Lesbók Morgunblaðsins - 15.04.1956, Page 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
217
Vetrarhvöri og rödd ird liðnum öidum
Sumarkveðja frá
' í *
Á EE einn vetur enn horf-
inn í skaut „íslands þúsund
ára“. Vér horíum fram undir birtu
Vonarstjörmmnar og til baka und-
ir birtu minninganna. Því að von-
in, fær sinn styrk úr krafti minn-
inganna. Fortíðin er kjölur undir
flevi framtíðarinnar. Oft hugsa ég
mér . ísland sem siglandi knörr
þarna langt úti i Atlantshafi. En
oftast hugsa ég þó um það, sem
ekki er sýnilegt — kjölinn, sem
lieldur knerrinum í jafnvægi.
Ásamt gömlum minningum
sendi ég nú héðan úr Austurvegi
sumarkveðju mína til frændþjóð-
arinnar á knerrinum, sem nú ræð-
ur sjálfur stefnu sinni og hefir
sinn éigin skipherra og stýrimenn.
Ég minnist októberdaga meðal
Eftir að veiðimaðurinn hefir æft
sig í því að þekkja dýrin, finnst
honum ósjálfrátt, sem hann sjái
og verði var við öll möguleg dýra-
cinkenni meðal marmanna, hvort
sem þetta stafar af því, að hann
hefir vainzt á að vera stöðugt að
leitá að dýraeinkennum eða af
lmm, að sömu einkennin eigi sér
raúnverulega stað meðal manna og
dýra. Um það.skal látið ódæint.
Það er eins með veiðimannsstöð-
una og hverja aðra stöðu. Sá stend-
ur bezt 'í henni, sem sjálfum sér
héfir verið trúastur í því að læra
það'að leggja sig eftir því, sem ég
liefi b'eht á. Ttann ér þar eins og
neiíiaiid?nn i skólanum. ef hánn pr
siálíum sér étf’ir við lasrdóminn.
s1* ^æii ð
lítils vírði. Meiía.
Jörgen Biikdahl
íslands fjalla Ég minnist ferðalags-
ins til Arnardals við ísafjarðar-
djúp: — Blár íjörður, blá Ijöll og
niðandi eiíur; Þormóður og Þor-
björg — skáldið og kvæðið, og
Katla, sem dró fingurgull af hendi
sér, mikið og gott, og mælti: „Þetta
fingurgull vil ég gefa þér, Þor-
móður, að kvæðislaunum og nafn-
festi, því að ég gef þér það nafn
að þú skalt Kolbrúnarskáld heita“.
Ég gleymdi alveg Gerplu Lax-
ness vegna inna þöglu og magn-
þrungnu minninga á þessum stað,
um skáldið, sem fekk sín skálda-
laun, og ljóð hans sem lifað hafa
um þúsund ár, — um myrkvann
á Stiklarstöðum og skáldið sem
með dauða sínum ávann sér ódauð-
leikann. Eins og sjölitur regnbogi
hvelfist minning hans yfir Arnar-
dal, og hefir ljómað í hugum ís-
lendinga um aldirnar, eigi sízt
skáldanna.
Á þessum tímamótum langar mig
til að minnast manns, sem fæddur
var 400 árum seinna en Þormóöur.
Hann á sér enga sögu. en orð hans,
borin uppi af andagift og hugsæi,
hafa þó náð tál vor, gevmd á guln-
uðum blÖðura. sem enn eru í Ka>ip
mannahöfn. Það er Jón Hallsson.
Ilami hefir lilotið að vera fram-
úrskarandi skáld. í vísu eftir Jón
biskup Arason, er hann k-vað um
beztu skáld íslands 1530, segir svo:
HaHsson hróðrar sniiti
hefir • kunnað' fyr sunnan.
‘hiöbíand'ir bisk'rp Þorlákyso”
hsfir ce ’ a hriiii'1 n dí honurn. i
aS harm bjargaði eina kvæði har.í
sem ema er gejTT.t, Eliikvæí;, nr.eS
Jorgen Bukduhl
því að setja þao í Vísnabók sína.
En í samtíma handriti, Hólmsbók,
sem er í safninu í Kaupmannahöfn,
er þetta kvæði, þótt ekki sé þar öll
erindin, 22 að tölu. En eftir Vísna-
bókinni heíir kvæðið oft verið af-
ritað.
Um skáldið sjálft vitum vér harla
lítið. Dr. Jón Þorkelsson grúskaði
í öllum skjalasöfnum og fann hans
aðeins getið á stöku stað. Árið
1529 seldi hann Jóni biskupi Ara-
syni malajörð konu sinnar, Prest-
livomm i Reykjadal, fyrir hálfa
jörðina Velli í Svarfaðardal. Kona
lians var Hólmfríður Erlendsdóttir
sýslumanns a Hliðarenda. Og vér
vitum að hann bjó í Næfurholti á
Rangárvöllum og síðar í Eyvind-
armúla í Fljótshlíð. Til er bróf frá
kónu hans 1522, þar sem hún gefur
honum Næturholt. Honn var |>á
oi'ðinn syslumaOHJr i B itigárþingi
nc? hiíð' íons’iö bkoea oe I^lorkiir-
4-i 1 ^ r-í 152(5 4oL.-m
hargt mena til gerðar í máli, er