Lesbók Morgunblaðsins - 18.01.1959, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
3
það fannst þingi og stjórn ekki
koma til mála. Var því borið við,
að landið væri alltof fámennt og
auk þess lægi það norður á hjara
veraldar, langt frá hinum ríkjun-
um. Þessu var jafnan borið við
síðan, þegar Alaskabúar vildu fá
sjálfstæði. En svo var það hinn 30.
júní í sumar að Bandaríkjaþing
samþykkti að Alaska skyldi fá
sjálfstæði og verða 49. ríkið í
Bandaríkj unum.
Þegar fregnin um þetta barst til
Alaska, varð þar mikill fögnuður,
en sumir ætluðu varla að trúa
þessu. Og svo var efnt til hátíða-
halda um land allt. Hjá Fairbanks
rennur áin Chena. I hana var sett
eitthvert efni sem gerði hana gló-
andi eins og á gull sæi, bál voru
kynnt á bökkum hennar og loft-
belgjum með tölustöfunum „49“,
letruðum stóru letri, var sleppt svo
að þeir svifu hundruðum saman
Eskimóakona með
Bandarikjafána,
sem hún hefir sjálf
saumað úr hrein-
dýraskinni.
yfir borginni. í Juneau var skotið
flugeldum, eimpípur voru þeyttar
og fólkið dansaði á götunum. Og
svipuð voru viðbrögðin annars
staðar.
Síðan fór fram allsherjar-
atkvæðagreiðsla um sjálfstæðis-
lögin og voru þau samþykkt með
yfirgnæfandi meirihluta. Og í
fyrsta skifti kusu Alaskabúar full-
trúa á sambandsþingið nú fyrir
skömmu.
Alaska er langstærsta ríkið í
Bandaríkjunum. Nú getur Texas
ekki stært sig af því að vera stærst,
því að Alaska er rúmlega helmingi
stærra.
Og það á ýmis önnur met innan
Bandaríkjanna. Strandlengja þess
er t. d. 10.600 km., en samanlögð
strandlengja 22 ríkia er liggja að
Atlantshafi, er ekki nema 7.700 km.
Kalifornía getur nú ekki lengur
stært sig af því að eiga hæsta fjall
Bandaríkjanna, Whitney-fjallið,
sem er 14.495 fet á hæð. Fjallið
McKinley í Alaska er 20.300 fet á
haéð. Alaska á líka stærsta skrið-
jökul, sem til er í þeirri heims-
álfu. Það er Malispena-skriðjökull-
inn hjá Alaska-flóa.
í Alaska er Yukon-fljótið. sem
er langsamlega mesta elfur
Ameríku sem fellur í Kyrrahaf.
Sumir segja að hún sé fimmta
stærsta fljót í Norður-Ameríku,
aðrir segja að hún standi aðeins að
baki Mackenzie-fljótinu og Missis-
sippi.
Eitt hefir Alaska yfir öll lönd
Ameríku, að það nær yfir á austur
hvel jarðar, allt að W2 gráðu aust-
ur lengdar. Það eru Aljúteyar, sem
teygja sig svo langt, en þær teljast
til Alaska. Þegar Vitus Bering
sigldi norður sundið. sem aðskilur
heimsálfurnar, fann hann tvær
eyar, þar sem sundið er mjóst.
Þetta skeði 16. ágúst, en þá var
Diomedes-dagur og kenndi Bering
eyarnar við hann og kallaði Dio-
medeseyar. Síðan hafa þær verið
nefndar Litla- og Stóra-Diomedes-
ey. Milli þeirra er aðeins 5 km.
breitt sund, en eftir því liggur hin
alþjóðlega dægrasKiftalína. Og á
þessum stað fylgir járntjaldið
henni, því að Rússar eiga stóru
eyna, en Bandaríkin þá minni. Og
hér skeður það merkilega fyrir-
bæri, að þegar sunnudagur er á
litlu eynni, þá er mánudagur á
stóru eynni. Þarna er skemmst á
milli Rússa og Bandaríkjamanna.
Alaska getur einnig stært sig af
dýralífinu, því að þar eru mörg
merkileg dýr. Þar er t. d. „moos“
eða elgurinn, sem getur orðið 6—7
feta hár á herðakamb og vegur
um 1400 pund. Þar er einnig brúni
björninn, risavaxin skepna. Karl-
dýrin geta verið 10 feta há, þegar
þau standa á afturfótunum, og svo
4
I