Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.1959, Blaðsíða 2

250
LESBÓK MORGJNBLAÐSINS
skógarþykkninu og mynda aðra á,
sem rennur þarna norður. Það er
Stalláin.
Hinum megin við Jökulsá blasa
þá við brattar, skógivaxnar brekk-
ur, með klettabeltum. í einni
brekkunni, neðan við langt kletta-
belti syðst, blikar á freyðandí
bergvatnslæki, sem falla niður
brekkuna, milli stórvaxinna
bjarka. Þessi staður heitir Hvann-
stóð, og er einn sá allra fegursti
í Forvöðum. En — rétt við hægri
hönd, hendist hér Hólmáin niður
kambinn og seyðir áhorfandann,
með þeim söngvanið, sem hún
magnar, í hinni miklu hljómkviðu,
er hér ríkir, um ár og aldir. Við
þann óð er öllum holt að nema
staðar um stund — og hvílast.
Og einmitt hér var eitt sinn ann-
að skáld á ferð. Það var Jón
Magnússon. Hann kom frá Mý-
vatnssveit, einn og gangandi, en
dísir guðanna gáfu honum fagurt
veður, alla leið að Svínadal, sem
var næsti áfangi. Á leið sinni sá
hann líka margar sýnir, eins og
öll skáld, sem hrífast af hreinleika
og töfrum landsins. Þær birtust
síðar í ódauðlegum ljóðum. Af
þessum stað er þar brugðið upp
eftirfarandi mynd:
Hér faeðist jörðin undan ís
í öræfanna paradís,
er vorsins dúfa vængjablá
sér vegu kýs um loftin há.
Frá Hólmatungum heyrist gnýr.
Þar heiðin þúsund strengi knýr.
Þar andar jörð við ilm og hljóm,
þar angar kjarr, þar glóa blóm.
Hver foss á hörpu, i hyl og ál,
hver hólmi sérstakt tungumál.
Hver, sem reikar hér um einn,
í ríki bjarka og blárra lækja, í
þeim ásetningi, að safna minning-
um, sem hvorki mölur né ryð fá
grandað, hann mun sjá og sann-
færast um, að í þessum orðum
skáldsins er falinn lykill að mikl-
um lífssannindum. —
Þegar djöfullinn fær að dansa
í paradís.
Flestir munu geta þess til, að
aðkoman verði þá óglæsileg. Svo
mun líka ávallt reynast. Sjálfur
hef ég augum litið ýmsar slíkar
myndir. Einni þeirra ætla ég að
lýsa hér. — En það er langt frá
því að það sé sú Ijótasta. Ófögur
mun hún þó þykja og þess vegna
festist hún fremur í minni.
í nóvember sl. sáu rjúpnaskyttur
úr Kelduhverfi nýgengna minka-
slóð í nýföllnum snjó, norðan við
Hólmána, einmitt á þessum stað,
eða í skógarhlíðinni utan og neðan
við áðurnefndar brýr. Sá maður,
er bezt tók eftir þessu, hafði áður
séð minka og veitt þá. Hingað var
þá þessi ófögnuður kominn. Það
var staðreynd.
Nokkru síðar, eða um mánaða-
mótin nóv.-des., var hér einstök
veðurblíða og alautt. Tilraun til að
vinna þennan mink — eða minka
— var þó ekki gerð.
Af hendingu lentu tvær vanar
refaskyttur, úr Kelduhverfi, fram
í Hólmatungur 13. marz sl. Þær
sáu nýgengna minkaslóð meðfram
læk, sem rennur frá Hólmánni
syðst, austur og niður í svonefnda
Melbugsá, eða nánar tiltekið að
stað, sem er einn sá allra fegursti
í Hólmatungum. Þar töpuðu þeir
af slóðinni, niður í auða og bratta,
skógivaxna brekku, fast við
sveigmyndaða lygnu á ónni.
Allt benti nú til, að minkur, eða
minkar, hefðu haldið til á þessum
slóðum í allan vetur. Fyrrnefndar
refaskyttur veittu því líka strax
eftirtekt, að nú sáu þeir hvergi
andir eða músarindla, sem allt af
bar mikið á áður.
Það var grunsamlegt, í meira
lagi. Endirinn varð því sá, að vel
athuguðu máli, að ekki þótti nú
annað sæma, en hefjast strax
handa um að fá vana minkaveiði-
menn, til að gera þarna rækilega
leit. Ástæður voru fyrst og fremst
þær, að þarna var minkurinh
kominn, í nýtt umhverfi, þar sem
fuglalíf var mikið, og veitti um-
farendum ómetanlegan unað, og
svo hitt, að skeð gat að minkurinn
næðist þarna strax, þar sem allt
var nú sumarautt og víðast þýðir
árbakkar.
Sunnudagskvöld 22. marz, eða
níu dögum síðar, komu því tveir
vanir minkaveiðimenn úr Laxórdal
í Suður-Þingeyjarsýslu hingað
norður, í jeppa, með hunda og all-
an útbúnað, sem hér verður ekki
talinn. Annar þeirra var Þórður
Pétursson frá Árhvammi, ungur
og mjög efnilegur veiðimaður,
enda byrjaði hann snemma, eða
innan við fermingu, að fást við
refaveiðar með föður sínum. Hinn
maðurinn var nágranni Þórðar, og
sem oft er með honum til aðstoðar
á minkaveiðum. Hann heitir Berg-
steinn Gunnarsson frá Kast-
hvammi, harðduglegur og sýnilega
fær í flestan sjó, enda er það oft
meiri þrekraun að vera á minka-
veiðum en flesta grunar. Það er
annars mikið lán fyrir okkur Þing-
eyinga, hve marga röska og ósér-
hlífna menn við eigum í barátt-
unni gegn minknum. Þeir sýna það
líka í verki, t. d. í Mývatnssveit og
Laxárdal, hve öflugt viðnám þeir
veita gegn þessum djöfli, þar sem
umhverfið er víða eins æskilegt
fyrir hann til varnar og framast
má verða.
Rannsóknaför
Ég átti þess kost að fara með
fyrrnefndum veiðimönnum fram í
Hólmatungur, ásamt manni úr
Kelduhverfi, Adam Jónssyni frá
Tóvegg. Hann var önnur refa-
skyttan, er rakti slóðina eftir mink-
inn 13. marz. Hinn var Kristján
Jónsson frá Hlíðargerði.
Mánudagsnótt kl. 4, 23. marz, var
lagt af stað frá Austara-Landi í