Lesbók Morgunblaðsins - 04.10.1953, Side 16

Lesbók Morgunblaðsins - 04.10.1953, Side 16
f 666 T LESBÓK MORGUNBLAÐSINS því að sjaldnast finnast þau um leið og þau rekur að landi. Árið 1935 fannst flöskuskeyti rekið á land á vesturströnd Ástralíu og var talið að það hefði farið umhverfis hnöttinn á 2447 dögum. Þýzkt rann- sóknaskip hafði fleygt þvi í sjóinn hjá Kergulen-ey og er haldið að straum- ar hafi sífellt borið það í austurátt, þangað til það lenti aftur á Ástralíu. (Natural Magazine). Iflaustnútt Drúpir yfir hljóðum heimi húmsins dökka mjúka sæng. Fjarlægðar í fjærstum geimi flýgur skin á geislans væng. Niður streymir fró og friður, fyllir jarðar nætursvið. Ljúfra drauma léttur kliður ljóðar hvísli eyra við. Þreyttar verur höfði halla, hvíla rótt við skaut þitt jörð. Drottinn sér um sína alla, setur hjá þeim helgan vörð. T FLUGSÝNINGIN. — Þessi mynd er af flugsýningunni hér í Reykjavík hinn 20. september. Margar flugvélar eru að hefja sig til flugs samtímis. Fremst fer síldarleitar flugvélin, eign flugskólans Þyts. Hún var keypt i Englandi í sumar og kom fljúgandi þaðan og var siðan við sildarleit fyrir Norðurlandi. — Næst henni kemur sjúkraflugvél Björns Pálssonar og Slysavarnafélagsins, sem óefað hefur bjargað mörgum mannslífum með því að koma sjúklingum nógu snemma í sjúkrahús. Þar fyrir aftan eru svo fimm flugvélar, sem fengið hafa „byr und- ir báða vængi“ og eru þar á meðal tvær stórar farþegaflugvélar. — Ljósm. Mbl.: Ól. K. M. ÁRMAR. Aldir. Við „aldatal“ skil ég það tal, sem' menn höfðu sér til stuðningar, til þess að geta sagt fyrirfram um tunglkom- ur og hátíðahöld, hvenær vera skyldu, og sem fyrst kom til íslands með kristni. Það er upprunalega frá Grikkj- um og Rómverjum komið á Norður- lönd, en á miðöldunum höfðu klerkar og kirkjumenn það mest um hönd, því þeirra var að segja fyTir um öll hátíðahöld og það, sem þar að lýtur. í fornritum íslenzkum er þess víða getið, bæði í annálum, Rímbeglu og annars staðar og eru þessar þrjár „aldir“ —svo hafa fornmenn snúið hinu latneska orði Cyclus um vissan tiltek- inn árafjölda — einkum taldar: Tunglöld (cyclus lunaris) eða 19 ára öld, Sólaröld (cyclus solaris) eða 28 ára öld, og páskaöld hin meiri (cyclus paschalis magnus) eða 532 ára öld, sem mynduð er með því að margfalda sólaröldina með tunglöldinni, eða 28 xl9. Páskaöldin meiri er og stundum kölluð „gamla öld“ í fornritum ís- lenzkum, en hin meiri eða mikla var hún aðeins köllúð til aðskilnaðar frá tunglöldinni, er og stundum var köll- uð páskaöld, af því hún einkum er höfð til að finna páska með. (Gísli Brynjólfsson). Tvöfaldur samhljóðandi. Um árið 1836 hugkvæmdist Kon- ráði Gíslasyni sú óheppilega regla, að rita tvífaldan samhljóðanda hvar- vetna í íslenzkum orðum, jafnvel á undan öðrum samhljóðanda í sömu samstöfu, þar sem hann væri tvífald- ur í rótstöfu orðsins, t. d. að rita kyrrð, kyrrt, af því að tvífalt r er í rótstöfu viðlagsorðsins kyrr. Þessari óheppilegu reglu hefir hann fylgt í útgáfum sínum af íslenzkum sögum, og þannig leiðst til að setja í þær orðmyndir, er eigi finnast í neinu handriti og eru ósamkvæmar eðli málsins. í stað þess að fylgja þessari gjörræðilegu reglu hefði hann átt að rannsaka rithátt hverrar einstakrar orðmyndar eftir hinum elztu og beztu handritum. (Dr. Jón Þorkelsson rektor). Jörundur hundadagakóngur var vel að sér í fornum fræðum. Hann þekkti eigi aðeins beztu útgáfur af fornsögum vorum, þær sem þá voru til, heldur einnig rit Þormóðs Torfa- sonar, Björns á Skarðsá og mörg fleiri. Þótti honum Englendingar held- ur skeytingarlitlir um rit þessi, þar sem þeir gæti margt af þeim lært. í bréfi, sem hann ritaði Hooker meðan hann var um borð í fangaskipinu, sem átti að flytja hann til Ástralíu, segir hann svo: „Goðafræði og fomöld Norðurlanda mundu, ef menn kynnt- ust þeim, varpa birtu yfir sögu Bret- lands, sem er myrkviðri á elztu tím- um, af því brezkir sagnaritarar kunna ekki Norðurlandamál. Ég hefi sjálfur lagt meiri stund á fornaldarsögu Norð- urlanda og goðafræði, en nokkuð ann- að. Margir Englendingar þykjast vera þaullærðir og þekkja út í hörgul kvennafar og brellur Júpíters, en hafa ekki heyrt nefnd á nafn Óðin, Þór og Freyu“. Bréfið er, ásamt fleiri bréfum Jörundar, geymt í British Museum.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.