Lesbók Morgunblaðsins - 01.11.1959, Blaðsíða 14

502
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
nöfn, sem eg kannaðist við. Eg rakst
á einn Trubetskoy, en engan Obolen-
sky, Shcherbatov, Maruatinsky, Scha-
kovskoys né Volkonsky. Það var eins
og tíminn hefði þurkað út þessi nöfn.
En á einum stað rakst eg á upphafs-
stafi í nafni, sem minntu mig á einn
ættingja minn. Eg skrifaði hjá mér
húsnúmerið og flýtti mér þangað.
Þetta var í fyrsta skipti að eg kom
inn í rússneskt íbúðarhús. Hér var allt
í niðurníðslu, eins og í flestum húsum
í Moskvu. Eg fór upp stiga og mætti
þar konu.
„Afsakið“, sagði eg, „en getið þér
ekki sagt mér hvort Sergei Mikhailo-
vich Ivanov á hér heima?“
Hún leit á mig því augnaráði, er gaf
til kynna, að slík spurning ætti ekki
við hér, og hreytti svo úr sér: „Eg
veit það ekki“.
Seinast rakst eg á litla telpu, sem
var að leika sér ofarlega í stiganum og
hún vísaði mér leið. Eg hringdi með
hálfum huga. Skyldi frændi þekkja
mig?
Lítill drengur opnaði fyrir mér og eg
gekk inn í rykugan gang. Þar var kona
að tala í afgamlan síma. Þegar talinu
var lokið, leit hún tortryggnislega til
mín.
„Einu sinni átti hann hér heima, en
nú er hann fluttur", sagði hún svo.
Eg bað hana að afsaka ónæðið og
ætlaði að fara, en þá sagði hún: „Bíðið
andartak. Það er stundum hringt til
hans hingað og þess vegna lét hann
okkur í té nýa símanúmerið sitt. Mað-
urinn minn skrifaði það á blað, og
það er hér einhvers staðar".
Hún grautaði í bréfadrasli, sem var
á borði hjá rúminu þeirra.
„Hérna kemur það. Er hann ekki
skjalþýðandi?" og enn var sama tor-
tryggnin í rómnum.
Eg flýtti mér út og inn á næsta síma-
bauk. Þar hringdi eg í þetta síma-
númer.
Ókunn karlmannsrödd svaraði. Eg
sagði til nafns míns, og svo varð löng
þögn.
„Þú hlýtur að kannast við mig“
sagð’ eg. „Eg er dóttir hennar Önnu
móðursystur þinnar. Eg dvelst hér í
Moskvu um hríð, og mér datt í hug
að við gætum hitzt".
Hikandi kom röddin. „Er þetta satt?
Eg get varla trúað því. Við höfum oft
hugsað til þín. Guð almáttugur! Þú
Grúsk:
íslenzk skáld í
IV.
Gunnlaugur ormstunga
hvílir í Lífangri
MEINLEG örlög Gunnlaugs ormstungu,
Helgu hinnar fögru og Hrafns Önund-
arsonar, réðust vegna ofstopa og metn-
aðar.
Gunnlaugi er svo lýst: Hann var
snemmendis bráðger, mikill og sterkur,
ljósjarpur á hár og fór allvel, svart-
eygur og nokkuð nefljótur og skap-
fellegur í andliti, miðmjór og herði-
mikill, kominn á sig manna bezt, háv-
aðamaður mikill í öllu skaplyndi og
framgjarn snemmendis og við allt ó-
væginn og harður og skáld mikið og
heldur níðskár og kallaður Gunnlaugur
ormstunga.
Helga var svo fögur, að það er sögn
fróðra manna, að hún hafi fegurst kona
veizt ekki hvað þú hefir vakið hjá mér
mikla geðshræringu".
„Ef eg má ekki heimsækja þig, þá
getum við ef til vill fundist einhvers
staðar", sagði eg.
„Eg er alveg yfir mig kominn af
undrun“, sagði röddin hikandi og
dræmt. „Ótrúlegustu hlutir geta skeð.
En hlustaðu nú á, og þú mátt ekki
reiðast mér. Eg get alls ekki hitt þig!
Fyrirgefðu mér“.
Það var ekkert að fyrirgefa. Eg fann
hvað honum þótti vænt um að heyra
í mér og að ættræknin var enn óbil-
uð, en óttinn og skömmin út af því
að vera orðinn ánauðugur þræll, réði
mestu.
„Eg skil þig“, sagði eg. „Þú þarft
ekki að útskýra neitt. En segðu mér
fljótt einhverjar fréttir af ættingjum
okkar, og skilaðu síðan hjartans kveðju
til þeirra allra“.
Ofurlítil þögn. Svo 1 i nu s’itróttar
upplýsingar um þá sem voru á lífi og
hverjir væri dánir.
„Meira veit eg svo ekki“, sagði hann.
„Guð blessi þig og alla ættingja okk-
ar, sem eru á lífi. Vertu sæl!“
„Guð blessi þig“, svaraði ég og lagði
frá mér símann.
framandi mold
verið á íslandi. Hár hennar var svo
mikið, að það mátti hylja hana alla,
og svo fagurt sem gull barið, og engin
kostur þótti þá þvílíkur sem Helga hin
fagra í öllum Borgarfirði og víða anr-
ars staðar.
Hrafn var mikill maður og sterkui
manna sjálegastur og skáld gott, og er
hann var mjög rosknaður, þá fór hann
landa á milli og virðist hvarvetna vel
þar sem hann kom.
Gunnlaugur fór utan þegar hann var
18 ára, en bað áður Helgu hinnar fögru.
Þorsteinn faðir hennar léði máls á því,
að hún skyldi vera heitkona hans um
þrjá vetur, en eigi festarkona, „en eg
skal laus allra mála ef hann kemur
eigi svo út, eða mér virðist eigi skap-
ferði hans“. Má á þessu sjá, að Þor-
steini hafi þótt maðurinn óráðinn, og
vildi hafa vaðið fyrir neðan sig.
Gunnlaugur kom til hirðar Ólafs
sænska Sviakonungs. Þar var þá fyrir
Hrafn önundarson og hafði verið Dar
um hrið. Konungur spurði Hrafn hver
maður Gunnlaugur væri. „Hann er
hinnar beztu ættar og sjálfur hinn
vaskasti maður“, svaraði Hrafn. Urðu
þeir síðan sessunautar og fell vel á með
þeim um sinn.
Én svo var það að báðir vildu færa
konungi kvæði, og vildi Hrafn fyr
flytja sitt kvæði, þar sem hann hefði
verið lengur með konungi.
„Hvar komu feður okkrir þess“ mælti
Gunnlaugur, „að faðir minn væri eftir-
bátur föður þíns, nema alls hvergi?
Skal og svo með okkur vera“.
„Gerum þá kurteisi", mælti Hrafn,
„að vér færum þetta eigi í kappmæli,
og látum konung ráða“.
Konungur lét Gunnlaug flytja fyr,
en síðan bað hann þá dæma kvæði
hvor annars. Um kvæði Gunnlaugs
sagði Hrafn: „Það er stórort kvæði og
ófagurt og nokkuð stirðkveðið sem
Gunnlaugur er sjálfur í skaplyndi" En
um kvæði Hrafns mælti Gunnlaugur:
„Það er fagurt kvæði sem Hrafn er
sjálfur og yfirbragðslítið. En hví ortir
þú flokk um konunginn, þótti þér hann
eigi drápunnar verður?“
Þetta mislíkaði Hrafni mjög. Og