Lesbók Morgunblaðsins - 28.04.1957, Page 11

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
247
Indíáninn Iron Hail segir frá orustunni hjá Little Blghorn, en maðurinn lengst
til hægri túlkar. Lengst til vinstri er kona Indíánans.
var svo var um sig, að þegar hann
spilaði poker, sneri hann allta
andliti að dyrum. Einu sinni
gleymdi hann þessu og þá laumað
ist Jack króknefur að baki honun
og skaunt hann.
Þama í Móriagarði hvílir einnig
Potato Creek Johnny, sem varð
frægur fyrir það, að hann fann
einu sinni gullmola sem vóg 7%
únsu. (1 únsa er 29 grömm). Er
það stærsti gullmolinn, sem fund-
izt hefir á þessum slóðum.
í Móríagarði hvílir einnig Smith
trúboði. Sunnudaginn 20. ágúst
1876 helt hann vakningasamkomu
fyrir utan knæpu í þorpinu. Að
henni lokinni setti hann seðil á
útidyr sínar og á honum stóð: „Er
farinn til Crook City, en verð kom-
inn heim aftur kl. 2 ef guð lofar“.
Vinir hans báðu hann að fara ekki
óvopnaðan, því að Indíánar lægi
alls staðar í leyni. „Þetta er mitt
eina vopn“, sagði hann og klappaði
á biblíu, sem hann var með undir
hendinni. Nokkru seinna fannst
hann veginn. Hann lá með hendur
krosslagðar á brjóstinu og helt enn
á biblíunni. Vegna hennar höfðu
Indíánar ekki þorað að flá af hon-
um höfuðleðrið. — Minningarguðs-
þjónusta er nú haldin á hverju ári
þar sem þessi fyrsti guðsmaður
Dimmafjallgarðs fell. Reist var
líkneskja af honum úr rauðum
sandsteini, en gráðugir minjasafn-
arar hafa brotið hana niður, svo
að nú eru ekki nema fætumir
eftir. ------
Margar sögur ganga af hrekkvísi
og brögðum þeirra, sem keyptu
gullsand af frumherjunum. Sagt er
að margir þeirra hafi látið sér vaxa
langar neglur, til þess að undir
þeim toldi nokkuð af gullsandi
þegar þeir grufluðu í honum. Aðr-
ir höfðu þann sið að sofa með baun
bundna í þumalfingursgreipina, svo
að þar myndaðist hola, sem gull-
sandur gat tallað i
Nú er þetta breytt. Nú stunda
engir gullþvott, nema þeir sem
gera sér það til dægrastyttingar. En
þarna er nú rekin gullnáma með
nýtízku vélum og nefnist Home-
stake. Á þeim stað hafa nú verið
grafnar úr jörð nær 600 milljónir
dollara í gulli, og framleiðslan er
nú um 20 milljónir á ári. Verka-
mennimir, sem vinna í námunni,
sjá aldrei gull. Það er allt falið
í bergi. En úr hverri lest af grjóti
fæst álíka magn af gulli og fer í
einn trúlofunarhring. Þetta er
stærsta og líklega eina gullnáman
sem nú er rekin í Norður Ameríku.
Reksturinn borgar sig ver og ver
með hverju árinu sem líður, því
að alltaf hækkar kaup verkamanna,
en verð á gulli stendur í stað. Það
var ákveðið 35 dollarar únsan 1934,
og síðan hefir því ekki verið breytt.
Margir eru þeir staðir i Dimma-
fjallgarði, sem ferðamenn streyma
til á hverju ári. En merkastur er
staðurinn þar sem andlitsmyndir
forsetanna eru. í sumar sem leið
kom þangað um milljón manna.
Þassi staður heitir Mount Rush-
more National Memorial. Rush-
more fjallið er 6000 feta hátt og
efst í því eru þverhnýpt klettabelti.
Og efst í þessa kletta hafa verið
höggnar andlitsmyndir af þeim
George Washington, Thomas Jeff-
erson, Abraham Lincoln og Theo-
dore Roosevelt. Þetta eru stærstu
andlitsmyndir, sem til eru í heim-
inum, eða um 60 fet á hæð. Ef
samsvarandi búkur fylgdi hverju
þeirra, myndi hæðin vera 465 fet.
Myndir þessar sjást úr órafjar-
lægð.
Það var sagnritarinn Doane Rob-
inson, sem átti hugmyndina að því
að þessar myndir væri gerðar.
Hann sagði að Bandaríkin ætti að
gera myndir af frægustu mönnum
sínum á þeim stöðum, þar sem all-
ir gætu séð þær, og þar sem eng-
inn kæmist að þeim til þess að
skemma þær. Það kom svo í hlut
myndhöggvarans Gutzon Borglum
að gera þessar myndir, og hann
vnlrU v,ennan stað +il þess. í 13 ár
vann hann að myndunum og verk-
inu var að mestu lokið er hann fell
frá 1941. Sonur hans, Lincoln
Borglum, tók þá við og lauk verk-
inu. Einhver hafði spurt Gutzon