Lesbók Morgunblaðsins - 28.08.1955, Blaðsíða 8
fc LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
r 460 «
nýar vélkvíslar til að taka saman
hey og flytja í garð og verða þær
sennilega eign hvers bónda, þegar
fram í sækir.
Lengst komumst vér suður til
Opstad. Er það stærsti búgarður í
Noregi, enda hefir hann ódýran
vinnukraft, því að þetta er ið
norska Litla-Hraun — vinnuhæli
fyrir fanga, en nokkuð fyrirferðar-
meira eins og sjá má á myndinni,
enda hjá stærri þjóð. Þetta er
heimur út af fyrir sig, með mörg-
um stórbyggingum og mörgum
húsum umsjónarmanna, læknis,
kennara, prests. Þarna er spítali,
kirkja og búnaðarskóli. Stofnunin
hefir sína eigin rafmagnsstöð og
upphitunarstöð. Þar er sameigin-
legt þvottahús og sameiginlegt
eldhús. Þarna er rekinn stórbú-
skapur með fjölda kúa, svína,
sauðfjár og hrossa. Þar eru margs
konar vinnustofur fyrir fangana,
svo sem bílaviðgerð, vélsmiðja,
málarastofa, klæðskerastofa, skó-
smíðastofa o. fl. Ræktun er þarna
mikil og eru fangar látnir vinna
að jarðabótum, vegargerð og húsa-
byggingum, auk þess sem þeir eru
látnir hirða gripina. Þeim er ætlað
Vínnubælið á Opstad
il taða af grasflötum í húsagórð-
um, en fer að langmestu leyti í
súginn. Henni er ýmist fleygt í
sorptunnur, eða þá að henni er
brennt, vegna þess að húseigendur
géta ekki losnað við hana með
öðru móti. Þetta er bruðlunarsemi.
Úr allri þessari töðu mætti gera
fóðurmjöl, jafnvel með minna til-
köstnaði en annars staðar. Hér er
nó'g af heitu vatni á sumrin. Nota
máetti það til þess að þurrka töð-
uría. Auðvitað er það seinlegra,
heldur en þar sem hitinn er mörg
hundruð stig. En skyldi mjölið
ekki verða betra með því móti?
Manni er kennt, að fjörefni þoli
ekki mjög mikinn hita. í töðu sem
þurrkúð er við hægan hita, ætti
því minna áð fára forgörðum af
fjörefnum, og-mjölið yrði því betra
fóður.
Á ferðalaginu um Jaðar heim-
sóttum vér tvo staði, sem íslend-
ingum eru kunnir. Annar var land-
búnaðarskólinn að Yxnavaði
(Öxnevad Landbruksskole). Þar
hafa margir Islendingar stundað
nám, þar á meðal þjóðkunnir
menn eins og Jón á Reynistað,
Þörsteinn á Vatnsleysu, Árni Ey-
Bóndabær á
Jaðri. Hcr má
sjá grjótgarðana
sem setja sinn
svip á héraðið
lands o. fl. Hinn staðurinn var
Kvernelands fabrik, sem um mörg
ár hefir smíðað ljái handa Islend-
ingum (Eylandsljáina). Það er stór
verksmiðja og hefir fjölbreytta
farmleiðslu (vélsmíðar). Þar var
snæddur miðdegisverður í boði
verksmiðjueigenda og síðan var
sýnd kvikmynd frá rekstrinum og
ýmiskonar jarðyrkjuvélum, sem
þar eru smíðaðar. Þar voru m. a.