Lesbók Morgunblaðsins - 25.03.1959, Blaðsíða 8

152
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Síðan heíir bletturinn verið kall-
•ður „Álögublettur“. Er ekki vitað
að nokkur haður hafi slegið hann
í 280 ár, þó stundum hafi komið til
orða, að skömm væri að nota ekki
þennan fallega og grösuga blett. En
allir hafa óttast álögin, enda þótt
þeir trúi ekki á neitt annað.
Bletturinn skyldi sleginn.
Um 1840 bjó á Krossstekk Jón
Bessason sterki. Hann var kominn
í 6. lið frá séra Jóni Bessasyni á
Sauðanesi. Jón á Stekk var nú
kominn á efra aldur, en þó hraust-
ur og kjarkmikill. Lítið var bú
hans, því jörðin var rýr. Hafði
hann aðeins eina kú, nokkur hæns
og fáeinar kindur, en 5—6 manns
i heimili. Neyzluvörur sótti hann
til Neskaupstaðar og varð þá
stundum að fara um fjallveg all-
hættulegan.
Túnið á Stekk var lítið og komið
í órækt. Þar voru engar útengjar og
varð Jón því oft að leita á náðir
annarra búenda um slægjur, en
það gekk illa, því að fæstir þóttust
aflögufærir. Þá var það að bónd-
Inn á Reykjum bauð Jóni, að hann
mætti slá álagablettinn, ef hann
þyrði að voga sér það, — „en mikið
hey getur þú haft þar upp á stutt-
um tíma“, kvað bóndi.
„En hvað segir þú um þessi
fjandans álög?“ sagði Jón.
Bóndi mælti: „Eg held að það sé
eins og hver önnur vitleysa og hjá-
trú. Hverjum ætti að vera þægð í
því að grasið verði engum að
gagni? Við látum þetta sem vind
um eyrun þjóta“.
Jón fellst á að Reykjabóndinn
hefði satt að mæla og rök hans væri
skynsamleg. Síðan fór Jón að skoða
álagablettinn og þóttist mjög hepp-
inn að hafa hlotið slíkar uppgripa
slægjur.
Eftir nokkra daga fór svo Jón á
Stekk með heyskapar amboð sín
inn á álagablettinn, og hugðist nú
láta hendur standa fram úr erm-
um og heya mikið á skömmum
tíma, því að grasið var mikið. Þeg-
ar hann er að slá ljáinn í orfið,
heyrir hann sagt í annarlegum róm
að baki sér:
„Hættu áformi þínu, Jón!“
Hann þóttist vita að einhver
kunningi stæði að baki sér og ætl-
aði að gabba sig. Sneri hann sér
því snöggt við til þess að sjá hver
þar væri, en þar var enginn maður
sýnilegur.
Jón hugsaði sem svo: Hann skal
hrópa aftur, ef honum er alvara að
hindra verk mitt! Tekur hann svo
til að brýna ljáinn. Þá er hrópað í
líkum tón:
„Sláðu ljáinn úr og haltu heim
í bæ þinn!“
Jóni heyrðist röddin vera rétt að
baki sér, og leit þegar við. Engin
mannleg vera sjáanleg. Þá var Jóni
nóg boðið og stóð hann lengi hugs-
andi: „Er ráð að standa í þverúð
við þessa hrópandi dularveru? Er
hún ekki að leggja mér heilræði?
Jú, eg verð að líta svo á“.
Jón hætti við sláttinn og helt
heim að Stekk. Engum sagði hann
frá því hvers vegna hann hefði
hætt við heyskapinn. En þremur
dögum seinna reri hann til fiska
suður frá Nýpu og aflaði ágætlega.
Gekk svo í nokkra daga, og þannig
skaðaðist hann ekki á því að hlýða
dularröddinni og hætta við hey-
skapinn á Álögubletti.
Litlu seinna fór Jón sjóveg inn
í fjörð og með honum synir hans
tveir, Sigurður og Árni, þá báðir
fyrir innan fermingu. Þegar þeir
komu aftur út að Krossstekk, var
orðið nokkuð skuggsýnt. Báturinn
var ósetjandi fyrir aldinn mann og
tvo unglinga; varð að draga hann
yfir háar klappir og bakka. Þeir
biðu eftir mannhjálp frá Krossi,
því venjulega hjálpaði hver öðrum
að setja bát, á hvaða tíma sem var.
Þeir höfðu beðið nokkurn tíma, en
enginn kom frá Krossi. Fóru þeir
feðgar þá að bisa við að færa bát-
inn ofar, þótt lítil von væri að þeim
tækist það. Þá sjá þeir allt í einu,
Jón og Sigurður — en ekki Árni —
að hrikastór maður gengur að
framstafni bátsins, bregður hendi
undir stafnlokið, og urðu þá þau
umskipti, að báturinn rann í einni
lotu upp í uppsátrið. Feðgarnir
þurftu ekki annað en standa við
bátinn og styðja hann. Ekki gátu
þeir greint hver þessi maður var,
heldu að það mundi hafa verið
langferðamaður. En hvergi spurð-
ist til hans, og var þó vel og lengi
og vandlega eftir leitað. — í þetta
sinn fengu þeir feðgar góða og
óvænta hjálp, þegar þeim lá mest
við, og minntust þeir hennar oft-
lega síðar með sérstöku þakklæti
við dularvöldin.
Ljósið sem bjargaði
Jón bóndi Bessason á Stekk var
enginn miðlungsmaður. Hann var
hetja í lífsbaráttunni, og brá ekki
við váveiflega hluti. Hann var
sterkur og traustbyggður og vel á
sig kominn. Hann komst oft í hætt-
ui, bæði á sjó og landi, oftar en
sögur fara af. Hann var ratvís og
mátti nokkuð treysta á sig á hættu-
sömum leiðum, því að gætni var
honum í blóð borin. En þó var eins
og einhver náðarkraftur héldi
verndarhendi yfir honum alla-
jafna, og hann treysti á ekki síður
en sjálfan sig. Ekki hikaði Jón við
á efri árum að feta örðuga fjall-
garða, þar sem margir hafa hlotið
sína seinustu sæng og eilífa hvíld,
þótt ekki sé getið um nöfn þeirra
allra, því að allir gleymast um
síðir, þegar aldir renna.
Oft átti Jón ferð yfir fjallgarð
þann, sem er á milli Mjóafjarðar
og Norðfjarðar.Er það hár og bratt-
ur fjallvegur, og síst fær í dimm-
viðri eða myrkri, því víða eru
hengiflug og skarpar bjargbrúnir