Lesbók Morgunblaðsins - 22.05.1955, Blaðsíða 14

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
% 298
W ekki kostnaði að leggja stórfé í að
^ bjarga borginni, því að hún er á
heljarþröm. Það er aðeins tíma-
6pursmál hvenær hún verður kom-
in í eyði, grafin algjörlega í sand.
Það geta hðið hundrað ár þangað
til, en það getur líka skeð á
skemmri tíma. Sandhrannirnar
færast óðum nær borginni. Þar er
aldrei logn, ekki einu sinni á nótt-
inni. Loftið er fullt af rauðu ryki,
sem er svo fínt, að kornin eru tæp-
? ast sýnileg, jafnvel þótt maður hafi
f stækkunargler. Það er svo fínt, að
? það megnar ekki að draga úr sólar-
hitanum, en veldur því að alltaf
er mistur og slæmt skyggni. Hvergi
er afdrep fyrir þessu ryki. Það sezt
í hárið á manni, það sezt í tenn-
umar og fyllir allar holur milli
þeirra, svo það er eins og tenn-
urnar sé þaktar með sandpappír.
Það fyllir eyrun þangað til heym-
in bilar og það fyllir nef og munn.
Það er svo fínt að það fer í gegn
I um hinn þéttasta vefnað og inn á
f mann beran.
P Alls staðar er sandur og ryk, á
‘ öllu og í öllu, jafnvel drykkjar-
vatninu og matnum. Sumir eru
orðnir þessu svo vanir, að þeir virð-
ast varla taka eftir því, en margir
fá ólæknandi magaveiki eftir eitt
eða tvö ár.
Á daginn er In-Salah sem dauð
borg. Það er ekki fyr en undir
kvöld að fólk fer á stjá. Hitinn
minkar þó lítið. Á daginn er þó
svo heitt að jafnvel Bamnara-menn
og Negrar skríða í skjól hvar sem
það er að finna og liggja þar mest-
an hluta dags. Inni í húsum hvítra
manna er varla líft nema að vera
nakinn.
Um klukkan fimm á kvöldin fer
fólkið að koma út á göturnar, eða
setjast á dyraþrepin. Konur fara
til þess að sækja vatn og vaða sand-
inn, sem safnast hefir á göturnar.
Krakkar taka sig til og moka
sandi frá dyrum, svo að hann skuli
síður berast inn í húsin.
Eg held að In-Salah sé einhver
sá versti staður á byggðu bóli. Mað-
ur verður þar algjörlega máttlaus
og uian við sig. Á götunum er loft-
ið svo þungt að maður á bágt um
andardrátt. Eg gekk því út fyrir
múrana til þess að vita hvort ekki
væri skárra þar. Þegar þangað
kom, var þar fjöldi Negra, bæði
menn og konur, að moka sandi, en
aTabiskur verkstjóri stóð yfir þeim
með reidda svipu. Sandinum var
mokað upp í handvagna, sem aðrir
menn voru látnir draga nokkuð út
fyrir borgina. Þar var steypt úr
kerrunum, en sandurinn barst jafn-
harðan til borgarinnar. Mér var
sagt að unnið væri að þessu sleitu-
laust allan ársins hring, 365 kvöld
á hverju einasta ári, en menn hafa
vart undan, því að sandurinn berst
jafnharðan að aftur. Sums staðar
sá ég að skelft var að húsum að
austan og sandurinn barst svo yfir
þau niður í garðana, sem eru í
skjóli við þau.
Einu sinni voru mörg þorp um-
hverfis In-Salah. Nú eru fá eftir,
flest eru komin í sand. Hægt og
bítandi, en með ómótstæðilegu afli
þokast sandhrannirnar nær og
nær. Sums staðar sér á veggbrot
eða þak upp úr sandauðninni, til
merkis um að þar undir var einu
sinni þorp, sem nú er komið í kaf.
Sömu forlög eru In-Salah búin.
Árið 1910 er talið að þar hafi verið
150.000 ávaxtatré, en nú eru ekki
nema 80.000 eftir. Hin hafa kafnað
í sandinum og fallið.
SÆLUSTAÐUR
Tamarasset reyndist mjög ólíkur
staður því, er ég hafði ímyndað
mér. Þetta er stærsta borgin í
Hoggar-héraði og hin eina þar sem
hvítir menn geta „lifað í vellyst-
ingum praktuglega“. Þarna er
skóli, þar sem börn þeirra geta
stundað nám. Þar eru breiðar göt-
ur og glæsilegar búðir. Loftslagið
er mjög heilnæmt, því að borgin
er 4000 fet yfir sjávarmál. Þarna
eiga heima Evrópumenn af öllum
þjóðum og öllum stéttum. Þar eru
listamenn, rithöfundar, stjörnu-
fræðingar, vísindamenn, einsetu-
menn og svo alls konar bófar. Sum-
ir eru þar ógurlega fátækir, en aðr-
ir óstjórnlega ríkir, án þess hægt
sé að sjá á hverju þeir hafá grætt.
En eitt er sameiginlegt með þeim
öllum. Þeir halda því allir fram
í fyllstu alvöru, að Tamarasset sé
paradís á jörð. Og þeir sem hafa
sezt þar að, vilja ekki þaðan fara,
ekki einu sinni til þess að lyfta
sér upp.
En Tuaregs, þjóðflokkurinn sem
þyggir Hoggar; láta ekki sjá sig í
borginni, og ekki nema þeir sé