Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.1959, Blaðsíða 3
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
251
Séð frá Vígabjargi ogr suður eftir árgljúfrunum. Fjarst til hægri á myndinni,
er brött brekka, sem endar á fjallsöxl við ána. Það er Syðra-Þórunnarfjall.
Nokkru nær — um miðja brekku — sér í dökka rönd. Það er Langabjargið.
Bjargnefið, á miðri myndinni, er syðra hornið á Réttarbjarginu. Gegnt því sést
úðinn upp úr Réttarfossi. Háa bjargið næsta, til vinstri, er ytri endinn á Rétt-
arbjarginu, sem myndar óslitinn boga um Réttina, sem er undiriendi við ána.
Á miðri mynd sést sú kvisl Jökulsár, sem myndar Vígabjargsfossinn.
Öxarfirði. Numið var staðar hjá
Tóvegg. Þaðan munu vera um 20
km í Hólmatungur. Það var farið
þaðan á tveimur jeppum, því bú-
ast mátti við torfærum, og að jafn-
vel bílarnir festust, eins og líka
raun varð á. Ferðin þaðan, fram
og til baka, tók um 15 tíma. Þar
af vorum við á gangi um tíu stund-
ir. Sólskin var og fagurt veður all-
an daginn.
Þessum mánudegi mun ég seint
gleyma, þótt engan sæum við
minkinn. Það var heldur ekki sú
ástæðan, að hann grópaðist svo
djúpt í vitund mína. Með nokkr-
um orðum skal ég nú gera grein
fyrir þeim:
Við hófum leitina við Jökulsá,
gegnt Vígabjargi, þar sem nefnd
Melbugsá fellur í hana. Við þá á
var mesta vonin um að minkurinn
héldi sig. Þórður, Bergsteinn og
Adam, gengu með ánni að vestan.
Þar er grýtt land á pörtum, háir
bakkar og lækir, sem í hana renna,
en allt er þakið þéttum skógi og
öðrum gróðri. Austan árinnar er
aftur bert og gróðurlítið, á löngum
kafla. Ég hafði því góða aðstöðu
að fylgjast með félögum mínum
og þá ekki síður hundunum. Hvort
tveggja opnaði mér sýn, yfir áður
óþekkt svið.
Skammt höfðu þeir félagar far-
ið, þar til hundarnir rákust á
minkasaur, meðfram steinum á ár-
bakkanum. Hann var gamall, en
það voru hin fyrstu sýnilegu
merki eftir víkinginn, sem hér
hafði haft vetursetu. Ég segi vík-
inginn, því mér hafði runnið í skap.
Enn þá hafði ég enga önd séð og
engan músarindil. Slík breyting
minnti mig svo átakanlega á auðn-
ina og dauðann í þessu dýrðarríki,
að ég tók ekki á heilum mér. Með-
fram þessum ám hafði ég svo oft
gengið og ævinlega séð margar
endur, sérstaklega á þessari á, og
á þessum tíma árs. Lygnan breiða
brosti hér svo oft við þeim og
bjarkakrónur teygðu sig víða fram
yfir vatnsflötinn, og buðu þeim
alls staðar skjól. Það brást aldrei.
Og við bakkana og botn árinnar
biðu þeirra allsnægtir af ýmsum
skordýralirfum. Og einmitt hérna
hafði ég svo oft séð smálontur, allt
að 10 sm. langar. En núna. Nú sá
ég ekkert af þessu — ekkert. Það
virtist allt horfið. Hér hóf sig nú
engin önd til flugs. Hér sást held-
ur enginn músarindill hoppa og
sendast grein af grein í árbökkun-
um og skjótast inn í holur og undir
birkistofna. En samt voru hér
nokkrir fuglar. Það voru þrír þrest-
ir, sem eftir búningi þeirra að
dæma, voru nýkomnir heim, til
æskustöðvanna. Þeir voru hljóðir.
Gat það verið að þá grunaði komu
óvinarins nýja, sem var öllum öðr-
um ægilegri? Og þarna settust sex
auðnutitlingar, í þéttasta skógar-
þykknið, skammt vestan við þá fé-
laga mína. Og lágu, blæfögru Ijóð-
in þeirra ómuðu strax, eins og eng-
ilraddir með undirleik vatnaniðs-
ins. Svo hurfu þeir á brott.
Þögul vitni sögðu mér fljótt hvað
hér hafði gerzt. Ég fann víða
nokkrar fjaðrir saman, þar sem lítið
bar á. Þær voru af stokköndum,
bæði kvenfuglum og hinum skraut
klæddu steggjum. Ég fann lika
rjúpnafjaðrir, grunsamlega marg-
ar, undir bjarkastofnum. í þéttasta
skóginum. En þangað leita þær að
skjóli, í verstu veðrum. Og — ég
fann líka fleira, — seinna.
í brekkunni vestan við ána, þar
sem Adam og félagi hans töpuðu
af minkaslóðinni, voru mörg bæli,
eftir minkinn, og stórar hrúgur af
saur, skammt frá holunum, sem
hann hafði gengið um. Þarna hafði