Lesbók Morgunblaðsins - 15.04.1956, Blaðsíða 3

Lesbók Morgunblaðsins - 15.04.1956, Blaðsíða 3
r: LESBÓK MORGUNBLAÐSINS eyjum og því náskyldir oss fslend- ingum. Kom þessi skyldleiki greini- lega fram í breytni þeirra gagn- vart íslendingum, eftir því, sem sumir þeirra hafa sagt mér. Árin 1874—1876 hófst íslenzkur innflutningur í Norðvesturlandið, og settust íslendingar að við vötn- in, sem áður höfðu lokkað veiði- menn og loðskinnakaupmenn inn í Norðvesturlandið. íslendingar, sem hingað fluttu á þeim árum, voru flestir fátækir og siðprúðir og vandaðir í aílri framkomu, vel að sér og mannvænlegir. Meðal þeirra vöru mikilhæfir kennimenn, en því miður var enginn æfður veiði- maður. meðal þeirra, sem kennt gæti þeim að hagnýta sér lífsbjörg og gæði landsins, sem voru óþrot- leg, ef rétt hefði verið að farið. Hefði ráðum veiðimannanna verið fylgt, þá hefðu menn aldrei þurft að líða eins langvarandi skort og raun varð á í landi. allsnægtanna. Þá hefði t. d. skyrbjúgurinn aldrei lamað heilsu þeirra eða orðið þeim að fjörtjóni. í þessu atriði voru Frakkar og Skotar betur staddir. Veiðimenn frá þeim þjóðum höfðu verið hér áður en þaðan hófust innflutning- ar. Veiðimennirnir höfðu kennt þeim þýðingu gamla máltækisins: „Þegar þú ert í ráni, verður þú að haga þér eins og þú sért ræningi.“ Já, þennan sannleika höfðu veiði- menn Skota og Frakka kennt þeim raunverulega. Þeir höfðu kennt þeim að borða ýmsar tegundir kjöts, þ’rátt fýrir það þótt trúar- br.ögðin bonnuðu það. Sömuleiðis að nota til matar ýmsar rætur, hrísgrjön og margt fleira, sem var héiLnæmt og næringarrikt. Hefði þetta átt sér stað með íslendinga, þá hefð: ckki orðið eins mikið um manndauða meðal þeirra. íslendingar lærðu þó brátt að i öllu undantekningarlaust — að veiðimennskunni meðtalinni. Eftir því sem fleira fólk flutti inn í landið og veiðimönnum fjölg- aði, varð smám saman minna um loðskinn. Arður veiðimennskunnar minnkaði þó ekki að sama skapi, því hækkað verð bætti það upp að dýrunum fækkaði. Fyrir aldamótin 1900, eða frá 1890 og allt til þessa dags hefir veiðimaðurinn breytzt, nútíma- veiðimaður er ólíkur fyrri tíðar veiðimanni. Að vísu heldur hann áfam að vera brautryðjandi út 1 óbyggðirnar og veitir aðstoð í því að greiða götur norðlægri menn* ingu. Því verki heldur hann áfram, þangað til allt Kanad’a er byggt. Það má með sannt segja, að veiði- maðurinn ’sé sá eini, sem nú standi þar í broddi fylkingar. II. ÞÁTTUR VEIÐIMENN OG BRAUTRYÐJENDUR Eftir að innflutningar hófust fyr- ir alvöru (eftir 1870) geisuðu skóg- areldar yfir landið. Kviknuðu þeir fyrir handvömm innflytjenda og Irtt æfðra veiðimanna. Þéssir éldar' eyðilögðu stór svæði af frumskóg- um Norðvesturlandsins, og með þeim eyðilagðist afar mikið af loð- skinnatekju. Eru þessi svæði stærri en surri konungsríki í Evrópu. Þessir skógareldar hafa geisað hér og þar til skamms tima', og var lengi vel lítið gert til þess að stemma stigu fyrir þeim. Þótti rriÖrgum, sém nó’g ’ væri af skóg- uh’um, og að þeir Væri plágá, sem" gott væri áð loána ’við, eins og einn íslénzki Íándhéminn kömst að orði fyrir 45 árum, ér hahn sagði: „Ég scgi ykkur satt, dren’g’ir, að Nýa ísland verður aldrei nýtilegt land, fyrr en búið er að eyðíleggja hel- laga sig eftir kringumstæðunum, vjtis skógana." og innan fárra ára voru þeir orðnir En ékki leið á löngu, þangað til þeim jafn snjallir, sem fyrir voru, veiðimönnum varð ' það Ijóst, hversu skaðleg var skógareyðing- in. Komu þeir þá fyrir stjóm linds- ins með tillögur sínar um vemdun skóganna. Var þeim tillögum vel tekið af yfirvöldunum, og éru nú launaðir skógarverðir á ýmsum stöðum, sem jafnfrámt skóggæzl- unni stunda einnig dýraveiðar — sumir að minnsta kbsti að vetrin- um til. Að vísu mætti þessi skóg- vöm vera rækilegri og öflugri, en hún er. En stjórnih hefir þó stig- ið’ virðingárvert spor og nauðsyn- legt. Með eyðilegging stórskóganna eyðílagðist einnig að nokkru leyti loðskinnatekjan, eins ög ég gkýrði frá áður. Var það allega végna þess, að skógarkanínumar drápust En þær eru aðalfæða’flestra þeirra dýra, sem veiðimehnirnír saekjast eftir. Skógurinn verður að vaxa aftur, en til þess þarf mörg ár. Hef- ir því veiðimaðurihn ofðið að kynna sér sem bezt eðli og vaxtar- skiIjTði skóganna. Með því móti að ztfla sér þéirrar þekkingar gat hann hagað þánnig íerðum sínum, að til nökkurs arðs’gæti örðíð. Undir því er mikið komið, hversu áhugasamur véiðimaðurihn er . til þess að kynna sér þetta atriði sem bezt. Sumir sökkv’a ’sér svo djúpt níður x ránnsoknir í' þessu’ sátn- bandi, að fróðleíksfýsnin og for- vitnin breytír fyrir sjónum þéirra umhverfínu í s’tórkostlegá kénhslu- bók, þar sem' þeir læra og fræð- ast eins og væru þeir í skóla/Áuð- vitáð getá-slíkír veíðiinehn ’. ekki kaila'st skógfráeðxhgar/Erii þeir því taldir Jj’tiísverðir i* ékógræktárihál- um' láúidsíhs. Þékkíng' þéirrá er mjög tákmÖrkuð áð áliti 'm'éhnt- aðra fha’riha' Þe’ir vérða þvi áðéins sem’ hokkurs k'onár bérgniál skóg- amuö Það ér að ségja: Þeir læra nóg til þess að Befa tífandi vjtni um þýðing skóganna. Þeir Iæra og fræðast í þág fyrir starf sitt, eins og ég’ mun ’ sífer’ skýfa ’x Öérum kafk þessarór'fitgerðar. ‘„?átt ex

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.