin væri sér ótrú og ætti ásta-
fundi með aðalsmanni af ætt aben-
cerraga, ákvað hann að hefna sín
grimmilega. Hann stefndi til hall-
arinnar öllum karlmönnum ai' þess-
um ættbálki og-lét svo leiða þá einn
og einn inn í salinn, sem við þá er
kenndur síðan og höggva þá niður
í inannaraskálina. Þegar harm