Lesbók Morgunblaðsins - 06.09.1953, Side 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
493
BERGMANNSSTOFA var upphaflega íbúðarhús forstjóra „innrettinganna“. Stoð hun naest kirkjunni (nu Aðalstræti 9)
og sneri framhlið að Aðalstræti, en ofurlítill garður var fyrir framan húsið. Einu sinni var hún landfógetabústaður
og þá vann Jónas Hallgrimsslon þar meðan hann var skrifari hjá Ulstrup. — Margir nafnkenndir menn hafa átt þar
heima, svo sem prestarnir Brynjólfur Sívertsen og Gunnlaugur Oddsson, Bjarni Thorarensen skáld, Olafur Hannesson
Finsen sýslumaður, Pétur Guðjohnsen organleikari o. m. fl. í þetta hús var Landprentsmiðjan flutt 1844 og var prent-
smiðjan þar í rúm 30 ár. Eftir það var þarna ölsala og síðan fyrsta baðhús bæarins. Ilúsið var rifið 1901. Það sést hér
fremst á mvndinni, sem gerð er eftir teikningu í skjalasafni bæarins.
hægt að ætlast til þess að prent-
smiðjan beri meira en helming
kostnaðar af því.
Húsið, sem prentsmiðjan keypti,
var Bergmannsstofan, þar sem hún
hafði verið til húsa. Var húsið sett
á uppboð til málamynda hinn 2.
marz 1848, og varð prentsmiðjan
auðvitað hæstbjóðandi. Kaupverð-
ið var 2302 rdl., en auk þess fylgdi
dálítill lóðarskiki fyrir 30 rdl. Fyrir
framan Bergmannsstofu var afgirt-
ur garður bg tók nú bæarstjórn
spildu af honum til breikkunar Að-
alstrætis og greiddi fyrir hana 30
rdl., sem gengu upp í hin lóðakaup-
in, svo að kaupverðið var 2302 rdl.
en ekki 2400 eins og segir í „Nýum
tíðindum".
Prentsmiðjan auglýst
Nú á dögum þykir sjálfsagt að
auglýsa þegar í stað þegar eitt-
hvert fyrirtæki tekur til starfa,
flytur sig eða meiri háttar breyt-
ingar eru á því gerðar. En þegar
prentsmiðjan fluttist úr Viðey og
byrjaði að starfa í Reykjavík, voru
engin blöð til og menn voru ekki
farnir að skilja gildi auglýsinga.
Það var því ekki fyr en 1. febr.
1846 að stiftsyfirvöldin gáfu út til-
kynningu um flutning prentsmiðj-
unnar og auglýstu að hún tæki að
sér alls konar prentun. Þar segir
svo:
„Um leið og ráðstöfun þessi
(flutningurinn) gerist heyrum
kunnug, er þess jafnframt að geta,
að nýlega er búið að útvega prent-
smiðjunni betri og fullkomnari
leturtegundir, svo vel má fullyrða,
að hún sé nú í góðu ástandi. Það
er því vonandi að hver sá, er hefur
eitthvað fyrir hendi að láta prenta,
vilji nota sér af þessari landsins
einustu prentsmiðju, en þeim, er
nota vilja, og það er sjálfsagt á
þeirra eigin valdi, tilkynnist að
þeir eftirleiðis verða í því efni að
leita stiftsyfirvaldanna. Það er að
öðru leyti sjálfsagt, að hver sem
fer þessa á leit, hlýtur sjálfur að
taka til hvaða letur, pappír eða
form (brot) hann vill hafa á bók
sinni. Hvað hinar áminnztu letur-
tegundir snertir, eru þær helzt með
þrennu móti... . Allir mega ganga
að því vísu, að vcrðið á prentun og
pappír verður ákveðið svo sann-
gjarnlega sem kostur er á, þó er
ekki hægt að kveða það upp hér,
því slíkt er, eins og nærri má gota,
komið undir arkarstærðinni og því
hve mikið fer á hverja prentaða
blaðsíðu. Svo skiftir það og nokkru
hvort hlutaðeigandi vill láta prenta
mörg eða fá exemplör af bókinni,
og verður allt þetta að koma til
greina í hvert skifti“.
Ári seinne (1847) birtist grein í
Reykjavíkurpóstinum um prent-
smiðjuna. Mundi hún nú kölluð
„áróðursgrein“ frá prentsmiðju-
stjórninni. Segir þar meðal annars
svo:
„Hefur verið leitazt við af
fremsta megni og varið talsverðu