Lesbók Morgunblaðsins - 22.05.1955, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
291
og eftir 34 ára útivist kemur hann
svo hingað árið 1706 og er þá talinn
69 ára að aldri.
Nú vildi svo til árið eftir að Loft-
ur kom heim, að bólusóttin mikla
barst hingað. Önduðust úr henni
26 prestar í Skálholtsbiskupsdæmi,
og varð því mikill hörgull á kenni-
mönnum. Þá var Jón Vídalín bisk-
up í Skáiho'lti. Hann var frændi
Lofts (þeir voru fjórmenningar).
Kallaði hann Loft nú til kirkiu-
prests í Skálholti og bannig vildi
það til, að Loftur fekk aftur það
embætti er hann hafði misst fyrir
galdra 36 árum áður. Gegndi Loft-
ur þessu embætti til 1711, en mun
þá hafa verið farinn að þreki og
heilsu. Eftir það naut hann stvrks
uppgjafapresta og andaðist í Skál-
holti hiá Jóni biskupi Árnasvni
hinn 19. júlí 1724. Hafði hann aldrei
kvænzt og aldrei verið við kven-
mann kenndur.
lkAÐ ER af Skafta bróður hans
að segia, að eftir að hann varð
að hröklast úr skóla, fluttist hann
norður í land. Varð hann lögsagn-
ari í Hegranesþingi og helt því
embætti lengi, og varð lögréttu-
maður 1691 og helt bví einnig lengi.
Var hann talinn vel gefinn maður,
mikilmenni og mikils virtur. Sonur
hans var Þorleifur prófastur í Múla
og officialis. alkunnur maður að
skörungsskap og gáfum, og bótti
bænheitastur allra klerka á land-
inu. Þess vegna var hann fenginn
til bess að koma af reimleikunum
í Siglufiarðarskarði. Hann varð
stiúpi Skúla Magnússonar land-
fóppta.
Nú var bað, er séra Loftur var
látinn, að Þorleifur prófastur skrif-
ar Jóni biskupi Árnasvni og býðst
til bess að gialda honum fé fyrir
dvöl Lofts í Skálholti, eftir að hann
var kominn i kör, og að greiða
kostnað við útför hans. Biskup
svarar honum aftur og getur það
Drekkingarhylur
PÉTUR JÓNSSON í Reynihlíð við
Mývatn skrifar mér á þessa leið:
Eftir að hafa lesið þátt þinn um
Árna á Grásíðu i Lesbók 17. apríl, datt
mér í hug að örnefnið Drekkingarhyl-
ur hlyti að vera til í Revkiadalsá og
þekkiast enn. Eg átti leið ofan í
Revkjadal fáum dögum seinna oe fór
að prennslast eftir því hvort nokkur
kannaðist við betta ömefni í ánni.
Hafði tal af nokkrum fróðum mönn-
um oe þekkti enginn það. En Jón
Haraldsson. bóndi á Einarsstöðum
sagði: „Það er þó til Drekkinearhvlur
hérna á Einarsstöðum, enda þótt hann
sé ekki í Reykjadalsá". Og um það
gaf hann mér þessar upplýsingar:
Hér rétt suðaustan við Kirkiuhólinn
er djúp laut. sem heitir Drekkingar-
hylur. Gaeti þessi laut verið manna-
verk að einhverju levti, og glögglega
markar fvrir gömlum farvegi (skurði?)
til þess að veita í hana vatni úr bæ-
arlæknum. Hún er þarna í þurru tún-
inu, en heitir samt DrekkingarhvlUr.
Mér varð því að trú minni að finna
örnefnið. þó ekki væri það í Revkja-
dalsá. Nú langar mig til þess að fá
vitneskju um hvort tekið er beint fram
í heimildum að Kristínu Halldórsdótt-
ur hafi verið drekkt í Revkjadalsá.
Sé bað ekki tekið fram. má telia víst að
honni hafi verið dmkkt barna. og að
s^stumaður hafi látið útbúa barna rétt
við bæarveeeinn hiá sér. bennan hent-
uga aftökustað, er nauðsynlegur var
vegna Stóradóms.
Eg verð að viðurkenna, að í þeim
bréf verið sem nokkurs konar
bautasteinn vfir Lofti. Biskup seg-
ir að bað sé víðs fjarri að hann
vilii „biggja nokkurn skilding fvr-
ir þá litlu umönnun, að eg reikna
hans (Lofts) andagtugu bænir fyr-
ir mér og mfnum, oft með fljótandi
tárum, dýrmætari en eina tunnu
gulls, þótt hann eða einhver annar
hefði mér viljað hana gefa“.
Á. Ó.
á Einarsstöðum
heimildum, sem ég studdist við, er
Reykjadalsá hvergi nefnd. f þingbók
Halldórs sýslumanns Einarssonar er að-
eins sagt að Kristínu hafi verið í vatni
drekkt. í Árbókum Espólíns og ýmsum
annálum er aðeins sagt að henni hafi
verið drekkt heima í héraði. En í annál
séra Eyólfs Jónssonar á Völlum segir
að henni hafi verið „drekkt í Laxá í
Reykjadal". Nú er engin Laxá í
Reykjadal og hélt ég að hér væri um
ritvillu að ræða, og setti því Reykja-
dalsá í staðinn.
En þessi uppgötvun á örnefninu
Drekkingarhyiur í túninu á Einars-
stöðum virðist benda til þess, að þar
hafi aftaka, eða aftökur farið fram,
og ekki loku skotið fyrir að Halldór
sýslumaður hafi látið útbúa þann
„hyl“, þar sem hann átti heima á
Einarsstöðum. Má þá vera að Kristínu
hafi verið drekkt þar, enda þótt séra
Eyólfur segi annað.
En hvað sem um það er, þá er ör-
nefnið merkilegt, og verður að varð-
veitast. Á. Ó.
<L-«''ð®®®G^J>
GÁTA
Sigvaldi Jónsson skáldi orkti þessa
gátu um eldspýtuna:
Þó að eg sé mögur og mjó
margra næ eg hylli.
Eg í skógi eitt sinn bjó
aldintrjánna milli.
i
Nú er eg í fjötur færð
felld að höfði gríma,
inni í búri bundin, særð,
bíð svo langan tíma.
Tekur mig þín harða hönd,
húmið gín mér nauða,
lifna eg þá leysist önd,
ljós þitt verð í dauða.