Lesbók Morgunblaðsins - 06.12.1959, Blaðsíða 4

572
LESBÓK MOBGUNBLAÐSINS
*
bezta tún úr garðinum.
Eg fullyrði, að það var kartöflu-
ræktunin og útgerðin sem bjarg-
aði okkur fyrstu árin í Brúnavík.
SUMARIÐ eftir reisti eg skemmu
og bæardyrahús við baðstofuna, en
mér líkaði þetta ekki og afréð að
koma upp betra húsnæði. Þá var
Helgi Björnsson kaupmaður í
Bakkagerði í Borgarfirði og hjá
honum pantaði eg járn, timbur og
sement.
Haustið 1905 grófum við vinnu-
maður minn svo fyrir kjallara í
gömlu bæarrústunum. Þar fórum
við í gegn um þrjár gólfskánir og
komum seinast niður á smiðjuafl.
Hjá honum fundum við 12 eirbolta,
vafða innan í tusku; þeir hafa
víst verið úr einhverju skipi og
vógu samtals 15 pund. En allt um
kring með veggjum stóðu brunnir
stúfar af stoðum, svo auðséð var
að smiðja þessi hafði brunnið. Ekki
fannst þar neitt annað. En undir
smiðjugólfinu tók við malarbotn
og þá gróf eg ekki dýpra. Um
veturinn fekk eg smíðaðar hurðir
og glugga í húsið, og um sumar-
mál var allt efni í það komið til
Brúnavíkur. Kjallarinn var þá til-
búinn og átti nú að fara að steypa
hæðina ofan á hann.
En þá skipti um tíðarfar og gekk
í stórhríðar, sem stóðu látlaust þar
til 8 vikur af sumri. Var þá ekkert
hægt að gera, nema hirða um
skepnurnar, sem allar voru í húsi.
Rimlagólf var í fjárhúsunum,
vegna þess að féð gekk mikið við
sjó, en nú varð að tyrfa gólfin þeg-
ar ærnar fóru að bera. Þá kom
og bárujárnið í góðar þarfir til að
króa af tvílemburnar. Seinast voru
lömbin orðin svo mörg, að eg varð
að stía þeim á nóttunni og láta þau
upp í hlöðu. Þau elztu voru þá orð-
in mánaðargömul og voru farin að
tína í sig strá úr heystálinu.
Þegar 8 vikur voru af sumri
breyttist tíðarfar, en þá var sam-
felldur gaddur yfir allan Borgar-
fjörð, nema þar sem ár og lækir
höfðu etið upp af sér. Hlýindi gerði
mikil og þiðnaði snjórinn fljótt.
Öll áburðarhlöss varð að flytja
burt af túnum jafnharðan og aka
þeim í haug, því að grasið þaut
svo óðfluga upp, að ekki var hægt
að vinna á velli.
Nú var tekið til að flytja sand
og sement neðan úr fjöru, upp
bakkann og heim að húsi, og mátti
segja að unnið væri við það nótt
og dag. Allt varð að flytja á klökk-
um, því að leiðin var brött og erfið.
Hestar voru þá yfirleitt illa fram-
gengnir. Eg fekk léða hesta, en þeir
gáfust upp á öðrum degi. Eg átti
gráa hryssu í haustholdum og kom
það nú á hana að bera mestan
hlut af þessari þungavöru heim.
Var flutt á henni látlaust frá
morgni til kvölds í hálfan mánuð,
og fekk hún ekki aðra hvíld á dag-
inn en rétt á meðan menn mötuð-
ust eða drukku kaffi. Grána var
dugleg og vinnumaður minn var
líka duglegur, og það var þeim að
þakka að húsið var uppsteypt 15
vikur af sumri. Þá varð að hugsa
um heyskapinn. Hann gekk í með-
allagi þetta sumar. Eg varð að fá
menn til þess að setja þakið á
húsið, en sjálfur vann eg að smíð-
inni innan húss. Eg setti grind
innan á alla útveggi, strengdi þar
þykkan tjörupappa yfir og þiljaði
svo með borðum. Þetta gafst vel.
Húsið var 8x9 álnir innan veggja,
kjallari, ein hæð og lágt ris. Tvö-
falt gler var í öllum gluggum. Eg
lagði þangað 70 metra vatnsleiðslu
úr Vz þuml. pípum. Þetta hús kost-
aði 1300 krónur, þegar allt var
reiknað nema vinna mín. Við flutt-
um í það á Þorláksmessu.
EG VARÐ fyrir margs konar ó-
höppum í Brúnavík. Brim og veður
tóku af mér 3 báta og tvö hross
á þessum 20 árum. Sex fyrstu árin
missti eg oft allar veturgömlu kind-
urnar úr bráðafári. Einn veturinn
missti eg 12 ær frá því á Þorláks-
messu til nýárs. Þegar eg kom
fram í bæinn á nýársdagsmorgun,
datt eg um f járhundinn minn dauð-
an, og þegar eg ætlaði að ljúka upp
fjárhúshurðinni, var eitthvað fyrir
svo að eg varð að neyta afls til
þess að komast inn. Sá eg þá að
vænsta ærin mín hafði legið dauð
innan við hurðina. Leizt mér nú
ekki á að árið skyldi byrja þannig.
En þá missti eg ekki meira þann
vetur. Um vorið drápust tvær tvæ-
vetlur úr bráðapest frá lömbunum.
Voru í annari 6 pund af mör, en í
hinni 7 pund. Menn sögðu að eg
dræpi féð á því að stríðala það,
feitu fé væri miklu hættara við
bráðapest en öðru fé. Eg var ekki
trúaður á það, svo eg tók mér ferð
á hendur að Brekku í Fljótsdal,
til þess að læra bólusetningu fjár
hjá Jónasi Kristjánssyni lækni.
Eftir það missti eg enga skepnu
úr bráðafári í 14 ár. En ormaveiki
og lungnabólga í fé gerði mér mik-
ið tjón, og tókst mér ekki að sigr-
ast á þeim kvillum fyr en 2 árum
áður en eg færi úr Brúnavík.
ÞEGAR eg hætti búskap þarna
voru virtar þær jarðabætur sem
eg hafði gert. Voru það aðallega
túnasléttur, en auk þess hafði eg
fyllt upp nokkur gil, sem skáru
túnið sundur. Fyrir þetta fekk eg
50 krónur í peningum og voru það
nokkurs konar heiðursverðlaun.
Það var gamalla manna mál þar
eystra, að enginn færi ríkari úr
Brúnavík en hann kom þangað.
Nú töldu Borgfirðingar að eg hefði
sloppið vel frá Brúnavík, því að
örsnauður kom eg þangað, en var
í allgóðum efnum er eg fór. Og
þar með voru þau álög af jörðinni,
að hún auðgaði engan mann.
Á.Ó.
i