Lesbók Morgunblaðsins - 18.01.1959, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
5
Nýtt afrek lœknislistarinnar:
Doufir fá heyrn
M E Ð skilningarvitunum kemst
maðurinn í samband við umhverfi
sitt, og þau eru merkileg. Sjón og
heyrn koma þannig fram, að augu
og eyru breyta þeim áhrifum, er
þau verða fyrir, í rafmagnsbylgjur
sem berast með taugum til heilans
og framkallast þar.
Gerð hafa verið mörg rafmagns-
tæki, sem vinna á mjög svipaðan
hátt. Þau breyta utanaðkomandi
áhrifum, t. d. breytingum á loft-
þyngd og hita, í rafmagnsbylgjur.
Og hljóðneminn vendir breytileg-
um hljóðbylgjum í breytilegan raf-
straum. Þess vegna kom mönnum
til hugar hvort rafstraumur gæti
ekki bætt úr, þegar heyrn eða sjón
bilar.
é
Nú er þetta orðin staðreynd. í
læknadeild háskólans í París hafa
verið gerðar margar tilraunir á
dýrum, og árangurinn er sá, að nú
Alaska fer sívaxandi og eins tekj-
urnar af honum, þær voru 29 milj-
ónir dollara árið 1957.
Það er eðlilegt að ferðamenn
sæki þangað. Landið er stórbrotið
og fagurt. Þar eru himinhá fjöil
og skínandi jöklar, þar eru ótelj-
andi frjóvsamir dalir og skógar
miklir. Þar eru straumharðar laxár
og fögur fjallavötn. Þar er mikill
jarðhiti, svo sem í „þúsundreykja-
dal“, sem dregur nafn sitt af því
að þar eru gufustrókarnir upp af
hverum óteljandi.
Það er bezt að ljúka þessaxi
stuttu frásögn með orðum frú
Evelyn Stefánsson, konu dr. Vil-
hjálms Stefánssonar: „Alaska er
undarlegt land. Þar ægir saman
ævafornum þjóðháttum Eskimóa
og Indíána annars vegar og gull-
vinnslu og fiskveiðum með nýtízku
tækni hins vegar. Þar vaxa jarðar-
ber fast upp að jökulrótum, og þar
eru hundasleðar og flugvélar notað
jöfnum höndum. Utanborðshreyfl-
ar eru settir í skinnbáta, sem hafa
haldist óbreyttir að gerð í þúsund
hefir heyrnarlaus maður fengið
„rafmagnseyra“.
Tilraunirnar
Til skamms tíma hafði tauga-
læknum aðeins tekist að örfa taug-
ar með því að setja þær í samband
við rafmagnsstraum eftir upp-
skurð. Rafleiðsla var sett 1 sam-
band við taugina. Sárið var látið
gróa og rafstraumi síðan hleypt á,
en það vildi ekki blessast.
Þá var það að prófessor André
Djourno við háskólann í París kom
til hugar að reynandi væri að koma
rafmagnsleiðslu fyrir í holdi og
tengja við taug — örlitlum vírvafn-
ingum utan um segul. Holdið er
góður leiðari, og þótt þetta litla
tæki væri á kafi í því, gat það tekið
við straum utan frá.
Hann gerði margar tilraunir.
Hann kom örlitlum aðleiðslutækj-
um fyrir í holdi kanínu og froska
og tengdi við taugar. Þegar þetta
tæki fekk svo straum utan frá,
gerðu dýrin ýmsar ósjálfráðar
hreyfingar, sem sýndu að taugin
hafði komið einhverjnm skilaboð-
um á framfæri. Prófessor Djourno
varð að ganga úr skugga um, að
dýrin hefði ekkert mein af þessu,
áður en farið væri að gera tilraun-
ir á mönnum. Hann hafði þetta
aðleiðslutæki um tveggja ára skeið
1 kanínu, og gerði margar tilraunir
á henni. Síðan var kanínunni
slátrað og nákvæm „líkskoðun“
gerð á henni. Kom þá í ljós að hún
hafði ekki haft hið minnsta mein
af tækinu.
Við lömun og kirtlastarfsemi
Ýmislegt kemur til greina þegar
hægt er að örfa taugar með raf-
straum. Fyrir lömunarsjúkling get-
ur það haft mikla þýðingu ef hægt
er að koma lömuðum vöðva til þess
að starfa. Þá væri og mikils um
vert, ef hægt væri að koma að-